tien

Nederlands


0	0	1	0

tien,
op een abacus

Uitspraak

Geluid: tien (hulp, bestand)
IPA: / tin / (1 lettergreep)

Woordafbreking

tien

Woordherkomst en -opbouw

erfwoord via Middelnederlands tien van Oudnederlands tēn, als telwoord voor het eerst aangetroffen in het jaar 701 ^[1]^[2]^[3]

Hoofdtelwoord

tien

"10", het getal tussen negen en elf
1. om een hoeveelheid aan te geven
  - De totale kosten bedragen tien euro en zevenendertig cent.
  ▸ 'Moet je nu zien!', zucht patron Thierry Gleize (49). 'Moeilijk, moeilijk... binnen tien jaar is het hier afgelopen.'^[4]
2. om een plaats in een volgorde aan te geven
  - Het juiste antwoord op opgave tien is "42".

Schrijfwijzen

10 (decimaal)
1010 (binair)
A (hexadecimaal)
X (Romeins)

Afgeleide begrippen

tienen (oude verbogen vorm na sommige voorzetsels)
getienen
alle tien

zelfstandig naamwoord samengesteld met "tien" ht

bijvoeglijk naamwoord samengesteld met "tien" ht

bijwoord

rangtelwoord

tiende, tienden

hooftelwoorden samengesteld met "tien" ht als linkerdeel

hooftelwoorden samengesteld met "tien" ht als rechterdeel

Vertalingen

1. het getal 10

Albanees: dhjetë ^(sq)
Angelsaksisch tēa ^(ang), tēn ^(ang), tēne ^(ang), tīn ^(ang), tien ^(ang), tȳn ^(ang)
Atjehs: siplôih
Baskisch: hamar ^(eu)
Catalaans: deu ^(ca)
Deens: ti ^(da)
Duits: zehn ^(de)
Engels: ten ^(en)
Esperanto: dek ^(eo)
Estisch: kümme ^(et)
Even: мян
Ewe: ewo
Fins: kymmenen ^(fi)
Frans: dix ^(fr)
Grieks: δέκα ^(el)
Hongaars: tíz ^(hu)
Iers: deich ^(ga)
Indonesisch: sepuluh ^(id)
Inupiak: qulit ^(ik)
Italiaans: dieci ^(it)
Kabardijns: пщӀы

Kituba: kumi
Latijn: decem ^(la)
Minangkabaus: sapuluah
Nedersaksisch: tien ^(nds), tiene ^(nds), tain ^(nds), teihn ^(nds), tein ^(nds), tiern ^(nds), töjjen ^(nds)
Noors: ti ^(no)
Novial: dek
Oekraïens: десять ^(uk)
Papiaments: dies
Portugees: dez ^(pt)
Roemeens: zece ^(ro)
Rohingya: doc ^(rhg)
Russisch: десять ^(ru)
Shuar: náwe, mái ewéh amúkhai
Sloveens: deset ^(sl)
Spaans: diez ^(es)
Servisch: deset ^(sr)
Tsjechisch: deset ^(cs)
Turks: on ^(tr)
Twi: ɛḍu ^(tw)
Zeeuws: tien ^(zea)
Zweeds: tio ^(sv)

Zelfstandig naamwoord

tien v / m

dat wat in een (rang)ordening met 10 is aangeduid
- Het is weer de tien die het niet doet, kunnen we die niet simpel vervangen?
- Haar elfde verjaardag was een belangrijk moment, want haar leven werd heel anders toen ze de tien eenmaal voorbij was.
(onderwijs) (in het Nederlandse onderwijssysteem) het hoogst mogelijke en dus beste cijfer
- Hij had een uitzonderlijke aanleg voor wiskunde en haalde daarvoor zonder veel inspanning een tien op zijn rapport.

Uitdrukkingen en gezegden

[1] dat wat in een (rang)ordening met 10 is aangeduid

Tien tegen één

Een heel grote kans op iets (zonder 100% zekerheid)

• De kans is tien tegen één.

[2] (in het Nederlandse onderwijssysteem) het hoogst mogelijke en dus beste cijfer

Een tien!

