mens

Nederlands

mens

Uitspraak

• Geluid:  mens    (hulp, bestand)
• IPA: / mɛns / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• mens

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘(m.) hoogst ontwikkelde wezen’ voor het eerst aangetroffen in 1236
• Het woord "mens" (Duits Mensch, Zweeds människa, Deens menneske) is een variant van "man" (Duits Mann, Engels man), die uiteindelijk teruggaat op een Indo-Europese stam *men-: "denken" of *me-: "meten". Deze stam treft men aan in Latijn mens, mentis: "geest, verstand" (vergelijk Engels mind), memoria: "geheugen, herinnering", Grieks menos: "geest", mnèmè: "geheugen", Sanskriet man-: "denken, geest". In het Oud-Indisch bestaat tevens Manu: "(oer)mens", modern Hindi manusha: "mens, man"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	mens	mensen
verkleinwoord	mensje	mensjes

Zelfstandig naamwoord

de mens m

1. (primaten) Homo sapiens , het zoogdier waar wij toe gerekend worden en dat zich door zijn rede en taal van de dieren onderscheidt

   • De mens heeft een sterk ontwikkeld brein, maar kan niet vliegen. 

   ▸ De jongen naast me deed zijn koplamp aan waardoor de in de muur gekraste namen zichtbaar werden: hier waren al eerder mensen gestrand.

   ▸ Slechts vier mensen, waaronder ik, hadden microspikes voor onder hun schoenen.

het mens o

1. (pregnant), (pejoratief), (informeel) vrouw [1], meestal in ongunstige zin (omdat zij vervelend, lastig, raar e.d. is)

   • Zij is een raar mens. 
   • Ach mens, doe toch eens normaal. 

Schrijfwijzen

• mensch (officiële spelling tot 1935 in Nederland en 1946 in België)

Antoniemen

• onmens

Hyperoniemen

• apen, primaten, zoogdieren, viervoeters, gewervelden, chordadieren, dieren

Verwante begrippen

• cepranomens, denisovamens, floresmens, luzonmens, solomens

Hyponiemen

• aapmens, alfamens, ambachtsmens, avondmens, bankmens, barmens, beermens, beestmens, beleidsmens, beroepsmens, beveiligingsmens, boekenmens, boerenmens, bootmens, bosmens, brandweermens, buitendienstmens, buitenmens, burgermens, bètamens, cameramens, circusmens, clubmens, coronamens, cro-magnonmens, cultuurmens, cybermens, christenmens, dagjesmens, de mens is voor de mens een mens, denkmens, deugmens, diepvriesmens, diermens, doemens, doorsneemens, dwergmens, Europees Hof voor de Rechten van de Mens, Europese Hof voor de Rechten van de Mens, evenmens, fabrieksmens, familiemens, fatsoensmens, flexmens, geluidsmens, gemeenschapsmens, gemoedsmens, gevoelsmens, gewoontemens, gezelligheidsmens, Godmens, goedmens, holenmens, huismens, javamens, jodenmens, jongmens, justitiemens, kantoormens, karaktermens, kerkmens, kermismens, krachtmens, kropmens, kuddemens, manmens, mannenmens, marketingmens, massamens, medemens, mensenmens, middenmens, millenniummens, modelmens, moedermens, nachtmens, natuurmens, ochtendmens, oermens, oerwoudmens, olifantsmens, ondermens, onderwijsmens, paardmens, pekingmens, politiemens, prachtmens, prozamens, reclamemens, rechten van de mens, rotmens, slangenmens, sleurmens, sportmens, staartmens, stadsmens, stofmens, stuntmens, supermens, theatermens, tijgermens, timmermens, topmens, vakmens, veiligheidsmens, verstandsmens, verzetsmens, volksmens, vrouwmens, vuilnismens, walmens, wanhoopsmens, weermens, wegwerpmens, werkmens, wetenschapsmens, wondermens, zakenmens, zeemens, zegsmens, zendingsmens, zwemmens

