lucht

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  lucht    (hulp, bestand)
• IPA: /lʏxt/

Woordafbreking

• lucht

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘gasmengsel van zuurstof en stikstof’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	lucht	luchten
verkleinwoord	luchtje	luchtjes

Zelfstandig naamwoord

de lucht v / m

1. (natuurkunde) mengsel van gassen waaruit de atmosfeer bestaat

   • Het apparaat gaf aan dat de lucht niet schoon was. 
   • Bijna iedereen ter wereld woont op plekken waar de lucht te vies is. 

2. (astronomie) hemel, uitspansel

   ▸ In de lucht cirkelde een helikopter.

   ▸ Dat kwam waarschijnlijk omdat je in de woestijn altijd alles om je heen kon zien, maar ook doordat ik uit het vlakke Nederland kom, waar ik gewend ben aan weidse landschappen met vergezichten en hoge luchten.

3. geur, stank

Hyponiemen

   

ademlucht amberlucht anijslucht autolucht avondlucht azijnlucht baklucht balsemlucht benzinelucht berglucht bierlucht binnenlucht boerenlucht boslucht bovenlucht braadlucht brandlucht buitenlicht buitenlucht dampkringslucht dennenlucht diesellucht dranklucht etenslucht gaslucht graflucht haarlucht harslucht hasjlucht herfstlucht hete lucht jeneverlucht kamferlucht kantoorlucht kelderlucht knoflooklucht koellucht koelucht kooklucht kruitlucht landlucht lentelucht levenslucht lijkenlucht lijklucht mensenlucht moeraslucht morgenlucht nachtlucht ochtendlucht onderlucht onweerslucht openlucht ozonlucht pendellucht perslucht pestlucht petroleumlucht pislucht poeplucht poollucht putlucht regenlucht reservelucht rioollucht rooklucht salpeterlucht schroeilucht slaaplucht sneeuwlucht spruitjeslucht stadslucht stallucht subtropenlucht tabakslucht tweedehandslucht uienlucht verflucht vislucht vrieslucht wietlucht winterlucht wolkenlucht zeelucht ziekenhuislucht zomerlucht zwavellucht zweetlucht

Afgeleide begrippen

   

Luchtenburg Luchtpomp lucht happen luchtaanjager luchtaanval luchtacrobaat luchtacrobatiek luchtactie luchtafvoer luchtafweer luchtagent luchtalarm luchtbal luchtballon luchtband luchtbasis luchtbed luchtbegrafenis luchtbehandeling luchtbel luchtbescherming luchtbeschermingsdienst luchtbevochtiger luchtbewaker luchtbeweging luchtbewoner luchtbezoedeling luchtblokkade luchtbokser luchtbombardement luchtboog luchtboot luchtborst luchtbrug luchtbuis luchtbuks luchtbus luchtcampagne luchtcel luchtcirculatie luchtcomponent luchtcorridor luchtdebiet luchtdebietmeter luchtdeeltje luchtdekking luchtdemping luchtdicht luchtdienst luchtdier luchtdoel luchtdoelgeschut luchtdoop luchtdoorlatend luchtdroger luchtdruk luchtduel luchteenheid luchtembargo luchtembolie luchten luchteren luchteskader luchtfietsen luchtfietser luchtfilter luchtfoto luchtfotografie luchtgaatje luchtgat luchtgeest luchtgekoeld luchtgesteldheid luchtgevaar luchtgevecht luchtgeweer luchtgitaar luchtgolf luchtgroet luchthal luchthamer luchthart luchthaven luchtheli luchthoorn luchthoudend luchthuiler luchtig luchtinfectie luchtinlaat luchtkalk luchtkamer luchtkanaal luchtkartering luchtkasteel luchtkavel luchtklep luchtklinker luchtkoeler luchtkoeling luchtkoker luchtkolom luchtkooi luchtkraan luchtkus luchtkussen luchtkwaliteit luchtlaag luchtlager luchtlanding luchtlandingsdivisie luchtledig luchtleiding luchtlijn luchtloos luchtmacht luchtmassa luchtmatras luchtmeter luchtmissie luchtmobiel luchtmonster luchtnet luchtoffensief luchtoorlog luchtoperatie luchtopname luchtoverwicht luchtpassagier luchtpatrouille luchtpenseel luchtpijp luchtpijpsnede luchtpiraat luchtpiraterij luchtpistool luchtplaats luchtplankton luchtpomp luchtpost luchtpostzegel luchtracer luchtrecht luchtreclame luchtregeling luchtreiniger luchtreis luchtreiziger luchtrem luchtrooster luchtroute luchtruim luchtschap luchtschip luchtschipper luchtschroef luchtscooter luchtscout luchtshow luchtslag luchtslang luchtsluis luchtsnelheid luchtsoort luchtspiegeling luchtspion luchtspoor luchtsport luchtsprong luchtsteun luchtstreek luchtstrijdkrachten luchtstroming luchtstroom luchtsurfen luchttaxi luchttechnisch luchtteken luchttemperatuur luchtterrorist luchttoevoer luchttoren luchttorpedo luchttransport luchttrilling luchttunnel luchtturbulentie luchtvaarder luchtvaart luchtvaartuig luchtveer luchtverbinding luchtverdediging luchtverdeling luchtverfrisser luchtvering luchtverkeer luchtverkenning luchtverontreinigend luchtverontreiniging luchtverplaatsing luchtverschijnsel luchtververser luchtverversing luchtvervoer luchtvervoerder luchtvervuiling luchtverwarming luchtvloot luchtvluchteling luchtvochtigheid luchtvogel luchtvracht luchtvrees luchtwaardig luchtwaarnemer luchtwacht luchtwapen luchtwasser luchtweerstand luchtweg luchtwortel luchtwortelboom luchtzak luchtziek luchtziekte luchtzoen luchtzuiger luchtzuiverend luchtzuivering luchtzuiveringsinstallatie verluchten

