vos

Een vos.

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • vos
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘hondachtige’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 [1]
enkelvoud meervoud
naamwoord vos vossen
verkleinwoord vosje vosjes

Zelfstandig naamwoord

vos m

  1. (dierkunde) Vulpes vulpes, een roofdier met bruinrode kleur en dikbehaarde staart.
    • In dit gebied zijn vossen losgelaten. 
    ▸ Tot mijn opluchting zag ik dat het geen jonge beer, maar een grote vrouwtjescoyote was. Een soort kruising tussen een wolf en een vos.[2]
  2. (scheikunde) (afkorting) afkorting voor 'Vluchtige organische stof' -> dichloorvos
  3. (afkorting) afkorting voor 'Vrouwen oriënteren zich op de samenleving' -> voscursus
  4. het bont van de vos.
  5. een bruinrood paard.
  6. een bruinrode vlinder.
  7. afdektop van een (rieten) puntdak (Nedersaksisch? verbastering van "vorst"?); bijv.: de boerderij heeft een rieten dak met een rode (of blauwe) vos.
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
   
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • Als de vos de passie preekt, boer pas op je kippen/ganzen.
Pas op voor huichelaars, voor mensen die de schijn ophouden goede bedoelingen te hebben
  • Een vos verliest zijn haren, maar niet zijn streken.
Iemands (slechte) karakter verandert niet als diegene op hogere leeftijd komt
  • Een sluwe vos.
Een slim/gewiekst persoon.
Vertalingen
    1. (dierkunde) Vulpes vulpes, een roofdier met bruinrode kleur en dikbehaarde staart   

Werkwoord

vervoeging van
vossen

vos

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vossen
    • Ik vos. 
  2. gebiedende wijs van vossen
    • Vos! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vossen
    • Vos je? 

Gangbaarheid

100 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[3]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. ↑ "vos" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. ↑ Tim Voors “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers  
  3. ↑   Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be


Afrikaans

Uitspraak

Zelfstandig naamwoord

vos

  1. (dierkunde) vos.


Frans

Uitspraak
Woordafbreking
  • vos
nominatief genitief datief accusatief benadrukt
vous votre / vos vous vous vous
Bezittelijke voornaamwoorden in het Frans
bezitter: wat bezeten wordt:
enk mv
m v —
enk 1e pers. mon ma mes
2e pers. ton ta tes
3e pers. son sa ses
mv 1e pers. notre nos
2e pers. votre* vos*
3e pers. leur leurs
* als beleefdheidsvorm zowel meervoud als enkelvoud

Bezittelijk voornaamwoord

vos mv (m en v)

  1. jullie, uw (bij bezitter in 2e persoon meervoud, voor woorden in het meervoud, zowel mannelijk als vrouwelijk)
    «Parents, protégez vos enfants du danger!»
    Ouders, beschermt jullie kinderen voor het gevaar!
  2. uw, je (bij bezitter in 2e persoon enkelvoud, beleefdheidsvorm, voor woorden in het meervoud, zowel mannelijk als vrouwelijk)
    «Madame, vos beaux yeux, me font mourir d'amour.»
    Mevrouw, uw mooie ogen laten mij sterven van liefde.
Opmerkingen
  • Bij woorden die in het enkelvoud staan wordt votre gebruikt.
  • Voor de 2e persoon meervoud kent het Frans geen afzonderlijke beleefdheidsvorm en bepaalt het verband van de tekst of vos met uw of jullie moet worden vertaald. In Frankrijk wordt de beleefdheidsvorm iets algemener gebruikt dan in het Nederlands, daardoor kan vos voor de 2e persoon enkelvoud soms ook beter met je worden vertaald en andersom.


Latijn

Uitspraak
enkelvoud meervoud
nominatief tū vōs
accusatief tē
genitief tui vestri
datief tibi vōbis
ablatief tē

Persoonlijk voornaamwoord

vōs

  1. jullie (nominatief van de tweede persoon meervoud)
  2. jullie (accusatief van de tweede persoon meervoud)
Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=vos&oldid=4247397"