Afgeleide begrippen

• mensapen
• allemenselijks, bemensen, de mens is voor de mens een mens, gewonemensentaal, grotemensachtig, grotemensenboek, grotemensenkost, grotemensenwereld, mens-erger-je-niet, mens-erger-je-nietspel, mens-wereldbeeld, mens-wereldbeschouwing, mens-zijn, mensaap, mensachtig, mensbeeld, mensbeschouwing, mensdag, mensdier, mensdom, menseigen, menselijk, mensenbaby, mensenbeeld, mensenbeen, mensenbelager, mensenbestaan, mensenbeul, mensenbloed, mensenbrein, mensendief, mensendochter, mensendodend, mensendorp, mensendrek, mensendrom, menseneten, mensenetend, menseneter, mensenfamilie, mensenfiguur, mensenfluisteraar, mensengedaante, mensengeest, mensengeheugen, mensengemeenschap, mensengeschiedenis, mensengeslacht, mensengestalte, mensengroep, mensengunst, mensenhaai, mensenhaar, mensenhaat, mensenhand, mensenhandel, mensenhandelaar, mensenhandels, mensenhart, mensenhater, mensenhersenen, mensenheugenis, mensenhoofd, mensenhuid, mensenhuis, mensenhulp, mensenjacht, mensenjager, mensenkant, mensenkenner, mensenkennis, mensenketting, mensenkind, mensenkluwen, mensenkracht, mensenkunde, mensenleed, mensenleeftijd, mensenleven, mensenlichaam, mensenlief, mensenliefde, mensenlijf, mensenlijk, mensenlof, mensenlot, mensenlucht, mensenluis, mensenluizen, mensenmaat, mensenmaatschappij, mensenmacht, mensenmassa, mensenmateriaal, mensenmenigte, mensenmens, mensenmin, mensenminnaar, mensenmond, mensenoffer, mensenoog, mensenpaar, mensenpakhuis, mensenpark, mensenplaag, mensenplicht, mensenras, mensenrecht, mensenredder, mensenroof, mensenschedel, mensenschuw, mensenschuwheid, mensensmokkel, mensensmokkelaar, mensensoort, mensenstad, mensenstem, mensenstroom, mensentaal, mensentocht, mensentroep, mensentype, mensenverachting, mensenverstand, mensenvlees, mensenvlo, mensenvrees, mensenvreter, mensenvriend, mensenwaarde, mensenwelzijn, mensenwereld, mensenwerk, mensenwijsheid, mensenwoord, mensenzee, mensenziel, mensenzoeker, mensenzoon, mensenzweet, mensfiguur, mensgericht, mensgerichtheid, mensgeworden, mensheid, menshoog, mensjaar, menskracht, menskunde, menslief, menslievend, mensonterend, mensonvriendelijk, mensonwaardig, mensopvatting, menspaard, menssoort, mensstier, menstype, mensuur, mensverbetering, mensvisie, mensvormig, mensvriendelijk, menswaardering, menswaardig, menswetenschap, menswezen, mensworden, menswording

Uitdrukkingen en gezegden

• de mens is voor de mens een mens
• De mens is [voor] de mens een wolf

Mensen doen elkaar onprettige dingen aan

• De mens wikt, maar God beschikt

De mensen maken allerlei plannen, maar het is niet aan hen of dat ook gebeurt

• Een mens lijdt dikwijls het meest door het lijden dat hij vreest

• Een mens zijn zin, is een mens zijn leven

Stoett-2654

• Een brutaal mens heeft de halve wereld

Iemand die wat durft te zeggen krijgt het meestal wel voor elkaar

• Een gewaarschuwd mens telt voor twee

Iemand die vooraf weet wat er fout kan gaan moet zich er maar op voorbereiden

• Kinderen en dronken mensen zeggen de waarheid

Stoett-1145

• Stukken van mensen (kosten)

Heel veel geld (heel veel kosten)

