stam

vervoeging van
	stammen

Nederlands

Uitspraak

Geluid: stam (hulp, bestand)
IPA: / stɑm / (1 lettergreep)

Woordafbreking

stam

Woordherkomst en -opbouw

van Middelnederlands stam, in de betekenis van ‘deel van boom’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350 ^[1]

Zelfstandig naamwoord

de stam m

(plantkunde) dikke houtige stengel van een struik
▸ Verwijder bij het snoeien van vlierbesplanten alle dode, gebroken of merkbaar lage opbrengststokken uit de struik aan de stam met de schaar.^[2]

▸ De Zweedse bossen konden kant-en-klare stammen van twintig meter leveren, maar voor het werk met de palen in de rivier hadden ze de dubbele lengte nodig. Ze moesten daarom twee stammen samenvoegen om een paal van veertig meter te krijgen.^[3]
(plantkunde) deel van de boom tussen de wortels en de kruin
▸ Wederom slingerde hij mijn touw in één keer over de hoge tak, bevestigde mijn voedselzak eraan, hees hem vier meter de lucht in en bond het touw vast aan de stam van de boom.^[4]
(genealogie) geslacht, familielijn
(antropologie) op verwantschap berustende samenlevingsvorm van meer families in beschavingen met weinig verstedelijking
▸ En in het noorden van de Verenigde Staten leefde een stam waar ook de vrouwen veren droegen.^[5]
(anatomie) grote ader die in kleinere aderen vertakt
(biologie) taxon dat bestaat uit een of meer klassen en dat deel uitmaakt van een rijk
- Een uitgestorven taxonomische stam.
(taalkunde) onvervoegde of onverbogen woordvorm
- De stam van het werkwoord.

Synoniemen

[2] boomstam
[3] volksstam

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Vertalingen

1. dikke houtige stengel van een struik

Japans: 茎 ^(ja) 幹 ^(ja)
Russisch: ствол ^(ru) m, стебель ^(ru) m
Zweeds: stjälk ^(sv) g

2. deel van de boom tussen de wortels en de kruin

Kroatisch: stablo ^(hr) o, deblo ^(hr) o
Latijn: truncus ^(la) m
Pools: pień ^(pl) m
Portugees: tronco ^(pt) m
Roemeens: trunchi ^(ro) m v
Russisch: ствол ^(ru) m
Servisch: deblo ^(sr) o, stablo ^(sr) o, strom ^(sr) m
Sloveens: deblo ^(sl) o
Spaans: tronco ^(es) m
Telugu: కాండము ^(te)
Tsjechisch: kmen ^(cs) m
Zweeds: stam ^(sv) g

4. op verwantschap berustende samenlevingsvorm van meer families in beschavingen met weinig verstedelijking

Kroatisch: pleme ^(hr) o
Latijn: tribus ^(la) m, natio ^(la)
Litouws: gentis ^(lt) m
Navajo: tribu
Pools: plemię ^(pl) o
Portugees: tribo ^(pt) v
Russisch: племя ^(ru) o
Schots-Gaelisch: cinneadh ^(gd) m, seòrsa ^(gd) m, sliochd ^(gd) m
Servisch: pleme ^(sr) o
Spaans: tribu ^(es) v
Tsjechisch: kmen ^(cs) m
Zweeds: stam ^(sv)

7. (taalkunde) onvervoegde of onverbogen woordvorm

Duits: Wortstamm ^(de) m
Engels: stem ^(en)
Frans: racine ^(fr) v, radical ^(fr) m
Fins: vartalo ^(fi)
Italiaans: radice ^(it) v, radicale ^(it) m, tema ^(it) m
Japans: 語幹 ^(ja)

Werkwoord

stam

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stammen
- Ik stam.
gebiedende wijs van stammen
- Stam!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stammen
- Stam je?

Gangbaarheid

Het woord stam staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stam" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[6]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "stam" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Weblink bron “Tips voor het snoeien van vlierbessen – wanneer en hoe vlierbessen te snoeien”, Sanne Tuinen
↑
Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
“Kop in het zand” (2015), Uitgeverij Prometheus , ISBN 9789044628142
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ “Waarom is de tooi van Joan Franka beledigend?” (24 mei 2012), NRC Handelsblad
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Deens

Woordafbreking

stam

Werkwoord

stam

gebiedende wijs van stamme

Engels

Zelfstandig naamwoord

stam

(verouderd), (VK) verwarring

vervoeging
onbepaalde wijs	to stam
he/she/it	stams
verleden tijd	stammed
voltooid deelwoord	stammed
onvoltooid deelwoord	stamming
gebiedende wijs	stam

Werkwoord

to stam

(verouderd), overgankelijk, (VK) verwarren

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / stɑm /

Woordafbreking

stam

Woordherkomst en -opbouw

Bijvoeglijk naamwoord: Afkomstig van het Oudnoorse bijvoeglijke naamwoord stamr
Zelfstandig naamwoord: Herkomst onbekend, misschien afkomstig van het Noorse zelfstandige naamwoord stamme

Naar frequentie	> 50000

		stellend	vergrotend	overtreffend
onbepaald (sterk)	m/v enkelvoud	stam	stammere	stammest
	o enkelvoud	stamt
	meervoud	stamme
bepaald (zwak)	enkelvoud en meervoud	stamme	stamme	stammere

Bijvoeglijk naamwoord

stam

hakkelend, hakkelig, stamelend, stotterig

Werkwoord

stam

gebiedende wijs van stamme

To stammer (Squalius cephalus).
Twee kopvoorns.

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammer	stammene
genitief	stams	stammens	stammers	stammenes

Zelfstandig naamwoord

stam m

(straalvinnigen) Squalius cephalus (ook: Leuciscus cephalus ), kopvoorn, kopvoren

Synoniemen

Hyperoniemen

karpefisk (Cyprinidae )

Nynorsk

Woordafbreking

stam

Woordherkomst en -opbouw

Bijvoeglijk naamwoord: Afkomstig van het Oudnoorse bijvoeglijke naamwoord stamr
Zelfstandig naamwoord: Herkomst onbekend, misschien afkomstig van het Nynorske zelfstandige naamwoord stamme