weg

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  weg    (hulp, bestand)
• IPA: / wɛx / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ʋɛχ/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /β̞ɛx/

Woordafbreking

• weg

Woordherkomst en -opbouw

• A (erfwoord) via Middelnederlands wech van Oudnederlands weg
  • zn: in de betekenis van ‘baan’ aangetroffen vanaf 838
  • bw: in de betekenis van ‘verdwenen’ aangetroffen vanaf 1285
• B van Middelnederlands wegge, in de betekenis van ‘broodje’ aangetroffen vanaf 1360

[A]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	weg	wegen
verkleinwoord	weggetje wegje	weggetjes

Zelfstandig naamwoord

[A] weg m

1. (verkeer) smalle strook grond voor het verkeer

   • Je mag enkel op de weg rijden, niet op het fietspad! 

   ▸ Vooral de secundaire informatie van Guthook was voor mij van groot belang. Alle relevante informatie over de trail werd aangegeven, zoals geschikte slaapplaatsen, wegen, dorpen en alle waterbronnen.

2. route van een vertrekpunt naar een bestemming

   • Ik zoek de kortste weg naar Amsterdam. 

3. (figuurlijk) middel om iets te bereiken

   ▸ Ik zie geen weg om onder de druk van oordeel en straf uit te komen.

Typische woordcombinaties

• Op weg gaan

Aan een reis of proces beginnen

1. • Ik pomp nog even de banden op voordat we op weg gaan. 
   • Met een nieuwe eigenaar gaat het bedrijf op weg naar een betere toekomst. 

• Op weg zijn

Geleidelijk dichter bij het gestelde doel komen

1. • Hij was al heel aardig op weg met het schrijven van zijn nieuwe roman. 

∗ Het geslaagde Italiaanse offensief, de Engelsen in Doornik, de Amerikanen in Chátillon... het was duidelijk dat ze op de goede weg zaten.

Hyponiemen

   

A-weg B-weg D-weg E-weg Groeneweg Melkweg Parkweg Zinkweg aansluitweg aanvoerweg aardeweg achterweg afvoerweg afweg amstelveenseweg asbestweg asfaltbetonweg asfaltweg asweg autoweg bauxietweg beeweg bergweg betonweg bidweg bijweg binnenweg bosweg bouwweg brandweg buitenweg buurtweg buurweg dalweg dienstweg dijkweg dodenweg doorgangsweg dorpsweg driebaansweg drijvende weg dubbeldeksweg dwaalweg dwarsweg eenbaansweg eenrichtingsweg eindweegs erfontsluitingsweg expresweg fietsweg fluisterweg galweg gehoorweg gemeenteweg gewestweg grensweg grindweg halfweg handelsweg havenweg heenweg heerweg heilsweg heirweg hessenweg hobbelweg hoofdweg invalsweg jokweg kamelenweg kanaalweg kantelweg karavaanweg karrenweg kasseienweg kasseiweg keileweg keiweg kerkweg kerstweg kiezelweg kleiweg klinkerweg koningsweg korteweg kronkelweg kruisweg kustweg landbouwweg landweg langeweg leerweg levensweg lichtweg lijdensweg lijkweg lompweg luchtweg macadamweg mauritsweg melkweg middelweg middenweg modderweg noodweg omleidingsweg omleidingweg omweg onderweg ontsluitingsweg ontwikkelingsweg overheidswege overweg parallelweg pelgrimsweg plankenweg plattelandsweg polderweg postweg privaatweg privéweg provincieweg puinweg randweg reisweg remweg rijksweg rijkswege rijweg ringweg rondweg rubberweg ruiterweg scheerweg slingerweg sluikweg sluipweg snelweg spoorweg sta-in-de-weg stadsweg stationsweg stedenbandweg steenweg stomweg stopweg straatweg strandweg talweg teerweg terugweg tiendweg tijnweg toedieningsweg toegangsweg toeristenweg toevoegweg toevoerweg tolweg tramweg trekweg tussenweg tweebaansweg uitvalsweg uitweg urineweg vaarde weg vaarweg veenweg veerweg veldweg ventweg verbindingsweg verkeersweg vierbaansweg vluchtweg voetweg voorrangsweg voorrijweg voorweg vredesweg wandelweg waterweg weesweg werkendeweg westrandweg wisselweg zandweg zeeweg zijweg zoabweg zonneweg

Afgeleide begrippen

   

