onderwerp

Nederlands

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• Geluid:  ónderwerp    (hulp, bestand)
• Geluid:  onderwérp    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• on·der·werp

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zaak waarover men spreekt’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1784
• In de betekenis van ‘als grammaticale term: zinsdeel dat in persoon en getal met vervoegde werkwoord overeenkomt’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1585

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	onderwerp	onderwerpen
verkleinwoord	onderwerpje	onderwerpjes

Zelfstandig naamwoord

ónderwerp o

1. waar iets over gaat, een thema

   • Het onderwerp van de vergadering. 

   ▸ Ik bleef moeiteloos bij een onderwerp zonder dat mijn gedachten afdwaalden.

   ▸ Volgens de traditie zouden ze er nu een uur blijven zitten, noten kraken, dadels, vijgen en marsepeinen varkentjes eten en misschien wat conserveren over de geslaagde kerstcadeaus, de heerlijke schapenworst uit Osteroy en meer van dat soort onschuldige onderwerpen.

2. (grammatica) zinsdeel waarnaar de persoonsvorm zich richt en dat bijv. de handelende persoon of zaak beschrijft

   • Onderwerp en persoonsvorm zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. 

Synoniemen

• [1] thema
• [2] subject

Verwante begrippen

• object, subject, thema

Hyponiemen

• draagmoederonderwerp, gespreksonderwerp, nieuwsonderwerp, plaatsonderwerp

Afgeleide begrippen

• onderwerpelijk, onderwerping, onderwerpszin

Vertalingen

    1. waar iets over gaat, een thema   

Bulgaars: тема (bg) v, сюжет (bg) m Duits: Gegenstand (de) m, Thema (de) o Engels: subject (en), theme (en) Frans: sujet (fr) m

Nedersaksisch: onderwarp (nds) Papiaments: tópiko Spaans: sujeto (es) m, tema (es) m

    2. zinsdeel waarnaar de persoonsvorm zich richt en dat bijv. de handelende persoon of zaak beschrijft   

Bulgaars: предмет (bg) m Duits: Subjekt (de) o Engels: subject (en) Frans: sujet (fr) m Italiaans: soggetto (it) m

Papiaments: tópiko Portugees: sujeito (pt) m Spaans: sujeto (es) m Zweeds: subjekt (sv)

Werkwoord

vervoeging van
onderwerpen

onderwérp

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van onderwerpen
   

   • Ik onderwerp. 

2. gebiedende wijs van onderwerpen
   

   • Onderwerp! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van onderwerpen
   

   • Onderwerp je? 

Gangbaarheid

• Het woord onderwerp staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "onderwerp" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Zeeuws

Zelfstandig naamwoord

onderwerp

1. onderwerp