kop

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kop    (hulp, bestand)
• IPA: / kɔp / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• kop

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘drinkgerei’ voor het eerst aangetroffen in 1265
• [A] van Latijn caput, van Indo-Europees *kauput- waarvan ook het Germaanse *xaubiþa- komt (verg. Nederlands: hoofd)
• [B] van Latijn cuppa

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kop	koppen
verkleinwoord	kopje koppie	kopjes koppies

Zelfstandig naamwoord

[A] kop m

1. (zoötomie) hoofd van een dier
2. (informeel), (dysfemisme) hoofd van een mens

   • „Ik heb inmiddels heel wat verlopen koppies zien binnenkomen”, aldus De Boer woensdagmiddag rond vier uur.  

3. (plantkunde) een groep bloemen die aan één steel zitten

   • Bij de supermarkt kochten we een hortensia met 6 koppen 

4. (gereedschap) deel van een spijker, het platte ronde deel waarop men klopt met de hamer
5. de voorkant of bovenkant van van iets

   • de kop van een lucifer, van een zeilschip 

6. (huishouden) voorwerp met een oor om uit te drinken

   • Een kop koffie drinken 

   ▸ Overal ter wereld was de lokale bevolking gastvrij en verwelkomde vermoeide lopers met een warme kop thee of een bed voor de nacht.

7. (typografie) opschrift boven een bericht
8. (numismatiek) de zijde van een geldstuk met de afbeelding van een menselijk hoofd

Opmerkingen

• [1] 'Hoofd' wordt in principe alleen gebruikt voor mensen en paarden.
• [2] In sommige streken van het taalgebied, zoals in Limburg, is 'kop' het gewone woord voor 'hoofd'

Synoniemen

• [1-2] hoofd

Antoniemen

• [4] achterkant
• [8] munt

Hyponiemen

   

[2] (intensivering) rotkop Afrikaanse grijskop Amerikaanse matkop Arabische zwartkop Chinese glanskop Christuskop Eichhorns lederkop Kaapse zwartkop Menetries' zwartkop Nieuw-Caledonische lederkop Sneeuwkop Timorese helmlederkop Vogelkop achterkop adelaarskop apenkop apostelkop arendskop aspergekop atoomkop blaarkop blaaskop bobbekop boerenkop bolkop boorkop borstelkop boterkop botskop bovenkop brillenkop bruine zwartkop buffelkop butskop cilinderkop diamantkop dikkop dodekop dolkop domkop donderkop doodskop doorloopkop douchekop drakenkop driftkop dubbelkop duivelskop dwaaskop dwarskop eenkoppig egelskop elfkoppig espressokop ezelkop ezelskop fluimenkop foefkop ganzenkop gaperskop geelkop geitenkop gele dikkop gepekop geschubde dikkop gewone dikkop gewone zwartkop glanskop glimmende dikkop gluipkop griepkop grijskop groefkop grootkop grote spitskop haarkop halsoverkop hamerkop hardkop haringkop hazenkop helmkop helmlederkop hertenkop heupkop hondenkop jankop januskop jongenskop kaalkop kaaskop kalfskop karakterkop karpatenkop kattenkop keikop kernkop kinderkop klabotskop kleine lederkop kleine zwartkop kletskop klipkop knapkop knikkerkop koeienkop koelekop koelkop koffiekop kolomkop koperkop krantenkop kraterkop kregelkop kroeskop kroezelkop kruiskop krullenkop kunstkop kuttenkop laatkop laurenskop lederkop leeskop leeuwenkop lenskop luciferskop luiskop maankop malkop mannenkop matkop meetkop moeskop mokkakop moorkop netenkop nieuwskop noordelijke butskop oliekop onderkop oorlogskop openingskop opnamekop ossenkop overkop paardenkop pagekop papenkop pestkop pijpekop pijpenkop plamuurkop platkop plegiskop pletskop polijstkop potskop preskop printkop pruikenkop puistenkop raketkop rattenkop rijkop roggerskop rondkop roodkop rotorkop satijnvezelkop schaapskop schapenkop scheerkop schollenkop schrijfkop schroefkop schuimkop schurftkop slaapkop slangenkop smalkop smoddekop snorrenkop soepkop spaarkop speldenkop spilkop spinnenkop spionkop spreeuwkop spreikop sproeikop sproetenkop stierenkop stijfkop stomkop studiekop stuipenkop subkop sufkop theekop thorell's zwartkop truttekop tussenkop uilskop valkenkop varkenskop verdeelkop verzinkkop vezelkop vissenkop vlaskop vogelkop vossenkop warkop weergavekop willeskop wiskop witkop zaagselkop zandkop zoekkop zottenkot zuidelijke butskop zultkop zwanenkop zwartkop zwavelkop zwijnskop

Afgeleide begrippen

   

