kijken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kijken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈkɛɪkə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• kij·ken

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zien’ voor het eerst aangetroffen in 1350

(erfwoord) afkomstig van: Middelnederlands: kiken Germaans: *kīkanan

Verwant in Germaans: West: Engels: keek, Duits: gucken, Fries: kykje Noord: Zweeds: kika, Deens: kigge, IJslands: kikja

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
kijken 'kɛɪkə(n)	keek kek	gekeken ɣə'kekə(n)
klasse 1	volledig

Werkwoord

kijken

1. met de ogen waarnemen

   ▸ Overal waar je keek zag je leven in de woestijn. Duikende vogels, mieren, hagedissen en het onophoudelijke gezang van de krekels.

   ▸ Wil je meer weten over mijn gear list, kijk dan op: www.randomtrailtales.com

2. ~ naar: gericht of met aandacht waarnemen met het oog

   • Hij liep weer naar mooie meisjes te kijken. 

3. ~ naar: een probleem onder ogen nemen (en er eventueel wat aan doen)

   • Je moet daar echt naar laten kijken, dat is niet normaal. 

4. iets ~

   • Hij zat videoclips te kijken. 

   ▸ Ik wist niet veel over paarden, heb twee weken allemaal YouTube-filmpjes over paarden gekeken.

   ▸ We keken het jaar voorafgaand aan mijn vertrek vaak samen naar documentaires over de PCT en ze verheugde zich erop om via mij een halfjaar door Amerika mee te lopen, maar dan wel veilig thuis op de bank.

Verwante begrippen

• zien

Hyponiemen

   

aankijken achteromkijken afkijken bekijken comakijken doorkijken erdoorheen kijken ernaar kijken inkijken klokkijken meekijken miskijken nakijken neerkijken omhoogkijken omkijken opkijken overkijken rondkijken scheelkijken televisiekijken terugkijken toekijken tv-kijken uitkijken verkijken vooruitkijken wegkijken zwartkijken

Afgeleide begrippen

   

Kijkduin kijk- en luistergeld kijk-in-de-pot kijkavond kijkbuis kijkcijfer kijkdag kijkdichtheid kijkdoos kijker kijkerd kijkfile kijkgat kijkgedrag kijkgeld kijkglas kijkgraag kijkgroen kijkhoest kijkkast kijklust kijklustig kijkonderzoek kijkoperatie kijkspel kijkster kijktelefoon kijkuit kijkvee kijkvenster kijkvoer kijkwijzer kijkwoning

Uitdrukkingen en gezegden

   

[1] achter de coulissen kijken kijken hoe een organisatie van binnen werkt [1] achter de schermen kijken zien hoe alles in z'n werk gaat [4] koffiedik kijken voorspellingen doen over iets wat zich niet laat voorspellen [4] de kat uit de boom kijken [1] door een hennepen venster moeten kijken opgehangen worden [1] op de vingers kijken intensief controleren tijdens werkzaamheden [1] een gegeven paard niet in de mond kijken niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes [1] kijken alsof men z'n laatste oortje versnoept heeft. verlegen en beteuterd kijken [1] kijken of men het in Keulen hoort donderen stomverbaasd zijn [1] op zijn neus kijken beteuterd zijn / onaangenaam verrast zijn [1] te diep in het glaasje kijken te veel alcohol drinken en daardoor erg dronken zijn [1] zich in de kaart laten kijken geheimen prijsgeven [1] zuinig kijken teleurgesteld of verdrietig kijken

Spreekwoorden

• [1] men moet een gegeven paard niet in de bek kijken
  je hoort niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes
• [1] van achteren kijk je de koe in de kont
  nadat iets gedaan is, is het gemakkelijker aan te wijzen hoe het beter kon

Vertalingen

    1.   

Afrikaans: kyk (af) Arabisch: نظر (ar) Armeens: նայել (hy) Bretons: sellout (br) Bulgaars: гледам (bg) Catalaans: mirar (ca) Chinees: Mandarijn: 看 (cmn) Deens: kikke (da) Duits: gucken (de), kucken (de), wachen (de) Engels: look (en), watch (en) Esperanto: rigardi (eo) Estisch: vaatama (et) Ewe: kpɔ (ee) Faeröers: líta (fo) Fins: katsoa (fi) Frans: regarder (fr) Grieks: κοιτάζω (el) (kitázo), βλέπω (el) Hebreeuws: הסתכל (he) Hindi: देखना (hi) Hongaars: néz (hu) IJslands: kíkja (is), horfa (is), sjá (is), líta (is) Ido: regardar (io) Iers: amharc (ga), féach (ga) Interlingua: reguardar (ia) Italiaans: guardare (it) Japans: 見る (ja), 観る (ja) Koerdisch: ته‌مه‌شاکردن (ku) Koreaans: 보다 (ko) Latijn: video (la)

Macedonisch: гледа (mk) Mongools: харах (mn) Nauruaans: ober (na) Nedersaksisch: kieken (cs) Noors: se (no), skue (no), lita (no) Oekraïens: дивитися (uk) onvoltooid, подивитися (uk) voltooid, дивитися (uk) Perzisch: نگاه کردن (fa) Pools: zobaczyć (pl), patrzeć (pl), popatrzeć (pl) Portugees: olhar (pt) Quechua: qaway (qu), qhaway (qu) Roemeens: uita (ro), privi (ro) Russisch: смотреть (ru) Schots: leuk (sco), luke (sco), luik (sco) Schots-Gaelisch: amhairc (gd), coimhead (gd), seall (gd) Siciliaans: taliari (scn) Sloveens: gledati (sl) Slowaaks: dívať sa (sk) Spaans: mirar (es) Swahili: angalia (sw) Telugu: చూచు (te) Thai: มอง (th) Tsjechisch: dívat se (cs) imperfectief, podívat se (cs) perfectief, koukat (cs) imperfectief, kouknout (cs) perfectief Turks: bakmak (tr) Urdu: دیکھنا (ur) Vietnamees: nhìn (vi) Wit-Russisch: глядзець (be) Zweeds: titta (sv), se (sv), kika (sv), kolla (sv), spana (sv)

Gangbaarheid

• Het woord kijken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "kijken" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.