• Van brood alleen kan de mens niet leven

Stoett-370

Verwante begrippen

• menselijk wezen

Vertalingen

    1. de Homo sapiens, het zoogdier waar wij toe gerekend worden   

Bosnisch: čovjek (bs) m Bulgaars: човек (bg) m Catalaans: home (ca), humà (ca) Chinees: 人 (zh), 人类 (zh) Deens: menneske (da) Duits: Mensch (de) m Elamitisch: ruh (elx) Welsh: dyn (cy) Engels: human (en), human being (en), man (en) Estisch: inimene (et) Fins: ihminen (fi) Frans: homme (fr) Grieks: άνθρωπος (el) m (ánthrwpos) Hongaars: ember (hu) Ido: homo (io) Indonesisch: manusia (id) Interlingua: humano (ia) m, humana (ia) v, esser human (ia) Italiaans: uomo (it), umano (it) Japans: 人間 (ja) (にんげん (ja), ningen), 人類 (ja) (じんるい (ja), jinrui) Koreaans: 사람 (ko) (saram), 인류 (ko) 人類 (ko) (inryu)

Latijn: homo (la) m, humanus (la) Lets: cilvēks (lv) m Lingala: moto (ln) 1 Litouws: žmogus (lt) m Noors: menneske (no) o Nynorsk: menneske (nn) o Oekraïens: людина (uk) v (l'udyna) Perzisch: آدمی (fa) (adami) Papiaments: hende Pools: człowiek (pl) m Portugees: homem (pt), humano (pt) Roemeens: om (ro) m Russisch: человек (ru) Servisch: čovek (sr) Sloveens: človek (sl) m Spaans: hombre (es) m, humano (es) m, individuo (es) m, persona (es) v Tsjechisch: člověk (cs) m, lidé (cs) Turks: insan (tr) Vietnamees: người (vi), con người (vi), người ta (vi) Xhosa: umntu, 1 Zweeds: människa (sv) g Zaza: insan, merdım

Gangbaarheid

• Het woord mens staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "mens" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Latijn

Zelfstandig naamwoord

mens v

1. geest, verstand

   «Mens sana in corpore sano.»

   Een gezonde geest in een gezond lichaam.

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	mens	mentēs
genitief	mentis	mentium
datief	mentī	mentibus
accusatief	mentem	mentēs
vocatief	mens	mentēs
ablatief	mente	mentibus

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

mens

1. (primaten) mens; het zoogdier waar wij toe gerekend worden en dat zich door zijn rede en taal van de dieren onderscheidt

Schrijfwijzen

means meanske meens mèens mèèns mèensch

meense mèense mèènse meensk mèensk meenske

meins meinse mèns mense mènsk

mins mìns minse minsk mìnsk

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / mens /

Woordafbreking

• mens

Woordherkomst en -opbouw

• Voegwoord: Afkomstig van het Oudnoorse woord meðan
• Zelfstandig naamwoord: Verkorting van het Noorse zelfstandige naamwoord menstruasjon

Naar frequentie	377

Voegwoord

mens

1. terwijl

   «Lær spansk mens du jobber.»

   Leer Spaans terwijl je werkt.

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	mens	mensen	mens menser	mensene
genitief	mens'	mensens	mens' mensers	mensenes

Zelfstandig naamwoord

mens, m

1. (medisch), (informeel), (afkorting) menstruatie, ongesteldheid

Uitdrukkingen en gezegden

• få mensen

de ongesteldheid krijgen

• ha mensen

de ongesteldheid hebben

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / mens/

Woordafbreking

• mens

Woordherkomst en -opbouw

• Verkorting van menstruasjon

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	mens	mensen	mensar	mensane

Zelfstandig naamwoord

mens, m

1. (medisch), (informeel), (afkorting) menstruatie, ongesteldheid

Uitdrukkingen en gezegden

• få mensen

de ongesteldheid krijgen

• ha mensen

de ongesteldheid hebben

Veluws

Zelfstandig naamwoord

mens

1. (primaten) mens; het zoogdier waar wij toe gerekend worden en dat zich door zijn rede en taal van de dieren onderscheidt

Schrijfwijzen

mèèns meens meense mèènse

mense mins minse