Kopland Kops achtkoppig dolkoppig driekoppig duizendkoppig eenkoppig elfkoppig kop op kop van Jut kop van Jut zijn kop-en-kloten kop-en-schotel kop-en-schotelverzameling kop-hals-rompboerderij kop-staartaanrijding kop-staartbotsing kop-staartvonnis kop-van-jut kopbal kopblad kopboom kopborststuk kopbout kopbrekens kopbreker kopduel kopglas kopgolf kopgroep kophout kopkans kopklas kopklep kopklepper kopkluiven kopkracht kopkussen koplaag koplamp koplast koplat kopletter koplicht koploos koploper kopman kopmuur kopnagel koppakking koppencilinder koppengeld koppenlopen koppenmaker koppensnellen koppentaks koppentrommel koppenverband koppespin koppetje koppig koppijn koppositie koppoter koppotig kopregel kopriem koprol koprollen koprus kops kopschijf kopschild kopschopper kopschot kopschroef kopschudden kopschuw kopseizen kopshout kopslag kopspecialist kopspeld kopspiegellamp kopspijker kopspoor kopstand kopstation kopstem kopsterkte kopstoot kopstudie kopstuk koptechniek koptekst koptelefoon koptransplantatie kopvalling kopvlees kopvoorn kopvoren kopvrouw kopwand kopwerk kopziekte kopzijde kopzorg meerkoppig moeskopperij negenkoppig rondkoppig tienkoppig twaalfkoppig tweekoppig twintigkoppig veelkoppig vierkoppig vijfkoppig vijftienkoppig zeskoppig zestienkoppig zevenkoppig zwartekoppenziekte zwartkoppig

Uitdrukkingen en gezegden

• [2] houten kop
• [4] de spijker op de kop slaan
• [1] Als een kip zonder kop

Zonder beraad, onbesuisd

• [2] De koppen bij elkaar steken

Gezamenlijk in overleg gaan

• [2] De kop in de wind gooien

Koppig, balsturig en/of onwillig reageren

• [2] De kous op de kop krijgen/Met de kous op de kop thuiskomen

Niet datgene krijgen waar men op had gehoopt en/of teleurgesteld worden

• [2] Een bord voor de kop hebben

Niet ontvankelijk zijn voor / niet openstaan voor kritiek; onbeschaamd zijn eigen gang gaan; slecht van begrip zijn

• [2]Hou je kop! / Kop dicht!

(dysfemisme) Wees stil, zeg niets meer

• [5] Iets de kop indrukken

Iets onderdrukken, de verdere ontwikkeling belemmeren

• [2] Kop op!

Laat je niet ontmoedigen!

• [2] Iemand een kopje kleiner maken

Iemand het leven benemen

• [2] Op/Aan kop liggen

Aan de leiding staan, de eerste zijn (vaak bij een wedstrijd)

• [5] Op de kop af

Precies, exact

• [5] Op de kop tikken

Voor een goede prijs iets kopen

• [5] Spijkers met koppen slaan

Eindelijk een stap vooruit maken in het proces

• [1] Vis begint aan de kop te stinken

Een organisatie of bedrijf gaat ten onder door slecht bestuur

Vertalingen

    1. hoofd van een dier   

Duits: Kopf (de) m Engels: head (en) Erzja: пря Estisch: pea (et) Fins: pää (fi) Frans: tête (fr) v Grieks: κεφάλι (el) o

Ingrisch: pää (izh) Italiaans: testa (it) v Kara (leu): bengina Moksja: пря Spaans: cabeza (es) v Tyap: a̱pyia̱ (kcg) Wotisch: pää Zweeds: huvud (sv) o

    2. hoofd van een mens   

Duits: Kopf (de) m, Haupt (de) o Engels: head (en) Erzja: пря Estisch: pea (et) Fins: pää (fi) Frans: tête (fr) v Grieks: κεφάλι (el) o

Ingrisch: pää (izh) Italiaans: testa (it) v Kara (leu): bengina Moksja: пря Spaans: cabeza (es) v Wotisch: pää Zweeds: huvud (sv) o

    8. zijde van een geldstuk met een afgebeeld hoofd   

Duits: Kopf (de) m Engels: heads (en) Frans: face (fr) v

Italiaans: testa (it) v Spaans: cara (es) v Zweeds: krona (sv) g

[1] Een kopje met koffie.

Zelfstandig naamwoord

[B] de kop m

1. bakje om te drinken
2. (bouwkunde) de korte kant van een baksteen.

Hyponiemen

• [1] theekop

Vertalingen

    1. porseleinen recipiënt met oor, om uit te drinken   

Duits: Tasse (de) v Engels: cup (en) Frans: tasse (fr) v

Pennsylvania-Duits: Koppche (pdc) o Spaans: taza (es) v Zweeds: kopp (sv) g

    1. de korte kant van een baksteen   

Duits: Kopfseite (de) v

Werkwoord

vervoeging van
koppen

kop

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van koppen
   

   • Ik kop. 

2. gebiedende wijs van koppen
   

   • Kop! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van koppen
   

   • Kop je? 

Gangbaarheid

• Het woord kop staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kop" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Deens

Zelfstandig naamwoord

kop

1. kop

Verwijzingen

• kop in:
  Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
  Den Dankse Ordbog op website:ordnet.dk

Slowaaks

Zelfstandig naamwoord

kop m

1. schop, trap

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /kɔp/
• Geluid:  kop    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• kop

Zelfstandig naamwoord

kop monbezield

1. schop, trap

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	kop	kopy
genitief	kopu	kopů
datief	kopu	kopům
accusatief	kop	kopy
vocatief	kope	kopy
locatief	kopu	kopech
instrumentalis	kopem	kopy

Synoniemen

• kopnutí o

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Zelfstandig naamwoord

kop

1. genitief meervoud van kopa

Werkwoord

kop

1. informeel tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van het imperfectieve werkwoord kopit