vermogen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vermogen    (hulp, bestand)
• IPA: / vərˈmoɣə(n) / (3 lettergrepen); /vərˈmoχə(n)/

Woordafbreking

• ver·mo·gen

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands vermogen / vermoghen, op te vatten als afgeleid van  mogen ww  met het voorvoegsel ver-, in de betekenis van ‘macht, kracht’ voor het eerst aangetroffen in 1291

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vermogen	vermogens
verkleinwoord	vermogentje	vermogentjes

Zelfstandig naamwoord

het vermogen o

1. (financieel) een kapitaal aan geld → bezit, bezitting, eigendom

   • De buurman heeft een flink vermogen. 
   • Slechts 4 cent van elke dollar aan belastinginkomsten die in 2015 wereldwijd werd geïnd, was afkomstig uit belastingen op vermogen, zoals erfenissen of eigendom. Deze soorten belastingen zijn in veel rijke landen de laatste decennia verlaagd of verdwenen en bestaan nauwelijks in ontwikkelingslanden.  

   ▸ Zijn broer Oscar had op miraculeuze wijze, zo het al geen goddelijke voorzienigheid was, een aanzienlijk vermogen in Afrika verworven.

   ▸ Bijna 20 miljoen euro wilde ze lenen. Ze kon een (vervalste) kredietbrief van de UBS Bank in Zwitserland overleggen en toonde rekeningoverzichten waarop haar ‘vermogen’ stond, staat in de aanklacht te lezen schrijft persbureau AP.

2. de kwaliteiten om iets te kunnen doen, capaciteit

   • Hij heeft niet het vermogen om leiding te geven aan die groep. 

3. (natuurkunde) de hoeveelheid verrichte arbeid per tijdseenheid, vaak uitgedrukt in de SI-eenheid watt

   • Een goed getrainde fietser kan continu een vermogen van 130 watt leveren. 

Synoniemen

• [2] bekwaamheid, competentie, potentieel

Hyponiemen

• [3] lampvermogen

Antoniemen

• onvermogen

Hyponiemen

• [1] (intensivering) godsvermogen

   

aanpassingsvermogen aanschouwingsvermogen aanvoelingsvermogen absorptievermogen abstractievermogen acceleratievermogen accommodatievermogen adaptatievermogen alvermogen arbeidsvermogen associatievermogen begripsvermogen beoordelingsvermogen bevattingsvermogen blindvermogen combinatievermogen communicatievermogen concentratievermogen concurrentievermogen condensatievermogen coördinatievermogen denkvermogen doorzettingsvermogen draagvermogen drijfvermogen duurvermogen familievermogen fondsvermogen garantievermogen geestesvermogen geestvermogen gehoorvermogen geleidingsvermogen gezichtsvermogen gezichtvermogen groeivermogen groepsvermogen handelingsvermogen hefvermogen herinneringsvermogen herstellingsvermogen herstelvermogen hijsvermogen hoorvermogen hulpvermogen huwelijksvermogen improvisatievermogen inbeeldingsvermogen incasseringsvermogen inlevingsvermogen innovatievermogen inschattingsvermogen invoelingsvermogen kenvermogen kernenergievermogen kernvermogen kruisvermogen laadvermogen leervermogen litervermogen loopvermogen machinevermogen meetvermogen miljoenenvermogen motorvermogen muziekvermogen nettovermogen observatievermogen ondernemingsvermogen onderscheidingsvermogen onvermogen oordeelsvermogen opnemingsvermogen organisatievermogen oriëntatievermogen oriënteringsvermogen pensioenvermogen perceptievermogen piekvermogen prestatievermogen privévermogen productievermogen reactievermogen recuperatievermogen redeneervermogen redeneringsvermogen regeneratievermogen relativeringsvermogen remvermogen reproductievermogen reservevermogen reukvermogen scheppingsvermogen spraakvermogen springvermogen staatsvermogen stijgvermogen stuwvermogen taalvermogen toetsingsvermogen topvermogen trekvermogen uitdrukkingsvermogen uitgangsvermogen uithoudingsvermogen uitstralingsvermogen verbeeldingsvermogen verdienvermogen vliegvermogen volhardingsvermogen voorstellingsvermogen voortplantingsvermogen waadvermogen waarnemingsvermogen weerkaatsingsvermogen weerstandsvermogen windturbinevermogen zeilvermogen zendvermogen zichtvermogen zielsvermogen

Afgeleide begrippen

   

vermogensaangifte vermogensaanwas vermogensaftrek vermogensbank vermogensbegrip vermogensbeheer vermogensbeheerder vermogensbehoefte vermogensbelasting vermogensbeslag vermogensbestanddeel vermogensbezitter vermogenschakelaar vermogensdelict vermogensdichtheid vermogenseffect vermogenseis vermogenselektronica vermogensfonds vermogensgroei vermogensheffing vermogensinjectie vermogensmarkt vermogensoverdracht vermogensoverschot vermogenspaarrekening vermogenspositie vermogensrecht vermogensrendement vermogensschade vermogensschakelaar vermogensstraf vermogensstructuur vermogenstekort vermogenstoename vermogenstoets vermogensverdeling vermogensvergelijking vermogensverhouding vermogensverlies vermogensversterking vermogensvorming vermogenswaarde vermogenswinst

Vertalingen

    1. een hoeveelheid kapitaal   

Engels: capital (en), possession (en), property (en)

Spaans: capital (es) m, patrimonio (es) m, posesión (es) v

    2. de kwaliteiten om iets te kunnen doen   

Afrikaans: drywing (af) Duits: Leistung (de) v Engels: power (en) Frans: puissance (fr) v Japans: Kanji: 仕事率 (ja) Hiragana: しごとりつ (ja) Romaji: shigotoritsu (ja)

Papiaments: potensha Pools: moc (pl) v Schots-Gaelisch: cumhachd (gd) Spaans: potencia (es) v Zweeds: effekt (sv) g

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
vermogen	vermocht	vermocht
onregelmatig	volledig

Werkwoord

vermogen

1. modaal werkwoord(formeel) in staat zijn, kunnen

   • Wij vermogen niet in te zien wat op dit moment het spoedeisende karakter is.  
   • (...) sulcks nochtans volcomelijck heeft vermogen te doen ende gedaen, (...) 

2. absoluut in staat zijn iets te bewerkstelligen

   • Tegen dat virus vermogen we nu niet veel, maar met die nieuwe vaccinatieresultaten komt daar mogelijk verandering in. 

Opmerkingen

• De onbepaalde wijs "vermogen" neemt vaak de plaats in van het voltooid deelwoord, maar anders dan de Algemene Nederlandse Spraakkunst suggereert kunnen constructies met het voltooid deelwoord in verzorgd taalgebruik voorkomen, zie een voorbeeld bij vermocht.
• Er is geen onpersoonlijke lijdende vorm.

Gangbaarheid

• Het woord vermogen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vermogen" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.