dicht

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dicht    (hulp, bestand)
• IPA: / dɪxt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• dicht

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘nauw aaneensluitend’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1286
• In de betekenis van ‘gedicht’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dicht	dichten
verkleinwoord	dichtje	dichtjes

Zelfstandig naamwoord

het dicht o

1. dichtkunst
2. (dichtkunst) het resultaat van die dichtkunst, een gedicht

Hyponiemen

   

adieudicht bruiloftsdicht geboortedicht gelegenheidsdicht grafdicht hekeldicht heldendicht herdersdicht jaardicht keerdicht kerstdicht ketendicht klaagdicht klankdicht klinkdicht kniedicht koppeldicht kreeftdicht kreupeldicht lasterdicht leerdicht letterdicht lierdicht lijkdicht lofdicht mengeldicht minnedicht naamdicht nieuwjaarsdicht puntdicht ridderdicht rouwdicht schimpdicht slotdicht smeekdicht sneldicht spotdicht treurdicht trouwdicht wapendicht zedendicht zegedicht

Afgeleide begrippen

   

dichtader dichtbundel dichten dichtkunst dichtmaat dichtmatig dichtregel dichtstijl dichtstuk dichtvorm dichtwedstrijd dichtwerk

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	dicht	dichter	dichtst
verbogen	dichte	dichtere	dichtste
partitief	dichts	dichters	-

Bijvoeglijk naamwoord

dicht

1. nauw aaneengesloten, zonder veel tussenruimte

   • De bewolking is erg dicht. 

   ▸ Dit dichte dennenwoud ontnam mij elke vorm van overzicht en ik voelde me vaak claustrofobisch.

   ▸ Hoe hoger we kwamen, hoe dichter ik tegen de rotswand ging lopen, doordat het naast me loodrecht naar beneden liep.

2. waar niets in of doorheen kan gaan, moeilijk doordringbaar

   • De deur is dicht. Het dak is dicht. Na zes uur is de winkel dicht. 

Synoniemen

• [2] gesloten, toe

Antoniemen

• [2] ondicht, open

Verwante begrippen

• [2] ondoordringbaar

Hyponiemen

   

dampdicht gasdicht geluiddicht geluidsdicht glasdicht halfdicht lekdicht lichtdicht luchtdicht mestdicht muisdicht oliedicht overdicht potdicht regendicht rookdicht spatwaterdicht stofdicht stoomdicht tochtdicht traliedicht vloeistofdicht vochtdicht waterdicht winddicht

Afgeleide begrippen

   

dicht opeen dichtader dichtbebost dichtbebouwd dichtbedrukt dichtbegroeid dichtbeschreven dichtbevolkt dichtbewoond dichtbij dichtbijvakantie dichtbinden dichtbloemig dichtbranden dichtbundel dichtdoen dichtdraaien dichtdrukken dichtduwen dichten dichtgaan dichtgooien dichtgroeien dichtheid dichthouden dichthoudend dichtklappen dichtklemmen dichtkleven dichtklikken dichtknijpen dichtknopen dichtkunst dichtlakken dichtlassen dichtleggen dichtlijmen dichtlopen dichtmaat dichtmaken dichtmatig dichtmetselen dichtmetsen dichtnaaien dichtnieten dichtplakken dichtplooien dichtrijden dichtritsen dichtschroeien dichtschroeven dichtschuiven dichtslaan dichtslaand dichtslibben dichtsmeren dichtsmijten dichtsnoeren dichtspijkeren dichtspringen dichtstijl dichtstoppen dichtstorten dichtstuk dichttapen dichttimmeren dichttrekken dichtvallen dichtvorm dichtvouwen dichtvriezen dichtwedstrijd dichtwerk dichtweven dichtzetten dichtzitten

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] Dicht bij het vuur zitten.

Nauw bij iets betrokken zijn.

• [1] Dichter tot elkaar komen.
  • Meer tot overeenstemming komen.
• [1] Dicht bij elkaar staand.
• [2] Mond dicht!
  • Verzoek om iets geheim te houden.
• [2] Dicht bebouwd.
• [2] Een dicht woud.
• De deur dicht doen of Dat doet de deur dicht

iets bereikt de grens van wat acceptabel is

• Zo dicht als een pot zijn

Goed geheimen kunnen bewaren

Vertalingen

    1. compact   

Duits: dicht (de) Engels: dense (en)

Noors: tett (no) Nynorsk: tett (nn) Pools: gęsty (pl)

    2. gesloten   

Duits: dicht (de), geschlossen (de) Engels: closed (en), shut (en) Noors: tett (no)

Nynorsk: tett (nn) Pools: zamknięty (en) Russisch: закрытый (ru) Spaans: cerrado (es)

Bijwoord

dicht

1. op compacte wijze

   • Nederland en Vlaanderen zijn dicht bevolkte gebieden. 

2. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   dichtmaken, dichtdoen: Dat deed de deur dicht.

Werkwoord

vervoeging van
dichten

dicht

1. enkelvoud tegenwoordige tijd van dichten
2. gebiedende wijs van dichten

   • Ik dicht wel even een Sinterklaasrijmpje. 

Gangbaarheid

• Het woord dicht staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dicht" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.