Helemaal goed (gedaan/geraden enz.)

Een tien met een griffel (en een zoen van de juffrouw) krijgen

Een resultaat behalen dat grote trots rechtvaardigt

tien mv

groep van 10 eenheden
- Deze tien zijn natuurlijk blij, maar laten we ook denken aan het verdriet van de vier die zijn afgewezen.

Anagrammen

niet

Gangbaarheid

Het woord tien staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "tien" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[5]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ tien op website: Etymologiebank.nl
↑ "tien" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Weblink bron
Peter Giesen
“Route Nationale 7, leuker dan de Route du Soleil” (30 juli 2014), de Volkskrant
↑ Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be

Achterhoeks

Hoofdtelwoord

tien

tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

Schrijfwijzen

tiene

Zelfstandig naamwoord

tien

tien; het getal 10

Afrikaans

Uitspraak

geluid

Telwoord (afr)
0
1	11	10	100	10³
2	12	20	200	10⁶
3	13	30	300	10⁹
4	14	40	400
5	15	50	500
6	16	60	600
7	17	70	700
8	18	80	800
9	19	90	900

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederlandse tien, via het Nederlandse tien

Hoofdtelwoord

tien

tien

Afgeleide begrippen

tiende

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tien	tiene

Zelfstandig naamwoord

tien

tien; het getal 10

Angelsaksisch

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *tehun

Hoofdtelwoord

tien

tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

Schrijfwijzen

Fries

Zelfstandig naamwoord

tien

tak

Synoniemen

ryske
twiich

Middelnederlands

Uitspraak

IPA: /tiən/

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-West-Germaanse *tehun, via het Oudnederlandse ten / tēn / *tien

Hoofdtelwoord

tien

tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

Overerving en ontlening

Limburgs: teen, tieën
Nederlands: tien
- Afrikaans: tien
- Zeeuws: tien

Middelnederduits

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *tehun, via het Oudsaksische tehan

Hoofdtelwoord

tien

tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

Schrijfwijzen

Overerving en ontlening

Nedersaksisch: tain, teihn, tein, tien, tiene, tiern, töjjen

Nedersaksisch

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudsaksische tehan, via het Middelnederduitse tein / ten / tēn / tien / tīen / tin / tīn

Hoofdtelwoord

tien

tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

Schrijfwijzen

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tien	tienen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

tien

tien; het getal 10

Westfaals

Hoofdtelwoord

tien

(West-Münsterlands) tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

Schrijfwijzen

Zeeuws

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudnederlandse ten / tēn / *tien, via het Middelnederlandse tien

Hoofdtelwoord

tien

tien; het gehele getal tussen negen en elf, in Arabische cijfers 10, in Romeinse cijfers X

[1] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[qtien-2] tien op website: Etymologiebank.nl

[p{{{1}}}-3] "tien" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[Route_Nationale_7,_leuker_dan_de_Route_du_Soleil-4] Weblink bron
Peter Giesen
“Route Nationale 7, leuker dan de Route du Soleil” (30 juli 2014), de Volkskrant

[5] Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Telwoord (nl)
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26	27	28	29
30	31	32	33	34	35	36	37	38	39
40	41	42	43	44	45	46	47	48	49
50	51	52	53	54	55	56	57	58	59
60	61	62	63	64	65	66	67	68	69
70	71	72	73	74	75	76	77	78	79
80	81	82	83	84	85	86	87	88	89
90	91	92	93	94	95	96	97	98	99
100	200	300	400	500	600	700	800	900	1000
10⁶	10⁹	10¹²	10¹⁵	10¹⁸	10²¹	10²⁴	10²⁷	10³⁰	10³³
10³⁶	10³⁹	10⁴²	10⁴⁵	10⁴⁸	10⁵¹	10⁵⁴	10⁵⁷	10⁶⁰	10⁶³
10⁶⁶	10⁶⁹	10⁷²	10⁷⁵	10⁹⁹	10¹⁰⁰	10¹²⁰	10³⁰³	10³⁰⁰³	∞