varken
- var·ken
- van Middelnederlands varken en Oudnederlands farkin; een verkleinwoord op -kin van een Germaanse wortel *farha-, in de betekenis van ‘hoefdier’ voor het eerst aangetroffen in 1155 [1] [2] [3]
Verwant aan Latijn porcus «tam varken», Middeliers orc en Pruisisch prastian «big». Gaat terug op Indo-Europees *porḱo-s «big» mogelijk verwant aan een wortel *perḱ- die woelen, openkrabben betekent.
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | varken | varkens |
| verkleinwoord | varkentje | varkentjes |
het varken o
- (veeteelt) (evenhoevigen) tam zwijn, gehouden voor zijn vet en vlees behorend tot de familie Suidae
- Het varken behoort tot het geslacht Sus.
- (scheldwoord) iemand die zich ongemanierd, smerig of lui gedraagt
- Jij lelijk varken!
- (financieel) spaarpot in de vorm van 1)
- (astrologie) (vaak geschreven met hoofdletter) twaalfde dier in de twaalfjarige cyclus van de Chinese dierenriem
- aardvarken, Afrikaans kwaststaartstekelvarken, Aziatisch kwaststaartstekelvarken, bergstekelvarken, borneostekelvarken, borstelstaartboomstekelvarken, bruin wolharig dwerggrijpstaartstekelvarken, Filipijns stekelvarken, gewoon stekelvarken, grijpstaartstekelvarken, langstaartstekelvarken, listig stekelvarken, Maleis stekelvarken, Mexicaans wolharig grijpstaartstekelvarken, Rothschilds grijpstaartstekelvarken, Sumatraans stekelvarken, tweekleurig grijpstaartstekelvarken, witstaartstekelvarken, wolharig grijpstaartstekelvarken, Zuid-Afrikaans stekelvarken, Zuid-Amerikaans wolharig dwerggrijpstaartstekelvarken
- akervarken, antoniusvarken, asvarken, baconvarken, biovarken, bosvarken, braadvarken, dasvarken, dwergvarken, egelvarken, eikelvarken, feestvarken, fokvarken, hobbyvarken, huisvarken, ijzervarken, kamvarken, keldervarken, landvarken, lesvarken, loopvarken, mannetjesvarken, meetvarken, melkvarken, mestvarken, minivarken, moedervarken, muurvarken, nazivarken, opfokvarken, pennenvarken, plaagvarken, recreatievarken, riviervarken, sambavarken, scharrelvarken, schildvarken, schotvarken, slachtvarken, spaarvarken, speenvarken, spitvarken, spoelingvarken, spoelvarken, stekelvarken, stofvarken, vazelvarken, visvarken, vleesvarken, vloervarken, wintervarken, wolvarken, zeevarken
- varkensdas, varkenshaaien, varkenskikker, varkenslintworm, varkenszweepworm
- varkenachtig, varkenpest, varkensaard, varkensachtig, varkensasiel, varkensaté, Varkensbaai, varkensbak, varkensbedrijf, varkensbeest, varkensbek, varkensbeuling, varkensbiefstuk, varkensblaas, varkensbloed, varkensbloem, varkensbocht, varkensboer, varkensboerderij, varkensborst, varkensborstel, varkensbout, varkensbrood, varkensbuik, varkenscarré, varkenscel, varkenscrisis, varkenscyclus, varkensdarm, varkensdebat, varkensdistel, varkensdraf, varkensdrijfmest, varkensdrijver, varkensfilet, varkensflat, varkensfokker, varkensfokkerij, varkensfricandeau, varkensgaas, varkensgebraad, varkensgehakt, varkensgom, varkensgras, varkensgriep, varkenshaar, varkenshaas, varkenshals, varkensham, varkenshandel, varkenshandelaar, varkenshart, varkenshepatitis, varkenshoeder, varkenshoedster, varkenshok, varkenshoofd, varkenshouder, varkenshouderij, varkenshuid, varkensindustrie, varkensjacht, varkenskarbonade, varkenskers, varkenskervel, varkensklaver, varkensklink, varkenskluif, varkensknie, varkenskool, varkenskoorts, varkenskop, varkenskoper, varkenskost, varkenskot, varkenskotelet, varkenskrap, varkenskweker, varkenslap, varkensleder, varkensleer, varkenslende, varkenslendenstuk, varkensleren, varkenslever, varkensloop, varkensluis, varkensmaag, varkensmarkt, varkensmest, varkensmester, varkensmesterij, varkensmesting, varkensmet, varkensmond, varkensnek, varkensneuker, varkensnier, varkensoester, varkensoog, varkensoor, varkensopvangcentrum, varkenspest, varkensplan, varkenspoot, varkensprijs, varkensprovincie, varkenspruim, varkensras, varkensrecht, varkensreuzel, varkensrib, varkensribbe, varkensrollade, varkensrug, varkensschijf, varkensschnitzel, varkensschot, varkensschouwer, varkensschraper, varkensschuur, varkenssector, varkensslachter, varkensslachterij, varkensslager, varkenssmout, varkenssnoet, varkenssnuit, varkenssperma, varkensstaart, varkensstal, varkensstapel, varkenssteen, varkensstront, varkenstajer, varkensteelt, varkenstoilet, varkenstong, varkenstor, varkenstransport, varkenstrog, varkenstuin, varkensveer, varkensvenkel, varkensvet, varkensvlees, varkensvleesprijs, varkensvleessector, varkensvoer, varkenswang, varkenswet, varkensworst, varkensziekte, varkenszwoerd, varkenvis, varkenvlees
- Indien varken wordt beschouwd als individu van de familie of andere groep varkens zie dan Hyponiemen varkens
- Als een tang op een varken passen/slaan
Helemaal niet kloppen
- Zo dom als het achtereind van een varken
Heel dom
- Het varkentje (wel even) wassen
Een probleem aanpakken
- De een scheert schapen, de ander varkens
Het is ongelijk verdeeld
- Het varken is door de buik gestoken
Het probleem is op krachtdadige wijze verholpen/ Het is doorgestoken kaart, van te voren opgezet spel
- Veel varkens maken de spoeling dun
Als iets met velen wordt gedeeld, blijft er voor elk afzonderlijk weinig over
1. een tam zwijn, gehouden voor zijn vet en vlees
2. (scheldwoord) een ongemanierd persoon
- Het woord varken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "varken" herkend door:
| 100 % | van de Nederlanders; |
| 99 % | van de Vlamingen.[4] |
- Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ varken op website: Etymologiebank.nl
- ↑ "varken" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑
Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | varken | varkens |
| verkleinwoord |
varken
- van Oudnederlands farkīn; verkleinwoord van farh
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| nominatief | varken | varkene[1] |
| genitief | varken | varkene |
| datief | varkene | varkenen |
| accusatief | varken | varkene |
- (evenhoevigen) varken
- «Beerte die nauwe seyde daer op dattet waer geuiel van haer dochter die si huwede aenden verken sweender si moeste hem wisen hoe si doen souden ende haer eerste kint is puyr sot»[4]Beerte de nauwe zei daarop dat het waar gebeurd was met haar dochter die zij uitgehuwelijkt had aan dat varken van een zwijn, dat zij ze moest laten zien hoe ze het doen moesten en dat hun eerste kind compleet gek was.
- «Beerte die nauwe seyde daer op dattet waer geuiel van haer dochter die si huwede aenden verken sweender si moeste hem wisen hoe si doen souden ende haer eerste kint is puyr sot»[4]
- (dysfemisme)? schapenvel verkregen van de stapel in Calais
- varkijn, varkin, verken, verreken, veerken, verke
- in Holland is de stam gewoonlijk var-, in Limburg ver-.
- ↑ late bronnen hebben soms een meervoud in -s.
- ↑ Middelnederlandsch Woordenboek
- ↑ Vroegmiddelnederlands Woordenboek
- ↑
Weblink bron “Die euangelien vanden Spinrocke”
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | varken | varkens |
| verkleinwoord |
varken
varken