bos

Niet te verwarren met: Bos

[1] Een bos.

[2] Een bosje bloemen.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bos    (hulp, bestand)
• IPA: /bɔs/

Woordafbreking

• bos

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘woud’ voor het eerst aangetroffen in 1089
• In de betekenis van ‘bundel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1252

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bos	bossen
verkleinwoord	bosje	bosjes

Zelfstandig naamwoord

bos

1. o (natuur): een groep bomen

   • Hij ging wandelen in de bossen. 

   ▸ Volgens de overlevering vluchtten meisjes uit Plancher-Les-Mines gedurende de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) de bossen in om te ontkomen aan bloeddorstige huurlingen in dienst van de Zweedse bezetter.

   ▸ De Zweedse bossen konden kant-en-klare stammen van twintig meter leveren, maar voor het werk met de palen in de rivier hadden ze de dubbele lengte nodig.

2. o oerwoud, regenwoud (met name in Suriname)

   • Dienst 's Lands Bosbeheer (LBB). 

3. m: een bundel stelen of vezels

   • Hij bracht een bosje bloemen mee. 
   • De jongen heeft een dikke bos haar op zijn hoofd. 

   ▸ Haar vingers speelden met de stelen van het bosje bloemen dat in een glazen vaasje stond.

Hyponiemen

   

Biesbos Lessenbos Smulbos achterbos akkermaalsbos allochtonenbos avatarbos bamboebos bergbos berkenbos beukenbos bloemenbos braambos broekbos bronbos bufferbos compensatiebos cultuurbos dennenbos dierenbos dinobos doorenbos doornbos eikenbos etagebos galerijbos geboortebos gedenkbos gemeenschapsbos genenbos griendbos haagbos haarbos hakbos heesterbos hellingbos hellingsbos herdenkingsbos herfstbos hoogbos kankerbos klimaatbos kreupelbos krullenbos lindebos loofbos luizenbos mangrovebos mansaliñabos mastbos moerasbos mosbos museumbos naaldbos natuurbos oerbos ontdekbos ooibos parkbos parwabos piramidebos pluimbos privébos productiebos protestbos reigerbos rietbos rijsbos rooibos savannebos schaarbos schermbos sleutelbos sneukelbos sparrenbos speelbos spelbos sprookjesbos staatsbos stadsbos stadsrandbos sterrenbos strandbos strobos takkenbos toverbos trimbos tropenbos vederbos vloedbos wandelbos wierbos wilgenbos windbos

Afgeleide begrippen

   

Bosatlas Bosbaan Bosplaat bosaalbes bosaanleg bosaanplant bosaap bosaardbei bosachtig bosadder bosananas bosandoorn bosanemoon bosanjer bosareaal bosbaas bosbank bosbedrijf bosbeek bosbeemdgras bosbeheer bosbeleid bosberaad bosbes bosbescherming bosbewoner bosbezie bosbies bosbijl bosbingelkruid bosbodem bosbok bosboom bosboterbloem bosbouw bosbouwer bosbraam bosbrand bosbuffel boscacao boschampignon boscultuur bosdag bosdecreet bosdravik bosdroogbloem bosduif bosduivel boseigenaar bosereprijs bosexploitatie bosfazant bosflora bosgebied bosgeelster bosgeest bosgeit bosgerst bosgeur bosgeus bosgevoel bosgezicht bosgierstgras bosglas bosgod bosgodin bosgors bosgroen bosgroep bosgrond boshagedis boshanenvoet boshoen boshommel boshond boshoven boshuis boshut boshuwelijk boshyacint boskabouter boskakker boskakkerlak boskalebas boskalkoen boskamp boskanarie boskant boskap boskapel boskat boskikker boskinine bosklas boskoekoek boskoffie boskoop boskoraal boskortsteel boskrekel boskriek boskruiskruid boskwartel bosland boslandschap boslelie boslemming bosloop boslucht bosmaaier bosman bosmarmot bosmeester bosmens bosmier bosmispel bosmuis bosmuur bosneger bosneuker bosneushoorn bosnimf bosoehoe bosolifant bosolijf bosontsluiting bospaardenstaart bospad bospaddenstoel bospapaja bosparelmoervlinder bospark bospartij bospatrijs bospeen bosperceel bospest bospiraat bosplan bospoeper bospolitie bosproduct bosrand bosrank bosrecht bosrelict bosreservaat bosreus bosrietzanger bosrijk bosroos bosrover bosruiter bosschap bosscheur bosschildpad bosschuif bossen bossenbioscoop bossenverdrag bossenverklaring bosslaapmuis bossnip bosspel bosspin bosspitsmuis bossterfte bosterrein bostouw bostuin bostulp bostype bosui bosuil bosuitbreiding bosuitje bosvaren bosvarken bosveen bosveld bosveldkers bosvergeet-mij-nietje bosverpleging bosvink bosviool bosvleermuis bosvogeltje bosvrucht boswachter boswalstro boswandeling boswederik bosweg boswesp boswezen boswijk boswilg boswinde boswonen boswoning bosyaws boszanger boszegge boszwijn

