kijken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kijken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈkɛikə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• kij·ken

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zien’ voor het eerst aangetroffen in 1350

• erfwoord afkomstig van: Middelnederlands: kiken Germaans: *kīkanan

  Verwant in Germaans: West: Engels: keek, Duits: gucken, Fries: kykje Noord: Zweeds: kika, Deens: kigge, IJslands: kikja

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
kijken 'kɛɪkə(n)	keek kek	gekeken ɣə'kekə(n)
klasse 1	volledig

Werkwoord

kijken

1. met de ogen waarnemen

   ▸ Overal waar je keek zag je leven in de woestijn. Duikende vogels, mieren, hagedissen en het onophoudelijke gezang van de krekels.

   ▸ Wil je meer weten over mijn gear list, kijk dan op: www.randomtrailtales.com

2. ~ naar: gericht of met aandacht waarnemen met het oog

   • Hij liep weer naar mooie meisjes te kijken. 

3. ~ naar: een probleem onder ogen nemen (en er eventueel wat aan doen)

   • Je moet daar echt naar laten kijken, dat is niet normaal. 

4. iets onderzoeken

   ▸ De hoogleraar wilde kijken of er betere verklaringen konden worden gevonden voor crimineel gedrag. Hij wilde onder meer kijken naar de sociobiologische factoren die hierbij een rol zouden kunnen spelen.

5. iets ~

   • Hij zat videoclips te kijken. 

   ▸ Ik wist niet veel over paarden, heb twee weken allemaal YouTube-filmpjes over paarden gekeken.

   ▸ We keken het jaar voorafgaand aan mijn vertrek vaak samen naar documentaires over de PCT en ze verheugde zich erop om via mij een halfjaar door Amerika mee te lopen, maar dan wel veilig thuis op de bank.

Verwante begrippen

• zien

Hyponiemen

   

aankijken achteromkijken afkijken bekijken comakijken doorkijken erdoorheen kijken ernaar kijken inkijken klokkijken meekijken miskijken nakijken neerkijken omhoogkijken omkijken opkijken overkijken rondkijken scheelkijken televisiekijken terugkijken toekijken tv-kijken uitkijken verkijken vooruitkijken wegkijken zwartkijken

Afgeleide begrippen

   

Kijkduin kijk- en luistergeld kijk-in-de-pot kijkavond kijkbuis kijkcijfer kijkdag kijkdichtheid kijkdoos kijker kijkerd kijkfile kijkgat kijkgedrag kijkgeld kijkglas kijkgraag kijkgroen kijkhoest kijkkast kijklust kijklustig kijkonderzoek kijkoperatie kijkspel kijkster kijktelefoon kijkuit kijkvee kijkvenster kijkvoer kijkwijzer kijkwoning

Uitdrukkingen en gezegden

[1]

   

Achter de coulissen/schermen kijken Kijken hoe iets (bijv. een organisatie) van binnen werkt, kijken hoe iets in detail in zijn werk gaat Koffiedik kijken Voorspellingen proberen te doen over iets wat zich niet laat voorspellen de kat uit de boom kijken Afwachten alvorens iets te doen, zodat men zich eerst een goed beeld van de situatie kan vormen Door een hennepen venster moeten kijken Opgehangen worden Op de vingers kijken Iemand intensief controleren tijdens bep. werkzaamheden Je moet een gegeven paard niet in de mond/bek kijken Je moet niet al te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes Kijken alsof men zijn laatste oortje versnoept heeft. Beteuterd, sip of treurig kijken (zie ook oor) Kijken of men het in Keulen hoort donderen Stomverbaasd voor zich uit staren Met zijn neus kijken Niet goed genoeg kijken Op zijn neus kijken Beteuterd of (meestal) onaangenaam verbaasd of verrast zijn Te diep in het glaasje kijken Te veel alcohol drinken en daardoor erg dronken worden Van achteren kijk je de koe in de kont Nadat iets eenmaal gedaan is, is het gemakkelijker aan te wijzen hoe het beter had gekund Zich in de kaart laten kijken Geheimen onbedoeld prijsgeven Zuinig kijken Twijfelend, bedenkelijk of ietwat zorgelijk kijken

Vertalingen

    1.   

Afrikaans: kyk (af) Arabisch: نظر (ar) Armeens: նայել (hy) Bretons: sellout (br) Bulgaars: гледам (bg) Catalaans: mirar (ca) Chinees: Mandarijn: 看 (cmn) Deens: kikke (da) Duits: gucken (de), kucken (de), wachen (de) Engels: look (en), watch (en) Esperanto: rigardi (eo) Estisch: vaatama (et) Ewe: kpɔ (ee) Faeröers: líta (fo) Fins: katsoa (fi) Frans: regarder (fr) Grieks: κοιτάζω (el) (kitázo), βλέπω (el) Hebreeuws: הסתכל (he) Hindi: देखना (hi) Hongaars: néz (hu) IJslands: kíkja (is), horfa (is), sjá (is), líta (is) Ido: regardar (io) Iers: amharc (ga), féach (ga) Interlingua: reguardar (ia) Italiaans: guardare (it) Japans: 見る (ja), 観る (ja) Koerdisch: ته‌مه‌شاکردن (ku) Koreaans: 보다 (ko) Latijn: video (la)

Macedonisch: гледа (mk) Mongools: харах (mn) Nauruaans: ober (na) Nedersaksisch: kieken (nds) Noors: se (no), skue (no), lita (no) Oekraïens: дивитися (uk) onvoltooid, подивитися (uk) voltooid, дивитися (uk) Perzisch: نگاه کردن (fa) Pools: zobaczyć (pl), patrzeć (pl), popatrzeć (pl) Portugees: olhar (pt) Quechua: qaway (qu), qhaway (qu) Roemeens: uita (ro), privi (ro) Russisch: смотреть (ru) Schots: leuk (sco), luke (sco), luik (sco) Schots-Gaelisch: amhairc (gd), coimhead (gd), seall (gd) Siciliaans: taliari (scn) Sloveens: gledati (sl) Slowaaks: dívať sa (sk) Spaans: mirar (es) Swahili: angalia (sw) Telugu: చూచు (te) Thai: มอง (th) Tsjechisch: dívat se (cs) imperfectief, podívat se (cs) perfectief, koukat (cs) imperfectief, kouknout (cs) perfectief Turks: bakmak (tr) Urdu: دیکھنا (ur) Vietnamees: nhìn (vi) Wit-Russisch: глядзець (be) Zweeds: titta (sv), se (sv), kika (sv), kolla (sv), spana (sv)

Gangbaarheid

• Het woord kijken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kijken" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.