Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • hoofd
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘kop’ voor het eerst aangetroffen in 901 [1]
  • afkomstig van:
Middelnederlands: hovet
Oudnederlands: hōvit
Germaans: *haubudan
Indo-Europees: *káput
  • Verwant in Germaans:
West: Engels: head (Angelsaksisch: hēafod), Duits: Haupt, (Oudhoogduits: houbit), Fries: haed, haude (Oudfries: hāved, hāfd)
Noord: Zweeds: huvud, Deens: hoved, Noors: hode, (Oudnoords: haufuð), IJslands: höfuð, Faeröers: høvd
Oost: Gotisch: haubiþ
enkelvoud meervoud
naamwoord hoofd hoofden
verkleinwoord hoofdje hoofdjes

Zelfstandig naamwoord

het hoofdo

  1. (anatomie) bovenste deel van het lichaam boven de hals, waarin zich de hersenen en oren, ogen en neus bevinden
    • Vroeger werden misdadigers van het hoofd ontdaan. 
     Na een gigantische knal vlak boven ons hoofd stonden de stoere jonge gasten binnen tien seconden ook binnen. Zelfs zij waren zich rot geschrokken van de klap, en beseften dat het nu menens was. De meeste gezichten had ik nog nooit gezien.[2]
  2. (figuurlijk) het hoogste of het voorste deel van iets
    • Aan het hoofd van de tafel stond een beeldje. 
  3. (figuurlijk) belangrijker, hoogste (als eerste deel van een samenstelling)
    • Je moet hoofd- en bijzaken uit elkaar te houden. 
  4. (figuurlijk) iemand die gezag heeft over anderen, bijv. binnen een bedrijf
    • Hij is het hoofd van de afdeling. 
  5. (waterbeheer) een haaks op een rivieroever of kust aangelegde krib, dam, golfbreker of (wandel-) pier
    • Op de hoofden zijn altijd wel hengelaars aan het vissen. 
 
1hoofd, 2gezicht, 3hals, 4schouder, 5borst, 6buik, 7heup, 8onderbuik, 9penis, 10dijbeen, 11knie, 12been, 13enkel, 14voet, 15bovenarm, 16elleboog, 17onderarm, 18pols, 19hand
Synoniemen
Verwante begrippen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
Vertalingen

Gangbaarheid

100 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[4]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. "hoofd" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers  
  3. Lemaitre, Pierre
    "Tot ziens daarboven" 2014 ISBN 9789401601931 pagina 17
  4.   Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be