Verwante begrippen

• [1] woud
• [2] boeket, bundel

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "groep bomen"

• Aan een balk die uit het bos gehaald wordt, moet veel gehakt worden voor hij in het huis past

Wie zich ergens bij aansluit (een vereniging, groepering, sekte e.d.) moet veel nieuws aangeleerd krijgen

• Door de bomen het bos niet meer zien

Door een overvloed aan informatie het overzicht verliezen

• Hout naar het bos dragen

Zinloos werk doen

• Huilen met de wolven in het bos

Iets onderschrijven waar men het eigenlijk niet mee eens is omdat anderen dit ook doen, om een bepaald voordeel te krijgen e.d.

• Iemand het bos insturen

Iemand met een smoes afschepen

• In het bos grootgebracht zijn

Geen manieren hebben, lomp en/of onbeschoft zijn

• 's Kinds willeken groeit in den bos.

Een kind mag niet doen wat het zelf wil, maar moet zijn ouders gehoorzamen

• Men mag in iemands anders bos niet jagen.

Je moet je niet bemoeien met andermans zaken

Uitdrukkingen en gezegden

[3] " bundel stelen of vezels"

• Bos hout voor de deur

Een vrouw met een grote boezem

• Elke bos stro waait voor de wind

Onder makkelijke omstandigheden kan iedereen veel voor elkaar krijgen

Vertalingen

    1. een groep bomen   

Asturisch: viesca (ast) Catalaans: bosc (ca) Deens: skov (da) Duits: Wald (de) m Engels: forest (en) Esperanto: arbaro (eo) Frans: bois (fr) m Ido: foresto (io) Italiaans: foresta (it) Latijn: silva (la)

Noors: skog (no) Nynorsk: skog (nn) Oudnoords: skógr Oekraïens: ліс (uk) Papiaments: bòshi Pools: las (pl) m Portugees: bosque (pt) Spaans: bosque (es) m Tsjechisch: les (cs) m onbezield Vietnamees: rừng (vi) Zweeds: skog (sv)

    2. een bundel stelen of vezels   

Duits: Bund (de), Bündel (de), Strauß (de) Engels: bouquet (en) Frans: bouquet (fr) m

Noors: bukett (no) m, dott (no) m Noors: bukett (no) m Spaans: ramo (es) m

Werkwoord

vervoeging van
bossen

bos

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bossen
   

   • Ik bos. 

2. gebiedende wijs van bossen
   

   • Bos! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bossen
   

   • Bos je? 

Gangbaarheid

• Het woord bos staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "bos" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Latijn

Uitspraak

• IPA: /boːs/

Woordafbreking

• bos

Zelfstandig naamwoord

bōs m of v

1. rund, os
2. koe

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	bōs	bovēs
genitief	bovis	boum (bovum, boverum)
datief	bovī	bobus, bubus (bovibus)
accusatief	bovem	bovēs
vocatief	bōs	bovēs
ablatief	bove	bobus, bubus (bovibus)

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

bos

1. bos

Papiaments

Zelfstandig naamwoord

bos

1. donder

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /bɔs/

Woordafbreking

• bos

Woordherkomst en -opbouw

• [A] Afgeleid van het Engelse woord boss, wat op zijn beurt is afgeleid van het Nederlandse baas
• [B] Afgeleid van het bijvoeglijk naamwoord bosý

Zelfstandig naamwoord

bos mbezield [A]

1. baas, chef

Verbuiging

		enkelvoud	meervoud
nominatief		bos	bosi / bosové
genitief		bosa	bosů
datief	korte vorm	bosu	bosům
	lange vorm	bosovi
accusatief		bosa	bosy
vocatief		bose	bosi / bosové
locatief	korte vorm	bosu	bosech
	lange vorm	bosovi
instrumentalis		bosem	bosy

Synoniemen

• boss mbezield
• šéf mbezield

Verwijzingen

• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Bijvoeglijk naamwoord

bos [B]

1. blootvoets

Verbuiging

	enkelvoud				meervoud
	mannelijk		vrouwelijk	onzijdig	mannelijk		vrouwelijk	onzijdig
	bezield	onbezield			bezield	onbezield
nominatief	bos		bosa	boso	bosi	bosy		bosa
genitief	-				-
datief	-				-
accusatief	bosa	bos	bosu	boso	bosy			bosa
vocatief	-				-
locatief	-				-
instrumentalis	-				-

Verwante begrippen

• bosácký
• bosačka v
• bosák m

Verwijzingen

• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Veluws

Zelfstandig naamwoord

bos

1. bos