zaak

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zaak    (hulp, bestand)
• IPA: / zak / (1 lettergreep); /zaːk/

Woordafbreking

• zaak

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands   van Oudnederlands saka, in de betekenis van ‘rechtszaak’ voor het eerst aangetroffen als deel van een samenstelling vanaf 701 en als woord met de betekenis van ‘voorwerp, handeling’ aangetroffen vanaf 901

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zaak	zaken
verkleinwoord	zaakje	zaakjes

Zelfstandig naamwoord

de zaak v / m

1. iets stoffelijks (een ding) of een abstracte voorstelling van de geest, geen betrekking hebbend op een persoon of ander levend wezen

   • Kun je me die zaak daar eens aanreiken? 
   • De vriendschap is een schone zaak. 

2. (juridisch) (Nederland) voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten (volgens de definitie van 3:2 BW)

   ▸ Het is evident dat een gebruiksrecht op een Instagram-account geen voor menselijke beheersing vatbaar stoffelijk object is en dus geen zaak in de zin van het burgerlijk recht (art. 3:2 BW).

3. iets dat men te behartigen heeft, een aangelegenheid, affaire

   • Wij behartigen uw zaak altijd. 
   • Dit is een vervelende zaak. 

4. mv (handel) transactie of handel

   • Hij doet al jaren zaken met hem. 

5. (bedrijfskunde) |onderneming [1] of bedrijf [1]

   • Een auto van de zaak. 
   • Wij bezitten een zaakje in het dorp. 
   • Ik ga vandaag niet naar de zaak. 

6. (juridisch) een rechtszaak, geding, gerechtszaak, rechtsgeding

   • Artsen financieren zaak tegen tabaksindustrie  
   • De zaak komt voor in december 2010. 

Verwante begrippen

• [1], [3] geval
• [4] commercie, koophandel
• [5] etablissement, negotie, nering, winkel

Hyponiemen

   

aanrijdingszaak afluisterzaak afpersingszaak alimentatiezaak alszaak antidumpingzaak antiekzaak antitrustzaak arbeidszaken arbitragezaak asielzaak assisenzaak babyzaak bakkerszaak banketbakkerszaak bankzaak belastingzaak beroepszaak bestuurszaak beursfraudezaak beurszaak bijzaak bloemenzaak boekenzaak bouwmaterialenzaak broodjeszaak bulkzaak cash-and-carryzaak clickfondszaak cocaïnezaak computerzaak concurrentiezaak consumentenzaak corruptiezaak daadzaak dagzaak delicatessenzaak detailhandelszaak dienstzaak dierenzaak discountzaak discriminatiezaak doe-het-zelfzaak dopingzaak drankzaak drugszaak dumpzaak echtscheidingszaak eenmanszaak elektronicazaak elektrozaak erezaak falafelzaak familiezaak fietsenzaak fipronilzaak fotozaak fourniturenzaak fraudezaak geldzaak geloofszaak gemakszaak gemeentezaak gerechtszaak gevoelszaak gewetenszaak gezinszaak gifzaak gijzelingszaak godsdienstzaak groentezaak groepszaak grondgebiedszaak grondzaak grossierszaak halszaak handelszaak herenmodezaak hivzaak hoofdzaak horecazaak huurzaak inbreukzaak incestzaak interieurzaak juwelierszaak kantonzaak kapperszaak kartelzaak kinderpornozaak kinderzaak kippenzaak kledingzaak klerenzaak koffiezaak koninkrijkszaak kruidenierszaak kunstzaak landszaak laterzaak levensmiddelenzaak lingeriezaak mannenzaak mededingingszaak mediazaak megazaak mensensmokkelzaak meubelzaak milieuzaak miljardenzaak miljoenenzaak misbruikzaak modezaak moordzaak motorzaak muziekzaak nachtzaak nandrolonzaak nepzaak noodzaak omkoopzaak omkopingszaak ondernemerszaak onroerende zaak ontuchtzaak ontvoeringszaak oorzaak oplichtingszaak overheidszaak patatzaak patentzaak pedofiliezaak platenzaak pleitzaak pluk-ze-zaak politiezaak pornozaak prestigezaak principezaak privaatzaak privézaak pro-Deozaak randzaak rechtszaak reformzaak regeringszaak routinezaak schoenenzaak shoarmazaak sigarenzaak smeergeldzaak smokkelzaak snelrechtzaak spamzaak speciaalzaak speelgoedzaak spionagezaak sportzaak staatszaak strafrechtzaak strafzaak tabakszaak textielzaak timmermanszaak traiteurzaak tuchtzaak tweedehandszaak verdwijningszaak verkrachtingszaak verzekeringszaak videozaak viszaak voetbalzaak volkszaak voorkenniszaak vredeszaak vreemdelingenzaak vrouwenzaak welzijnszaak wereldzaak winkelzaak witwaszaak xtc-zaak zedenzaak zelfbedieningszaak zwendelzaak

