dam

Universeel

Woordherkomst en -opbouw

• Samenstelling van “m” (meter) met het voorvoegsel “da” (deca-)

Symbool

dam

1. (natuurkunde), (wiskunde), (eenheid) het symbool voor decameter, een lengte van 10 meter of 0,01 kilometer

Verwante begrippen

• dam², dam³

eenheden van lengte
ym • zm • am • fm • pm • nm • μm • mm • cm • dm • m • dam • hm • km • Mm • Gm • Tm • Pm • Em • Zm • Ym pc • kpc • Mpc • Gpc

Nederlands

De Afsluitdijk is een typische "dam"

Uitspraak

• Geluid:  dam    (hulp, bestand)
• IPA: / dɑm / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• dam

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘waterkering’ voor het eerst aangetroffen in 1165
• m: (erfwoord) van Middelnederlands en Oudnederlands
• v: mogelijk via Frans dame van Spaans dama

[1-2]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dam	dammen
verkleinwoord	dammetje	dammetjes

Zelfstandig naamwoord

[3]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dam	dammen
verkleinwoord	dammetje	dammetjes

dam

1. m: (waterstaat) een relatief smalle, massieve bodemophoging in een waterweg om wegverkeer tussen de oevers mogelijk te maken en/of ter bescherming tegen overstromingen

   • Bij een dijk is aan de ene zijde land en aan de andere zijde water bij een dam is aan beide zijden water. 
   • In het Deltaplan is de functie van een dam primair de kustverdediging. 

2. m: (waterstaat) een vaste waterkering, aangelegd voor de waterbeheersing en doorgaans voorzien van regelbare doorlaatopeningen of sluizen
3. v/m: (spel) (bij het damspel) twee gestapelde schijven.

Hyponiemen

   

Zaandam achterdam cofferdam havendam inrijdam keerdam kistdam kofferdam kweldam leidam macadam muurdam pendam pijlerdam puntdam rijsdam slufterdam spekdam strekdam (1) stuwdam (2) toegangsdam (1) veerdam waterdam

Afgeleide begrippen

   

dam-eenheid dambezie dambord damclub damhert damhinde damklok damlijn damloop damloper dammer dammetje damplank damprobleem damrakkertje damschijf damslag damsluis damspel damsport damsteen (3) damwand (1)

Verwante begrippen

• [1] dijk, golfbreker, havenhoofd, landhoofd, pier, stuwmeer, talud, wal

Uitdrukkingen en gezegden

• het hek is van de dam

er ontstaan problemen nu de belemmering is opgeheven

Vertalingen

    1,2 een waterkering   

Afrikaans: dam (af) Duits: Damm (de) m Engels: dam (en) Estisch: tamm (et) Fins: pato (fi) Frans: barrage (fr) m Hongaars: gát (hu) Ido: aquobarilo (io) Italiaans: argine (it) m

Japans: ダム (ja) Kroatisch: nasip (hr) m, gat (hr) m Oekraïens: гребля (uk) Pools: zapora (pl) v Portugees: barragem (pt) v, represa (pt) v Russisch: плотина (ru) v, дамба (ru) v Spaans: presa (es) v Telugu: వంతెన (te) (vamtena) Zweeds: damm (sv) v

    3. (bij het damspel) twee gestapelde schijven   

Duits: Dame (de) v Engels: king (en)

Frans: dame (fr) v Russisch: дамка (ru) v Spaans: dama (es) v

Werkwoord

vervoeging van
dammen

dam

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van dammen
   

   • Ik dam. 

2. gebiedende wijs van dammen
   

   • Dam! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van dammen
   

   • Dam je? 

Gangbaarheid

• Het woord dam staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "dam" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• Geluid:  dam(US)    (hulp, bestand)

enkelvoud	meervoud
dam	dams

Zelfstandig naamwoord

dam

1. (waterstaat) dam (een scheiding tussen twee wateren: zee, stuwmeer, rivier etc.)