zout

zout

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zout    (hulp, bestand)
• IPA: / zɑut / (1 lettergreep); /zɑu̯t/

Woordafbreking

• zout

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘keukenzout, natriumchloride’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1001

erfwoord afkomstig van : Middelnederlands: sout (1280) Oudnederlands: salt- (in Saltanauua “Zoutenaaie”, eind 10e eeuw) Germaans: *salta- o (zelfst.), *saltu- (bijvoegl.) Indo-Europees: *séh₂ldu- (bijvoegl.), *séh₂l-, genitief *sh₂lós (zelfst.)

Verwant in Germaans: West: Engels: salt (Angelsaksisch: sealt o), Duits: Salz o, (Oudhoogduits: salz o), Fries: sâlt o (Oudfries: salt) Noord: Zweeds: salt, Deens: salt, Noors: salt, (Oudnoords: salt), IJslands: salt, Faeröers: salt o Oost: Gotisch: salt o

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zout	zouten
verkleinwoord	zoutje	zoutjes

Zelfstandig naamwoord

het zout o

1. alledaagse naam voor keukenzout bedoeld (natriumchloride)

   • Kunt u het zout even doorgeven? 

2. (scheikunde) een verbinding die bestaat uit een metaal en een zuurrest

   • Salmiak is een zout van ammonia en zoutzuur. 

   ▸ Het was fascinerend om te zien hoeveel zout ik verloor: na dagen zonder douche stond mijn shirt stijf van de zoute strepen en bleef het bijna rechtop staan.

3. een van de vijf smaken

Hyponiemen

afvalzout aluinzout aluminiumzout ammoniakzout ammoniumzout antimoonzout azijnzuurzout baaizout badzout bakkerszout bergzout bitterzout bleekzout bremzout brijnzout bronzout dubbelzout emserzout epsomzout fixeerzout

galzout glauberzout hertshoornzout ijzerzout jozozout kaliumzout kalizout kazeerzout keukenzout kininezout klaverzout klipzout knetterzout knoflookzout kobaltzout koperzout landbouwzout likzout loodzout loogzout

maagzout metaalzout natriumzout negerzout parelzout pinkzout plantenzout prepareerzout preserveerzout radiumzout reukzout rochellezout rotszout salpeterzout schuimzout seidlitzerzout seignettezout slijmzout smeltzout

steenzout strooizout tafelzout uraanzout uraniumzout vacuümzout vlugzout voedingszout wegenzout wijnsteenzout woestijnzout wolmanzout wonderzout zeezout zilverzout zinkzout zonnezout zuiveringszout zuringzout zwavelzuurzout

Afgeleide begrippen

gezouten zoutaanmaak zoutaccijns zoutachtig zoutader zoutafzetting zoutarm zoutbad zoutbak zoutbelasting zoutberg zoutbloem zoutboom zoutbriket zoutbrood zoutbrug zoutconcentratie zoutdal zoutdiapier zouteloos zouteloosheid zouten zouter zouterij zoutfabriek zoutgebruik zoutgeest zoutgehalte

zoutgeld zoutglazuur zoutgras zouthandel zouthaven zoutheid zouthorst zouthoudend zouthydraat zoutig zouting zoutje zoutkamp zoutkeet zoutketel zoutkoepel zoutkorrel zoutkorst zoutkristal zoutkruid zoutlaag Zoutleeuw zoutlepel zoutloos zoutlozing zoutmagazijn zoutmaker zoutmarmer

zoutmeer zoutmelde zoutmengsel zoutmeter zoutmijn zoutmoeras zoutmolecule zoutmolen zoutmonopolie zoutnering zoutoplossing zoutoven zoutpacht zoutpakhuis zoutpan zoutpijler zoutpilaar zoutplant zoutpot zoutproductie zoutraffinaderij zoutraffinadeur zoutrecht zoutschip zoutschuim zoutsmaak zoutsmokkelaar zoutsolutie

zoutsoort zoutsteen zoutsteppe zoutstrooier zoutstruik zouttuin zoutvaart zoutvaatje zoutvat zoutverbond zoutverbruik zoutvlakte zoutvlees zoutvormer zoutvorming zoutvrij zoutwagen zoutwater zoutwatermeer zoutweger zoutwinning zoutwoestijn zoutzak zoutzee zoutzieden zoutzieder zoutziederij zoutzuur zoutzweer

Verwante begrippen

• zoet, zuur, bitter, hartig, umami

Uitdrukkingen en gezegden

• Het zout in de pap niet verdienen

Heel erg weinig verdienen

• Met een korrel[tje] zout nemen

Iets niet al te serieus of zwaar opvatten

• Die opmerking moet met een korrel zout worden genomen. 