Afgeleide begrippen

   

verzaken zaakbelasting zaakbeschadiging zaakbezorger zaakdossier zaakgelastigde zaakkennis zaakkundig zaaknaam zaaknummer zaakpapieren zaakregister zaakrijk zaakschade zaaksdossier zaaksgevolg zaaksofficier zaaktype zaakvak zaakvoerder zaakvoerster zaakvorming zaakwaarneemster zaakwaarnemer zaakwaarneming zaakwoordenboek zakelijk zakenadres zakenadvocaat zakenauto zakenbank zakenbankier zakenbankieren zakenbelang zakenblad zakenbrief zakencentrum zakenclub zakendeal zakendiner zakendistrict zakendoen zakenelite zakengeheim zakengesprek zakenhotel zakenimperium zakeninstinct zakenjet zakenkabinet zakenkantoor zakenklimaat zakenkrant zakenkring zakenleven zakenluchthaven zakenlunch zakenmagazine zakenman zakenmarkt zakenmens zakenmilieu zakenmodel zakenpand zakenpartner zakenplan zakenrecht zakenregister zakenreis zakenreiziger zakenrelatie zakenstad zakentijdschrift zakenverkeer zakenvliegtuig zakenvriend zakenvrouw zakenwereld zakenwijk zakenzender

Typische woordcombinaties

• Bemoei je met je eigen zaken!

Uitdrukkingen en gezegden

• [3]: dat verandert de zaak

er is een nieuwe en andere situatie (waardoor eerdere regels, gemaakte afspraken e.d. niet meer van toepassing zijn)

• [3]: de gang van zaken

de manier waarop iets verloopt, gedaan/uitgevoerd wordt etc.

• dit is de gewone gang van zaken. 

• [4]: de kurk waarop de zaak drijft

datgene wat de basis vormt voor al het andere

• [3]: de zaak zijn beloop laten

niet ingrijpen bij iets

• [1]: een aflopende zaak

iets wat op zijn einde loopt

• [3]: er is/zit [geen] schot in de zaak.

de kwestie komt [niet] dichter bij een oplossing, dankzij nieuwe ontwikkelingen

• [3]: handelen naar bevind van zaken

acties afstemmen op hoe de actuele situatie zich ontwikkelt (i.p.v. ver vooruit te plannen)

• [3]: het is voor de goede zaak

het dient een goed doel (m.n. gezegd van iets wat op het eerste gezicht verkeerd lijkt)

• [3]: de neus in iemands anders/andermans zaken steken

zich ongevraagd bemoeien met zaken van een ander waar men zelf niets mee te maken heeft

• [3]: niet veel zaaks

niet bijzonder/interessant/speciaal, weinig voorstellend

• [3]: openheid van zaken geven

eerlijk, oprecht, transparant over iets zijn

• [3]: de zaken op orde hebben

• [3]: orde op zaken stellen

een problematische of onoverzichtelijke kwestie oplossen, in een voorheen chaotische situatie meer ordening aanbrengen

• [3]: onverrichter zake

• [6]: de zaak bloedt dood

hoewel er in een bepaalde kwestie nog geen oplossing, eindoordeel e.d. is, neemt de publieke aandacht ervoor af en raakt het uiteindelijk in de vergetelheid

• [6]: een zaak aanhouden

de verdere behandeling van een rechtszaak uitstellen

• [6]: rechter in eigen zaak zijn

oordelen over iets waar men zelf zeer nauw bij betrokken is (≈ Eigen rechter spelen)

• [3]: ter zake

relevant

Spreekwoorden

• [3]: gedane zaken nemen geen keer

iets dat gebeurd is, kan je niet meer terugdraaien

• [1]: geduld is een schone zaak

wie rustig afwacht, wordt beloond

• [1]: het hebben van de zaak, is het einde van 't vermaak

zodra je iets hebt, is het verlangen ernaar weg.

Gangbaarheid

• Het woord zaak staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zaak" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

zaak

1. zaak; iets dat men te behartigen heeft, een aangelegenheid, affaire

Veluws

Zelfstandig naamwoord

zaak

1. zaak; iets dat men te behartigen heeft, een aangelegenheid, affaire