WikiWoordenboek

bot

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • bot
1,2 enkelvoud meervoud
naamwoord bot botten
verkleinwoord botje botjes
3 enkelvoud meervoud
naamwoord bot bots
verkleinwoord - -
Woordherkomst en -opbouw
  • [A1] Ontwikkeld uit Middelnederlands but, bot, mogelijk vernoemd naar diens stompe kop. [1] In deze betekenis, voor het eerst aangetroffen in het jaar 1287. [2]
  • [A2] Herkomst onzeker, in de betekenis van ‘knop’ [3] voor het eerst aangetroffen in het jaar 1351. [2]
  • [A3] (erfwoord) Oorspronkelijk een substantivering van het bijvoeglijke bot, vernoemd naar het dikke, stompe uiteinde van een been [4]. Voor het eerst aangetroffen in het jaar 1477. [2]
  • [A4] Leenwoord uit Frans botte “laars” [5], opgevat als mv, voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240. [2]
  • [A5] Leenwoord uit Amerikaans Engels bot, als afkorting van robot, vaak in de betekenis van "zelfuitvoerend (software)programma".
  • [B] (erfwoord) Oorspronkelijk in de betekenis van “stomp, platgeslagen”, afgeleid van het Germaanse werkwoord *buttōn, *buddōn “(plat, stomp) slaan” [6], voor het eerst aangetroffen in het jaar 1599. [2]


  •  

    [1] Bot (Platichthys flesus)

  •  

    [2] Uitlopend bot (bladknop) van een paardenkastanje

  •  

    [3] bot van een opperarm

  •  

    [4] Bruine bot voor de rechtervoet.

4 enkelvoud meervoud
naamwoord bot botten
verkleinwoord botje botjes

Zelfstandig naamwoord

[A] bot m

  1. (vissen) platvis, Platichthys flesus  
    ▸ Het familierecord in het schoonmaken en fileren van een bot of schol zodat hij klaar was voor de koekenpan was veertien seconden.[7]
    ▸ Het was ook niet zo makkelijk om botten in de baai te vangen als ik had gehoopt nu ik een harpoengeweer had. De botten waren zo in aantal teruggelopen dat ook hierop vissen onzeker werd als het ging om het bij elkaar krijgen van een maaltijd. Sandhamnsbot meunière was overigens populair in onze familie.[8]
  2. (plantkunde) bladknop
  3. o been, knook, een onderdeel van het skelet.
    ▸ Haar gemanicuurde nagels glinsterden vervaarlijk. Wiens huid ze hiermee tot aan het bot wilde openhalen, was Chantal inmiddels wel duidelijk.[9]
  4. (Vlaanderen en Limburg) laars.
  5. (verkorting), (afkorting), (wikitaal) een computerprogramma dat bepaalde handelingen automatisch uitvoert op basis van bepaalde reacties van externe gebruikers of computers.
Synoniemen
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • bot vangen
geen positief antwoord krijgen terwijl je daar wel op hoopte
  1. ▸ Het islamitische Haga Lyceum probeerde de publicatie van het uiterst kritische inspectierapport voor de zomer al te voorkomen, maar ook toen ving de school bot.[10]
  • tot op het bot
tot in het diepste van iemand
•  Hij was een merkwaardige mix, want met zijn aristocratische voorkomen leek hij verschrikkelijk beschaafd en tegelijk meedogenloos tot op het bot. [11] 
Vertalingen
    1. platvis   
    3. onderdeel van het skelet   
stellend vergrotend overtreffend
onverbogen bot botter botst
verbogen botte bottere botste
partitief bots botters -

Bijvoeglijk naamwoord

[B] bot

  1. niet scherp, stomp, wat snijdens scherp had moeten zijn. een botte bijl
    • Met een bot mes kun je geen mooie plakjes vlees afsnijden. 
  2. (figuurlijk) onbeleefd & direct, zich bot gedragen
    • Veel mensen vinden Nederlanders bot. 
  3. (figuurlijk) van iets dat je er niets aan kunt doen
    • En dat levend begraven worden met nog een paar dagen te gaan voor het einde van de oorlog botte pech zou zijn. [12] 
Synoniemen
Antoniemen
Vertalingen
    1. stomp   
    2. onbeleefd   