• Met het zout komen als het ei op is

Pas met een oplossing komen als het probleem er niet meer is

• Op alle slakken zout leggen

Over alle onbelangrijke dingen/ kleinigheden commentaar hebben/klagen; ieder minuscuul en onbeduidend foutje bekritiseren

• Zout in de wond strooien

Iets wat toch al vervelend is nog eens extra benadrukken of nog meer verergeren

Vertalingen

    1. alledaagse naam voor keukenzout   

Afrikaans: sout (af) Alemannisch: Salz Beiers: Soiz (bar) Bulgaars: сол (bg) v Duits: Salz (de) o Engels: salt (en) Frans: sel (fr) m Fries: sâlt (fy) Galicisch: sal (gl) m Grieks: αλάτι (el) o (aláti) Ido: salo (io) Italiaans: sale (it) m Japans: Kanji: 塩 (ja) Hiragana: しお (ja) Romaji: shio (ja) Jiddisch: זאלץ (yi), זאַלץ (yi) Kasjoebisch: sól (csb) v

Nedersorbisch: sol (dsb) Oekraïens: сіль (uk) v Oppersorbisch: sól (hsb) Pennsylvania-Duits: Salz (pdc) o Perzisch: نمك (fa) Pools: sól (pl) v Portugees: sal (cs) m Rohingya: nun (rhg) Russisch: соль (ru) v (sol') Schots: salt (sco), saut (sco) Schots-Gaelisch: salann (gd) m Slowaaks: soľ (sk) v Spaans: sal (es) v Tsjechisch: sůl (cs) v Taroko: timu Turks: tuz (tr), tuzluluk (tr), tuzlu tat (tr) Vietnamees: muối (vi), muối ăn (vi) Wymysoojs: załc (wym) o, zāłc (wym) o, zaołc (wym) o

Synoniemen

• pekel

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	zout	zouter	zoutst
verbogen	zoute	zoutere	zoutste
partitief	zouts	zouters	-

Bijvoeglijk naamwoord

zout

1. zout bevattend of zout smakend

Hyponiemen

• (intensivering)  dubbelzout bn , inzout

Uitdrukkingen en gezegden

• Het nog nooit zo zout gegeten hebben

Nog nooit eerder zoiets geks, raars of vervelends hebben meegemaakt of ervaren

• Zo zout heb ik het nog nooit gegeten! 

Vertalingen

    1. zout bevattend of zout smakend   

Duits: salzartig (de), salzig (de) Engels: salty (en) Frans: salé (fr) Galicisch: salgado (gl) Grieks: αλμυρός (el) Oekraïens: солоний (uk) m

Pools: słony (pl) m Portugees: salgado (cs) Spaans: salino (es), salado (es) Tsjechisch: slaný (cs) Turks: tuzlu (tr)

Synoniemen

• zilt, brak

Antoniemen

• zoet, flauw

Werkwoord

vervoeging van
zouten

zout

1. enkelvoud tegenwoordige tijd van zouten
2. gebiedende wijs van zouten

Gangbaarheid

• Het woord zout staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zout" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /zoʊ̯t/

Woordafbreking

• zout

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Slavische *jьzuti

Werkwoord

zout perfectief  

1. uitdoen, uittrekken (van schoeisel)

Vervoeging

		enkelvoud	meervoud
eerste persoon		zuji (zuju)	zujeme
tweede persoon	informeel	zuješ	zujete
	formeel	zujete
derde persoon		zuje	zují (zujou)

Schrijfwijzen

• Oude schrijfwijze: zouti perfectief

Synoniemen

• sundat

Antoniemen

• nazout
• obout

Afgeleide begrippen

• nazout
• zouvat imperfectief
• zutí o
• zutý

Typische woordcombinaties

• zout se

Verwante begrippen

• vyzutý
• zouvák

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)