gas

Niet te verwarren met: gås, Gas, GAs, GAS

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gas    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣɑs / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /χɑs/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ɣɑs/

Woordafbreking

• gas

Woordherkomst en -opbouw

• [A]: In de betekenis van ‘stof in luchtvormige toestand’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1648

1. voorgesteld door de Vlaamse arts en alchemist Van Helmont (1577-1644) naar analogie van het oorspronkelijk Griekse chaos.
2. idem
3. idem

• [B]: uit het Middelnederlands gasse

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gas	gassen
verkleinwoord	gasje	gasjes

Zelfstandig naamwoord

[A] gas o

1. (natuurkunde), (thermodynamica) aggregatietoestand; stof met een veranderlijk volume die uit losse moleculen of atomen bestaat

   • Argon en helium zijn gassen bij kamertemperatuur. 

2. (verwarming) gasvormige brandstof

   • Kook je op gas of op elektra? 

   ▸ De kunst was om mijn basisgewicht (base weight) zo laag mogelijk te houden, het gewicht van alles dat ik droeg minus voedsel, water en gas.

3. (transport) de vluchtige brandstof die in een verbrandingsmotor ingespoten wordt

   • Als je op dit pedaal drukt, geef je gas. 

Verwante begrippen

• aggregatietoestand, bunsenbrander, carburator

Hyponiemen

   

Boergas aardgas acetyleengas afgas afvalgas ammoniakgas autogas babygas beschermgas biogas blauwzuurgas braakgas broeikasgas brongas carbidgas chloorgas cs-gas darmgas draaggas drijfgas edelgas exportgas flessengas generatorgas gifgas giftgas heliumgas hoogovengas houtgas importgas knalgas koelgas kolengas kooldioxidegas koolzuurgas kraakgas lachgas lichtgas lng-gas mestgas methaangas mijngas moerasgas mosterdgas muntgas oliegas oorlogsgas pepergas persgas petroleumgas plankgas plasmagas poepgas propaangas putgas radongas restgas rioolgas rookgas schaliegas slaapgas slikgas spaanplaatgas stadsgas steenkolengas steenkoolgas stikstofgas stookgas stortgas strijdgas syngas synthesegas tegengas traangas tussengas uitlaatgas uitstootgas verpakkingsgas vulgas waddengas watergas waterstofgas zenuwgas zonnegas zuiggas zuurstofgas zwavelwaterstofgas

Afgeleide begrippen

   

gas- en lichtrekening gas-BBQ gasaanleg gasaansluiting gasaansteker gasaanval gasachtig gasafzet gasalarm gasanalyse gasautomaat gasbalans gasballon gasbarbecue gasbaten gasbedrijf gasbek gasbel gasbenzine gasbeton gasblok gasboei gasboer gasbol gasbom gasboring gasbrander gasbron gasbuis gasbus gascentrale gascentrifuge gaschromatograaf gaschromatografie gascilinder gascokes gascompressor gasconcern gasconflict gasconstante gascontract gasconvector gascrisis gasdebat gasdeeltje gasdicht gasdiffusie gasdistributie gasdruk gaseruptie gasexploratie gasexplosie gasexport gasfabriek gasfactuur gasfase gasfitter gasfles gasfornuis gasgangreen gasgeiser gasgekoeld gasgenerator gasgestookt gasgeur gasgigant gasgloeilamp gasgranaat gashaard gashandel gashendel gashoudend gashouder gashydraat gasimport gasindustrie gasinstallatie gaskachel gaskamer gasketel gasklep gaskomfoor gaskookplaat gaskool gaskous gaskousje gaskraan gaskroon gaslaag gaslamp gaslantaarn gaslantaren gaslaser gasleiding gaslek gasleverancier gasleverantie gaslevering gaslicht gaslift gasloos gaslucht gasmaatschappij gasman gasmarkt gasmasker gasmengsel gasmengstation gasmeter gasmolecule gasmolecuul gasmonteur gasmotor gasmunt gasnet gasnetwerk gasnevel gasolie gasontlading gasontploffing gasoorlog gasopbrengst gasopnemer gasopslag gasoven gaspak gaspatroon gaspedaal gaspenning gaspijp gaspijpleiding gaspistool gaspit gasplaneet gaspomp gasprijs gasproducent gasproductie gasproject gasradiator gasramp gasrekening gasreserve gasretort gasreus gasrotonde gasruzie gassector gasslang gasstel gasstoker gasstroom gastank gastanker gasterminal gastheorie gasthermometer gastoestel gastoeter gastoevoer gastransport gasturbine gasunie gasveer gasveld gasverbruik gasverbruiker gasverdichter gasvering gasverlichting gasverslaving gasverstikking gasverwarming gasvlam gasvondst gasvoorraad gasvoorziening gasvorm gasvormer gasvormig gasvorming gasvraag gasvrij gasvulling gasvuur gaswacht gaswagen gaswasfles gaswasser gaswater gaswet gaswinner gaswinning gaswinst gaswisseling gaswolk gaszuivering vergassen

Vertalingen

    1. aggregatietoestand   

Afrikaans: gas (af) Bulgaars: газ (bg) Chinees: 气体 (zh) Duits: Gas (de) o Engels: gas (en) Fins: kaasu (fi) Frans: gaz (fr) m Grieks: αέριο (el) o Hebreeuws: גז (he) m Hoogsilezisch: goz (szl) m

Interlingua: gas (ia) Italiaans: gas (it) m Japans: 気体 (ja) (きたい (ja), kitai) Lets: gāze (lv) v Perzisch: گاز (fa) Pools: gaz (pl) m Portugees: gás (pt) m Slowaaks: plyn (sk) Spaans: gas (es) m Tsjechisch: plyn (cs) Waals: gåz (wa) m

Werkwoord

vervoeging van
gassen

gas

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gassen
   

   • Ik gas. 

2. gebiedende wijs van gassen
   

   • Gas! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gassen
   

   • Gas je? 

[B]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gas	gassen
verkleinwoord	gasje	gasjes

Zelfstandig naamwoord

[B] gas v m

1. (verouderd) steeg of straat

Gangbaarheid

• Het woord gas staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "gas" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

1	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gas	gaste

Zelfstandig naamwoord

2	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gas	gasse

gas

1. gast

   «Hy was 'n gas in die viersterhotel.»

   Hij was een gast in het viersterrenhotel.

2. gas

   «Stikstof en suurstof is gasse.»

   Stikstof en zuurstof zijn gassen.

Engels

Uitspraak

• Geluid:  gas    (hulp, bestand)
• IPA: /gæs/

enkelvoud	meervoud
gas	gases ook: gasses

Zelfstandig naamwoord

gas

1. benzine
2. gas

Synoniemen

• [1] petrol, gasoline

Anagrammen

• sag

Italiaans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /gas/

Woordafbreking

• gas

Zelfstandig naamwoord

gas m

1. gas