Werkwoord

vervoeging van
botten

bot

  1. enkelvoud tegenwoordige tijd van botten
  2. gebiedende wijs van botten

Gangbaarheid

99 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.[13]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. ↑ bot op website: Etymologiebank.nl
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 "bot" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  3. ↑ bot op website: Etymologiebank.nl
  4. ↑ bot op website: Etymologiebank.nl
  5. ↑ bot op website: Etymologiebank.nl
  6. ↑ Guus Kroonen “Etymological Dictionary of Proto-Germanic” (2013), Brill Publishers, Leiden - Boston, p. 86
  7. ↑ Jan Guillou (vert. Bart Kraamer) “Kop in het zand” (2015), Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044628142
  8. ↑ Jan Guillou (vert. Bart Kraamer) “Echte Amerikaanse jeans” (2017), Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044632767
  9. ↑ Suzanne Vermeer   “All-inclusive”   (2006), A. W. Bruna Uitgevers B. V. , Utrecht, ISBN 90-229-9182-2
  10. ↑   Weblink bron Tjerk Gaulthérie van Weezel en Rik Kuiper “Gerechtshof brandt vingers niet aan inspectierapport over Haga Lyceum” (24 december 2019), de Volkskrant
  11. ↑ Lemaitre, Pierre Tot ziens daarboven 2014 ISBN 9789401601931 pagina 12
  12. ↑ Lemaitre, Pierre "Tot ziens daarboven" 2014 ISBN 9789401601931 pagina 18
  13. ↑   Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be


Afrikaans

Woordherkomst en -opbouw
  • Leenwoord uit het Nederlands

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. (vissen) bot; een platvis


Angelsaksisch

Uitspraak

Zelfstandig naamwoord

bōt v

  1. remedie


Catalaans

Zelfstandig naamwoord

bot m

  1. sprong
  2. stuit (stuitering)

Zelfstandig naamwoord

bot m

  1. boot

Zelfstandig naamwoord

bot m

  1. waterzak of wijnzak
  2. doedelzak
Uitdrukkingen en gezegden
  • ploure a bots i barrals
pijpenstelen regenen


Duits

Uitspraak
Woordafbreking
  • bot

Werkwoord

bot

  1. eerste persoon enkelvoud verleden tijd van bieten
  2. derde persoon enkelvoud verleden tijd van bieten
Anagrammen


Fries

enkelvoud meervoud
naamwoord bot botten
verkleinwoord botsje / botke

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. (vissen) bot; een platvis
enkelvoud meervoud
naamwoord bot bots
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. (informatica) bot; een computerprogramma dat kleine taken herhaaldelijk uitvoert, autonoom of in opdracht van de operator


Indonesisch

Woordafbreking
  • bot
Woordherkomst en -opbouw

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. (kleding) laars


Koerdisch

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. laars


Middelengels

Woordherkomst en -opbouw
  • Afgeleid van het Angelsaksische bāt

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. boot
Schrijfwijzen
Afgeleide begrippen


Middelnederlands

enkelvoud meervoud
nominatief bot bode
genitief boods, boets bode
datief bode boden
accusatief bot bode

Zelfstandig naamwoord

bot o

  1. bod
  2. bekendmaking, mededeling
  3. gebod, bevel
    • Men mach die bode Gods niet laten. 
  4. dienst, in te enes bode ter beschikking van iemand
    • Dat altemael haer eyghen van gheworden ende stont tot haren bode. [1] 
  5. (juridisch) dagvaarding, oproep
    • .. so sell dat bot staende bliven totter naesten rechtdage toe, 
  6. een partij van een of ander spel
    «... ende niet meer dan te grote boods ende niet hogher.»
    ... en niet meer dan een bod van een groot (een munt) en niet hoger.


Verwijzingen

  1. ↑ Middelnederlandsch woordenboek van Eelco Verwijs, Jacob Verdam Deel 1, 1885 M. Nijhoff


Pools

Uitspraak
Woordafbreking
  • bot

Zelfstandig naamwoord

bot m

  1. (informatica) bot; een computerprogramma dat kleine taken herhaaldelijk uitvoert, autonoom of in opdracht van de operator
  2. laars
Synoniemen
  1. –
  2. botek


Tsjechisch

Uitspraak
Woordafbreking
  • bot
Woordherkomst en -opbouw
  • Leenwoord uit het Engels

Zelfstandig naamwoord

bot mbezield

  1. (spreektaal)(informatica) bot; een computerprogramma dat kleine taken herhaaldelijk uitvoert, autonoom of in opdracht van de operator
Verbuiging
enkelvoud meervoud
nominatief bot boti
genitief bota botů
datief korte vorm botu botům
lange vorm botovi
accusatief bota boty
vocatief bote boti
locatief korte vorm botu botech
lange vorm botovi
instrumentalis botem boty


Gelijkklinkende woorden
Verwante begrippen

Meer informatie

Zelfstandig naamwoord

bot monbezield

  1. (dialect) schoen
Verbuiging
  enkelvoud meervoud
nominatief bot boty
genitief botu botů
datief botu botům
accusatief bot boty
vocatief bote boty
locatief botu botech
instrumentalis botem boty
Synoniemen

Zelfstandig naamwoord

bot

  1. genitief meervoud van bota
Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=bot&oldid=4555430"