Samen-op-Wegkerk Verweggistan dezelfde weg terug afleggen driewegbox driewegkatalysator driewegkraan driewegstekker driewegsysteem weegbree wegaanduiding wegaanleg wegaansluiting wegafzetting wegas wegatleet wegatletiek wegbagger wegbaggeren wegbarricade wegbebakening wegbeheer wegbeheerder wegbekendheid wegbelasten wegbenen wegbeplanting wegbeprijzing wegbereider wegbergen wegberm wegbeschrijving wegbezuinigen wegbijten wegblazen wegblijven wegbliksemen wegblokkade wegboek wegbombarderen wegbonjouren wegbranden wegbreken wegbrengen wegbureaucratiseren wegcafé wegcapaciteit wegcijferen wegcircuit wegcoach wegcode wegcommissaris wegconcurreren wegcontact wegdeel wegdeemsteren wegdefiniëren wegdeinen wegdeinzen wegdek wegdenken wegdeppen wegdistel wegdoen wegdoezelen wegdommelen wegdoorn wegdorp wegdraaien wegdragen wegdrijven wegdringen wegdrinken wegdromen wegdruipen wegdrukken wegdrummen wegduiken wegduwen wegdwalen wegebben wegedoorn wegeling wegenaanleg wegenatlas wegenbelasting wegenbouw wegenbouwer wegenfonds wegenhulp wegeninfrastructuur wegenis wegenkaart wegenlegger wegennet wegennetwerk wegenonderhoud wegenplan wegenstelsel wegentaks wegenvignet wegenwacht wegenwachter wegenwerken wegenzout wegervaring wegetsen wegfiets wegfietsen wegfilter wegfilteren wegfrezen wegfrommelen weggaan weggebruik weggebruiker weggedeelte weggedrag weggeld weggemieterd weggeven weggevertje weggeweld weggieten wegglijden wegglippen weggommen weggooien weggraven weggrissen weggroeien weggummen weghaasten weghakken weghalen weghangen weghebben weghelft weghelpen weghollen weghonen weghouden weghuppelen wegijlen weginfrastructuur weginspecteur wegjagen wegjorissen wegkaatsen wegkampioen wegkankeren wegkant wegkapel wegkapen wegkapitein wegkappen wegkeilen wegkieperen wegkijken wegklikken wegknagen wegknippen wegkomen wegkompas wegkopen wegkoppen wegkrabben wegkrassen wegkrijgen wegkrimpen wegkruien wegkruipen wegkruis wegkruisen wegkruising wegkwijnen weglachen weglakken weglaten wegleggen wegleiden weglekken weglengte weglezen weglichaam wegligging weglokken wegloodsen weglopen wegloper wegmaaien wegmaken wegmarkering wegmasseren wegmengen wegmeter wegmeubilair wegmier wegmieteren wegmoeten wegmoffelen wegnemen wegnummer wegomlegging wegomleiding wegonderhoud wegopbreking wegpakken wegparcours wegparkoers wegpesten wegpiepen wegpikken wegpinken wegpiraat wegploeg wegplukken wegpoetsen wegpolitie wegpompen wegpraten wegprofiel wegpromoveren wegrace wegracer wegraken wegrand wegrationaliseren wegreageren wegredeneren wegreizen wegrelativeren wegrennen wegrenner wegrestaurant wegretoucheren wegreus wegrijden wegrit wegritsen wegroepen wegroesten wegrollen wegrotten wegroven wegruimen wegrukken wegsaneren wegschaaf wegschenken wegscheppen wegscheren wegscheuren wegschieten wegschminken wegschoppen wegschouw wegschrapen wegschrappen wegschrijven wegschuilen wegschuiven wegschuren wegseizoen wegsijpelen wegslaan wegslak wegslenteren wegslepen wegsleten wegsleuren wegslijpen wegslijten wegslikken wegslingeren wegslinken wegslippen wegsluipen wegsluiten wegsluizen wegsmelten wegsmijten wegsnappen wegsnellen wegsnijden wegsnoeien wegsnorren wegsoezen wegspelen wegspion wegsplitsing wegspoeden wegspoelen wegsport wegspringen wegspuiten wegstaken wegstappen wegsteken wegstelen wegstemmen wegsterven wegstoppen wegstormen wegstoten wegstouwen wegstrepen wegstrijken wegstromen wegstuffen wegstuiven wegsturen wegstuwen wegsuffen wegtakelen wegteken wegteren wegtikken wegtoetsen wegtoveren wegtracé wegtransport wegtransporteur wegtrappen wegtrein wegtreiteren wegtrekken wegtype wegvagen wegvak wegvallen wegvangen wegvangst wegvaren wegvast wegvegen wegverbinding wegverbreding wegverharding wegverkeer wegverlichting wegversmalling wegversperring wegvervoer wegvervoerder wegvijlen wegvissen wegvlieden wegvliegen wegvlieten wegvloeien wegvluchten wegvoeren wegvreten wegwaaien wegwandelen wegwassen wegwedstrijd wegwerk wegwerken wegwerker wegwerkzaamheden wegwerpen wegwesp wegwezen wegwielrennen wegwijken wegwijs wegwijzer wegwimpelen wegwippen wegwissen wegwrijven wegwuiven wegzagen wegzakken wegzappen wegzeil wegzeilen wegzenden wegzetten wegzinken wegzuigen wegzuiveren wegzwemmen wegzweven wegzwijmelen

