vol

vervoeging van
	vollen

Nederlands

Uitspraak

Geluid: vol (hulp, bestand)
IPA: / vɔl / (1 lettergreep)
- (Noord-Nederland): /vɔɫ/
- (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /vɔl/

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘gevuld’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 ^[1]

Bijvoeglijk naamwoord

vol

geheel gevuld
- Zij zocht een zitplaats in de volle trein.
▸ De volle fles legde ik tussen mijn benen in de hoop mijn slaapzak iets op te warmen.^[2]
helemaal, compleet
- Zij had zijn volle aandacht.
- Maar hij had dan ook het volste vertrouwen in de goede afloop. ^[3]

Uitdrukkingen en gezegden

de volle zee

de open zee, ver verwijderd van de kust

volle maan

de schijngestalte van de maan waarbij de maan, vanaf de zon gezien, zich aan de andere zijde van de aarde bevindt
Als de maan vol is, schijnt zij overal

De maat vol zijn

ergens genoeg van hebben

Ergens de buik van vol hebben

ergens genoeg van hebben

Ergens de mond vol van hebben

praten over de zaken die iemand bezighouden

Iemand (niet) voor vol aanzien

gepraat van iemand niet serieus nemen

Iemand voor vol aanzien

echt naar iemand luisteren wanneer iemand meepraat

Iemand het volle pond geven

uitvoerig en duidelijk antwoorden

In vol ornaat

Met de mond vol tanden staan

niet weten wat je moet zeggen/ergens versteld van staan

Mudvol of zo vol als mud

Waar het hart vol van is, loopt/vloeit de mond van over

over dingen die iemand bezig houdt praat men erg graag ofwel: wat je belangrijk vindt of waar je veel aan denkt, daar praat je ook veel over

Zeven is een galg vol

de volle laag

alles, in volle omvang van iets dat onprettig is

• Geniet nog maar even van de zon vandaag: aan het eind van de middag krijgen Overijssel en Gelderland de volle laag van een onweersstorm. Ook de provincies Brabant en en Limburg liggen in de vuurlinie van zware onweersbuien. ProRail waarschuwt alvast voor overlast doordat bijvoorbeeld omvallende bomen en blikseminslag het treinverkeer verstoren. ^[4]

Vertalingen

1. geheel gevuld

Afrikaans: vol ^(af)
Catalaans: ple ^(ca)
Deens: fuld ^(da)
Duits: voll ^(de)
Engels: full ^(en), complete ^(en)
Esperanto: plena ^(eo)
Fins: täysi ^(fi)
Frans: plein ^(fr) m, plein ^(fr) m mv, pleine ^(fr) v, pleines ^(fr) v mv
Grieks: γεμάτος ^(el) (yemátos)
Ido: plena ^(io)

Werkwoord

vol

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vollen
- Ik vol.
gebiedende wijs van vollen
- Vol!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vollen
- Vol je?

Gangbaarheid

Het woord vol staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vol" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[5]

Verwijzingen

↑ "vol" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑
Herzen, Frank
De zoon van de woordbouwer 1970 ISBN 9062805450 pagina 100
↑ Tubantia Gerald Meijer 04-06-19, Oost-Nederland krijgt vandaag te maken met een onweersstorm: regenbuien en mogelijk hagel
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Afrikaans

Woordafbreking

vol

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederlandse vol, via het Nederlandse vol

Bijvoeglijk naamwoord

vol

vol; geheel gevuld
«Draai die kraan toe, die swembad is vol.»
Draai de kraan dicht, het zwembad is vol.
vol; helemaal, volkomen
«Kan ek julle volle aandag kry?»
Kan ik jullie volledige aandacht krijgen?.