je

Nederlands

Naar frequentie	2

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1e persoon	ik 'k	mij me	wij we	ons
2e persoon (informeel)	jij je	jou je	jullie	jullie
2e persoon (formeel)	u	u	u	u
2e persoon (regionaal)	gij ge	u	gij ge	u
3e persoon (mannelijk)	hij ie	hem 'm	zij ze	(dat.) hun (acc.) hen ze
3e persoon (vrouwelijk)	zij ze	haar 'r, d'r
3e persoon (onzijdig)	het 't	het 't
	Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm

Uitspraak

• Geluid:  je    (hulp, bestand)
• IPA: / jə / (1 lettergreep)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /jə/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /jə/

Woordafbreking

• je

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘persoonlijk voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1618

Persoonlijk voornaamwoord

je tweede persoon enkelvoud informeel

1. onbenadrukte vorm van jij.

   • Je hebt een leuke partner. (onderwerp). 
   • Wat zoek je? 

2. onbenadrukte vorm van jou.

   • Iedereen kent je (lijdend voorwerp). 
   • Ik geef het je morgen wel (meewerkend voorwerp). 
   • Ze houden van je (na voorzetsel). 

3. (w.g.) alternatief voor de spreker om naar zichzelf te verwijzen (i.p.v. ik)

   • Nee, dat geloof je toch niet! (waarbij de spreker in feite zijn eigen verbazing uitdrukt)  

Onbepaald voornaamwoord

1. informeel voor onbepaald men

   • Je weet nooit wat er kan gebeuren.  (onderwerp)
   • Het zal je maar gebeuren.  (meewerkend voorwerp)
   • Dat is beter voor je.  (na voorzetsel)

	enkelvoud		meervoud
	verplicht	keuze	verplicht	keuze
1e persoon	mij me	mijzelf mezelf	ons	onszelf
2e persoon (informeel)	je	jezelf	je	jezelf
2e persoon (formeel)	zich	zichzelf	zich	zichzelf
2e persoon (regionaal)	u	uzelf	u	uzelf
3e persoon	zich	zichzelf	zich	zichzelf

Wederkerend voornaamwoord

1. wordt gebruikt bij de tweede persoon enkelvoud- en meervoud.

   • Jij kleedt je aan. 
   • Jullie wassen je. 

Opmerkingen

• Deze vorm wordt gebruikt als de reflexiviteit verplicht is, dat wil zeggen dat het werkwoord alleen als wederkerend gebruikt kan worden. Ook optioneel wederkerende werkwoorden kunnen het gebruiken maar voor deze is jezelf gebruikelijker.

Verwante begrippen

• benadrukt jij, jou, formeel u, zuidelijk gij, ge

Hyponiemen

• tafeltje-dek-je

Afgeleide begrippen

• alsjeblief, alsjeblieft, dankjewel, je-weet-wel, je-weet-wel-kater, jezelf, mens-erger-je-niet

Uitdrukkingen en gezegden

• ik hou van je, ik houd van je
• ik zie je graag

	enkelvoud		meervoud
	bijvoeglijk	zelfstandig	bijvoeglijk	zelfstandig
1e persoon	mijn m'n	mijne	ons, onze	onze
2e persoon (informeel)	jouw je	jouwe	jullie je	-
2e persoon (formeel) (regionaal)	uw	uwe	uw	uwe
3e persoon (mannelijk)	zijn z'n	zijne	hun	hunne
3e persoon (vrouwelijk)	haar d'r, 'r	hare
3e persoon (onzijdig)	zijn z'n (ervan)	zijne
	Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm

Bezittelijk voornaamwoord

je

1. tweede persoon enkelvoud onbenadrukte vorm van jouw.

   • Heb je problemen met je pc? 
   • Spreek je moerstaal! 

2. tweede persoon meervoud onbenadrukte vorm van jullie.

   • Hebben jullie je moeder nog bezocht? 

Vertalingen

    1. tweede persoon enkelvoud onbenadrukte vorm van jouw   

Duits: dein (de) Noors: din (no) m, di (no) v, ditt (no) o

Nynorsk: din (nn) m, di (nn) v, ditt (nn) o

Gangbaarheid

• Het woord je staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "je" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Duits

Uitspraak

• IPA: /je/
• Geluid:  je    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ja

Bijwoord

je

1. ooit

   «Wann wird man je verstehen?»

   Wanneer zal men het ooit begrijpen?

2. telkens
3. ~ nach naargelang
4. (verouderd) altijd
5. (verouderd) echter

Voorzetsel

je (+ accusatief)

1. per

Voegwoord

je

1. hoe... des te

   «Je schneller, je besser.»

   Hoe sneller, des te beter.

Tussenwerpsel

je

1. (informeel) jee, jeetje

Frans

nominatief	genitief	datief	accusatief	benadrukt
je	mon / ma / mes	moi	me	moi

Uitspraak

• Geluid:  je    (hulp, bestand)
• IPA: /ʒə/

Persoonlijk voornaamwoord

je ('j) eerste persoon enkelvoud

1. ik

   • Je suis - «ik ben». 
   • J'ai - «ik heb». 
   • J'hésite - «ik aarzel». 

Voor een woord dat met een klinker of een stomme h begint wordt je vervangen door j'

.Je vais à la mer avec toi.

Ik ga met je naar zee.

Slowaaks

Werkwoord

je

1. derde persoon tegenwoordige tijd enkelvoud van byť: is

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /jɛ/
• Geluid:  je    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• je

Werkwoord

je

1. derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd aantonende wijs van het imperfectieve werkwoord být: is

   «Česká republika je země v Evropě.»

   Tsjechië is een land in Europa.

Synoniemen

• jest

Antoniemen

• není

Afgeleide begrippen

• te

Persoonlijk voornaamwoord

je

1. accusatief enk van ono
2. accusatief mv van on
3. accusatief mv van ona
4. accusatief mv van ono

Synoniemen

1. jej
2. –
3. –
4. –

Paroniemen

• jé

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)