Uitdrukkingen en gezegden

   

[2] dezelfde weg terug afleggen [3] geen weg weten met [2] je weg maken Alle wegen leiden naar Rome Er zijn veel manieren om je doel te bereiken ofwel: de uitkomst is altijd hetzelfde Bij de weg blijven De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens. Veel goede voornemens hebben zonder ze daadwerkelijk uit te voeren De weg van alle vlees gaan Doodgaan De koninklijke weg bewandelen/gaan Eerlijk zijn Een geplaveide weg is des duivels oorkussen. Als je niets doet en lui bent, doe je ook niks goeds; mensen die zich vervelen omdat ze niets te doen hebben, kunnen tot de slechtste dingen komen daardoor Er is geen weg [meer] terug Nu er een bepaalde situatie ontstaan is en/of nu er eenmaal op een bepaalde manier is begonnen, kan dit niet meer ongedaan worden gemaakt Er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Iets kan vaak op meerdere manieren gedaan/bereikt worden Iemand geen haarbreed in de weg leggen Iemand op geen enkele manier ergens mee hinderen of tegenhouden Iemand geen strobreed in de weg leggen Niets doen om iemand tegen te houden of te belemmeren In geen velden of wegen te bekennen/zien zijn Iets of iemand is helemaal nergens te vinden Naar de bekende weg vragen Een vraag stellen waarop je het antwoord eigenlijk al weet Niet op mijn weg liggen Ergens niets mee te maken hebben of niet mee willen bemoeien Waar een wil is, is een weg. Als je iets echt wilt, dan zul je ook slagen /de weg vinden naar je doel Wie aan de weg timmert, heeft veel bekijks. Iemand die beslissingen met grote gevolgen moet nemen, krijgt daarop vaak ook veel kritiek Zo oud als de weg naar Kralingen zijn Heel erg oud zijn Aan de weg timmeren Zijn weg vinden

Vertalingen

    1. smalle strook grond voor het verkeer   

Deens: gade (da) g Duits: Weg (de) m Engels: road (en) Frans: voie (fr) v, chemin (fr) m Fries: wei (fy) Italiaans: strada (it) v

Noors: vei (no) m Nynorsk: veg (nn) m Pennsylvania-Duits: Weg (pdc) m Pools: droga (pl) v Siraya: daran, raran, raan Spaans: carretera (es) v, ruta (es) v Tyap: vak (kcg)

    aan de weg timmeren   

Duits: auf sich aufmerksam machen

    zijn weg vinden   

Duits: sich zurechtfinden (de)

Bijwoord

[A] weg

1. verwijderd van de huidige plaats

   • Hij liep van huis weg. 

   ▸ Een halfjaar weg van mijn gezin vond men wel erg lang.

2. kwijt, onvindbaar

   • Het kan toch niet zomaar weg zijn? 

3. een voortgang uitdrukkend

   • Het ging fout, want hij deed het allemaal in het wilde weg. 

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] ik ben ermee weg
• [1] ik ben weg
• [3] snel weg zijn met
• Voor de vuist weg

(spreken): spontaan, zonder voorbereiding

• [1] weg en weer
• Weg zijn van

dwepen met

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	weg	weggen
verkleinwoord	weggetje	weggetjes

Zelfstandig naamwoord

[B] weg m / v

1. (voeding) brood dat naar de uiteinden toe in een punt toeloopt

Synoniemen

• wegge (uitspraakvariant)
• wig (uitspraakvariant)

Gangbaarheid

• Het woord weg staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "weg" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.