rijk

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  rijk    (hulp, bestand)
• IPA: / rɛik / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /rɛɪ̯k/, /ræɪ̯k/
  • (Vlaanderen, Brabant): /rɛːk/
  • (Limburg): /rɛɪ̯k/

Woordafbreking

• rijk

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	rijk	rijker	rijkst
verbogen	rijke	rijkere	rijkste
partitief	rijks	rijkers	-

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vermogend’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901
• Leenwoord uit het Keltisch, in de betekenis van ‘staat’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

Bijvoeglijk naamwoord

rijk

1. (persoon) veel geld en/of eigendommen hebbend
2. overvloedig
3. uitgebreid, veelomvattend
4. waardevol

   ▸ Als ik de volle maan zie sla ik vreemd genoeg altijd een kruis, kus mijn duim en wijs naar de maan als gebaar van dankbaarheid voor de rijke ervaringen in mijn leven en de mensen om mij heen.

Antoniemen

• [1] arm
• [2] karig
• [3] summier

Hyponiemen

• (intensivering) allerrijkst, schathemeltjerijk, schatrijk, steenrijk, superrijk

   

beeldenrijk beeldrijk belangrijk beleidsrijk bloedrijk bloemenrijk bloemrijk boomrijk bosrijk calorierijk contrastrijk detailrijk eiwitrijk energierijk fantasierijk geestrijk glansrijk glorierijk grasrijk groenterijk halfrijk harsrijk heilrijk houtrijk ideeënrijk ijzerrijk initiatiefrijk invloedrijk kalkrijk kansrijk kinderrijk klankrijk klasrijk kleurrijk kroostrijk kruidenrijk leerrijk lichtrijk liefderijk lommerrijk loofrijk luisterrijk melkrijk mineraalrijk natuurrijk olierijk omvangrijk orchideeënrijk ozonrijk perspectiefrijk proteïnerijk rederijk regenrijk roemrijk saprijk schaduwrijk sfeerrijk smaakrijk soortenrijk stijlrijk succesrijk superrijk talentrijk talrijk traditierijk troostrijk verbeeldingrijk vetrijk vezelrijk vindingrijk visrijk vitaminerijk vochtrijk voedingrijk voedingsrijk voedselrijk vogelrijk volkrijk waterrijk wildrijk woordenrijk zaakrijk zegenrijk zegerijk zinrijk zuurstofrijk zwavelrijk

Afgeleide begrippen

• rijkaard, rijkbegaafd, rijkdom, rijke, rijkelijk, rijkgeschakeerd, rijkheid, rijkmaker, rijkman, verrijken

Vertalingen

    1. veel geld en/of eigendommen hebbend   

Duits: reich (de) Engels: rich (en), wealthy (en) Esperanto: riĉa (eo) Fins: rikas (fi) Frans: riche (fr) v m/ Hongaars: gazdag (hu) Ido: richa (io) Indonesisch: kaya (id) Italiaans: ricco (it) m, ricca (it) v

Latijn: dives (la) Minangkabaus: kayo Noors: rik (no) Papiaments: ricu Russisch: богатый (ru) Slowaaks: bohatý (sk) Spaans: rico (es) m, rica (es) v, riquísimo (es) Tsjechisch: bohatý (cs) Zweeds: rik (sv)

Uitdrukkingen en gezegden

• jezelf rijk rekenen

denken dat je rijker bent dan je eigenlijk bent

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	rijk	rijken
verkleinwoord	rijkje	rijkjes

Zelfstandig naamwoord

het rijk o

1. (geopolitiek) een staat of natie onder het gezag van een vorst of andere heerser

   • Het rijk van Karel de Grote had geen hoofdstad. 

2. (biologie) een taxon dat bestaat uit een of meer stammen en dat deel uitmaakt van een domein

Hyponiemen

   

Derde Rijk Frankrijk Godsrijk Hemelrijk Incarijk Koninkrijk Kortrijk Oostenrijk Romeinse Rijk Wilrijk aardrijk aderrijk bloemenrijk christenrijk dierenrijk dodenrijk dromenrijk eilandenrijk florarijk geestenrijk genotrijk goudrijk graanrijk gunstrijk hemelrijk keizerrijk klaverrijk koninkrijk lichtrijk mineraalrijk moslimrijk natuurrijk nazirijk plantenrijk schimmenrijk tienstammenrijk tsarenrijk vrankrijk vrederijk vredesrijk wereldrijk zilverrijk

Afgeleide begrippen

   

Rijksmunt Rijksmuseum Rijksveldwacht Rijksvoorlichtingsdienst Rijkswaterstaat rijkaard rijkdom rijkelui rijkenlijst rijkentaks rijkheid rijkmaker rijkman rijksaankoop rijksacademie rijksadviseur rijksadvocaat rijksambt rijksambtenaar rijksappel rijksarbeidsbureau rijksarchief rijksarchivaris rijksasiel rijksban rijksbanier rijksbegroting rijksbelasting rijksbeleid rijksbemiddelaar rijksbestuur rijksbestuurder rijksbetrekking rijksbeurs rijksbezit rijksbijdrage rijksbouwmeester rijksbudget rijksbureau rijkscollectie rijkscommissariaat rijkscommissaris rijksconsulent rijksdaalder rijksdag rijksdeel rijksdienst rijksdomein rijksfinanciën rijksgebied rijksgebouw rijksgeld rijksgenoot rijksgouw rijksgraaf rijksgrens rijksgroepsregeling rijksgrote rijkshalve rijksheer rijksherbarium rijkshogeschool rijkshotel rijksinkomsten rijksinrichting rijksinspectie rijksinstelling rijksinstituut rijksinwoner rijkskaasmerk rijkskanselarij rijkskanselier rijkskas rijkskeurmeester rijksklerk rijkskosten rijkskroon rijkskweekschool rijksleen rijksleger rijksleges rijkslening rijksmaarschalk rijksmark rijksmerk rijksmiddelen rijksminister rijksmonument rijksmonumentenlijst rijksmunt rijksmuseum rijksnijverheidsdienst rijksniveau rijksnorm rijksnormaalschool rijksonderwijs rijksontvanger rijksopvoedingsgesticht rijksoverheid rijkspas rijkspensioen rijkspersoneel rijkspolitie rijkspolitiemensen rijksprentenkabinet rijkspresident rijksraad rijksrecherche rijksregeling rijksregels rijksregering rijksregister rijksridder rijksscepter rijksschool rijkssieraad rijksstad rijksstaf rijksstand rijksstandaard rijkssteun rijksstraatweg rijkssubsidie rijkstaak rijkstaal rijksuitgaven rijksuitkering rijksuniversiteit rijksveldwachter rijksvergoeding rijksverkeersinspectie rijksvertegenwoordiger rijksvertegenwoordiging rijksvisie rijksvorst rijksvrij rijkswacht rijkswachtcommandant rijkswachter rijkswapen rijksweg rijkswege rijkswerf rijkswerkinrichting rijkswet rijkszwaard

Uitdrukkingen en gezegden

• Van rijkswege

Vertalingen

    1. een staat of natie onder een vorst of heerser   

Deens: rige (da) o Duits: Reich (de) o Engels: empire (en), realm (en) Esperanto: imperio (eo) Fins: valtakunta (fi) Frans: empire (fr) m, règne (fr) m

Ido: imperio (io) IJslands: ríki (is) o Luxemburgs: Räich (lb) Portugees: reino (pt) m Spaans: estado (es) m Zweeds: rike (sv) o

Gangbaarheid

• Het woord rijk staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "rijk" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.