Uitdrukkingen en gezegden

• [2] een gat in de lucht springen
• De kou is uit de lucht

De gespannen sfeer is weg, de sfeer is gemoedelijker

• In de lucht vliegen

Exploderen, ontploffen

• Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht

Kleine concrete resultaten zijn beter dan grootse plannen

• Elkaar de lucht geven

Elkaar enige ruimte geven, elkaar iets gunnen (in gesprekken, onderhandelingen e.d.)

• Ergens lucht van krijgen

Ergens van de op de hoogte geraken, iets in de gaten krijgen

• Er is geen vuiltje aan de lucht

Er is niets aan de hand, er is geen enkel probleem

• Onweer zuivert de lucht

Een goed gesprek kan veel onderlinge spanning, irritatie e.d. wegnemen

• Uit de lucht gegrepen

Op niets gebaseerd, zonder enige onderbouwing

• Uit de lucht komen vallen

Erg plotseling en onverwacht optreden

• Zo vrij als een vogeltje in de lucht

Alles kunnen doen en laten wat iemand wil

• Gebakken lucht

Iets wat groots wordt gebracht maar feitelijk helemaal geen waarde heeft, windhandel

Vertalingen

    1. mengsel van gassen waaruit de afmosfeer bestaat   

Bretons: aer (br) Bulgaars: въздух (bg) m Catalaans: aire (ca) m Chinees: 空氣 (zh), 空气 (zh) Deens: luft (da) g Duits: Luft (de) v Engels: air (en) Esperanto: aero (eo) Evenks: кэй Fins: ilma (fi) Frans: air (fr) m Grieks: αήρ (el), αέρας (el) m Guarani: yvytu (gn) Hebreeuws: אביר (he) m Ido: aero (io) Indonesisch: udara (id) Interlingua: aere (ia) Italiaans: aria (it) v Japans: 空気 (ja) Koerdisch: hewa (ku) m Komi: сынӧд

Koreaans: 공기 (ko) Latijn: aer (la) Litouws: oras (lt) m Maleis: udara (ms) Moksja: кожф Oeigoers: ھاۋا (ug) Oekraïens: повітря (uk) o Perzisch: هَوا (fa) Pools: powietrze (pl) o Portugees: ar (pt) m Roemeens: aer (ro) o Russisch: воздух (ru) m Sloveens: zrak (sl) m Slowaaks: vzduch (sk) m Spaans: aire (es) m Tupinambá: ybytu Turks: hava (tr) Oedmoerts: омыр Vietnamees: không khí (vi) Zweeds: luft (sv) g, atmosfär (sv) g

    3. geur   

Engels: odor (en), odour (en), scent (en), smell (en)

Spaans: olor (es) m

Werkwoord

vervoeging van
luchten

lucht

1. enkelvoud tegenwoordige tijd van luchten
2. gebiedende wijs van luchten

Gangbaarheid

• Het woord lucht staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "lucht" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.