bel

vervoeging van
	bellen

Niet te verwarren met: Bel

Nederlands

Uitspraak

Geluid: bel (hulp, bestand)
IPA: / bɛl / (1 lettergreep)

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘een schel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236 ^[1]
Leenwoord uit het Italiaans, in de betekenis van ‘paese handelsnaam van een Italiaanse kaassoort’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1968 ^[1]
eponiem, genoemd naar de Schots-Amerikaanse uitvinder A.G. Bell
In de betekenis van ‘geluidseenheid’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1950 ^[1]
In de betekenis van ‘gasbolletje’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1586 ^[1]

Zelfstandig naamwoord

de bel v

klok, schel, zoemer ^[2]
- Hij hoorde de bel gaan en liep naar de deur om open te doen.
(jachttaal) Falkenschelle
rond ornament dat op het lichaam aangebracht wordt; oorbel
- Het meisje droeg een mooie parel als oorbel.
(scheikunde) luchtblaas in water, zeepbel ^[3]
- Een zeepbel ontstaat door de oppervlaktespanning van water.
(geologie) grote hoeveelheid gas in de bodem
- De aardgasbel heeft voor veel welvaart gezorgd in Nederland.
(voeding) groot glas
- Ik dronk een grote bel wijn.
(muziekinstrument) een rond, schaalvormig metalen voorwerp in de vorm van een klok of halve bol al dan niet met klepel, bedoeld om een muzikale klank voort te brengen ter oproep of ten teken
- Wij klingelden met een belletje om aandacht van het personeel te vragen.
(verouderd) onverzorgd ogende, onaantrekkelijke vrouw (nog gangbaar als tweede deel samenstellingen)
(natuurkunde) eenheid van geluidsintensiteit ^[4]
- In plaats van de bel gebruiken we meestal de decibel als geluidsmaat.

1. bel
3. bel
4. bel
7. bel

Uitdrukkingen en gezegden

[1] (spreektaal) (schertsend) aan de bel trekken

alarm slaan

Dus trekken Jan Pikkemaat en Johan ten Buuren aan de bel. Zij hebben een brief opgesteld voor de gemeente die wordt gesteund door vrijwel alle bewoners van de Molenstraat. Met hun petitie willen de bewoners hun ongenoegen en bezorgdheid uiten over ‘het lawaai en gedaver’ van het vrachtverkeer.^[5]

[1] (spreektaal) (schertsend) de kat de bel aanbinden

de eerste zijn bij eene hachelijke onderneming

Vertalingen

1. klok, schel, zoemer

Duits: (spreektaal) Bimmel ^(de), Glocke ^(de), Klingel ^(de)Schelle ^(de), Summer ^(de)
Russisch: звонок ^(ru)

2. Falkenschelle

Duits: Glöckchen ^(de)

3. oorbel

Duits: Ohrring ^(de)

4. luchtblaas in water, zeepbel

Duits: Luftblase ^(de)

5. grote hoeveelheid gas in de bodem

Duits: Gasvorkommen ^(de)

6. een rond, schaalvormig metalen voorwerp in de vorm van een klok of halve bol al dan niet met klepel, bedoeld om een muzikale klank voort te brengen ter oproep of ten teken.

Duits: Glocke ^(de)
Engels: handbel ^(en)

7. groot glas

Duits: Schwenker ^(de), Schwenkglas ^(de)

9. eenheid van geluidsintensiteit

Duits: Bel ^(de)

Werkwoord

bel

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bellen
- Ik bel.
gebiedende wijs van bellen
- Bel!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bellen
- Bel je?

Gangbaarheid

Het woord bel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[6]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 "bel" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ bel op website: Etymologiebank.nl
↑ bel op website: Etymologiebank.nl
↑ bel op website: Etymologiebank.nl
↑ Tubantia 19-01-17, Bewoners zijn vrachtverkeer Molenstraat Ootmarsum zat
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Afrikaans

Zelfstandig naamwoord

bel

bel, klokje
lel, bijvoorbeeld aan de keel van een kalkoen

stamtijd
infinitief	voltooid deelwoord
bel	gebel
	volledig

Werkwoord

bel

bellen, aanbellen aan een deur
bellen, opbellen per telefoon

Deens

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / ˈbεl /

Woordafbreking

bel

Woordherkomst en -opbouw

eponiem; Verkorting van den naam van de Amerikaanse wetenschapper Alexander Graham Bell (1847-1922)

Naar frequentie	28773

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bel		bel

Zelfstandig naamwoord

bel, g

(eenheid), (natuurkunde) bel (eenheid van geluidsintensiteit)

Verwijzingen

bel in:
Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
Den Dankse Ordbog op website:ordnet.dk

Indonesisch

Woordherkomst en -opbouw

eponiem; Het is een van de Indonesische woorden van Nederlandse oorsprong

Zelfstandig naamwoord

bel

bel
deurbel

Synoniemen

lonceng

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / bεl /

Woordafbreking

bel

Woordherkomst en -opbouw

eponiem; Verkorting van den naam van de Amerikaanse wetenschapper Alexander Graham Bell (1847-1922)

Naar frequentie	48402

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bel		bel

Zelfstandig naamwoord

bel, m

(eenheid), (natuurkunde) bel (eenheid van geluidsintensiteit)

Afkorting

B

Hyperoniemen

målenhet

Hyponiemen

desibel

Verwante begrippen

lydtrykk

Nynorsk

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / bεl /

Woordafbreking

bel

Woordherkomst en -opbouw

eponiem; [A] Verkorting van den naam van de Amerikaanse wetenschapper Alexander Graham Bell (1847-1922)
[B] Afkomstig van het Oudnoorse zelfstandige naamwoord bil