meester

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  meester    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• mees·ter

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘onderwijzer’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	meester	meesters
verkleinwoord	meestertje	meestertjes

Zelfstandig naamwoord

de meester m

1. iemand die macht en gezag heeft

   • Hij is hier heer en meester over. 

2. (figuurlijk) iemand die iets onder controle heeft

   ▸ Harald lag onder de deken met een zaklamp en las met bonkend hart. 'De loopgravenstrijd is de bloedigste, wildste en wreedste van alle veldslagen. Er stonden mannen in op die de situatie meester waren, onbekende, onverschrokken krijgers.

3. iemand die uitblinkt in een bepaalde vaardigheid, virtuoos

   • Met dit schilderij toonde hij zich een waar meester. 

   ▸ Hebt u het portret gezien boven de haard? U herkent zonder twijfel de markante en nobele trekken van Niccoló Paganini. Ik zal de eerste zijn om uw gelijk te beamen wanneer u zegt dat het in schilderkundig opzicht geen meesterwerk betreft. Het is gemaakt door een brave, mindere meester, die er zelfs in zijn tijd niet om bekendstond dat hij zijn tijd vooruit was.

   ▸ De meester van Trail Magic was Coppertone, die ik meer dan acht keer ben tegengekomen tussen Mexico en Canada.

4. een onderwijzer met name op een lagere school

   • Moest je schoolblijven van de meester? 
   • Alle kinderen waren blij dat meester Valentijn met ze op werkweek ging 

5. iemand die het doctoraal examen in de rechtsgeleerdheid heeft afgelegd
6. iemand die door het maken van een proefstuk de bevoegdheid had gekregen om zelfstandig zijn ambacht uit te oefenen
7. onderofficier bij de marine, één rang lager dan meester-chef en gelijk aan 1e sergeant bij de landmacht, de luchtmacht en de medische dienst
8. meerdere in een sadomasochistische relatie
9. (techniek) (digitale techniek) deel van een meester-slaaf element

Synoniemen

• [3] onderwijzer, docent, leraar, instructeur

Verwante begrippen

• [1,2,7] meesteres

Antoniemen

• [1] ondergeschikte
• [3] leerling
• [5] gezel, leerling
• [7-8] slaaf

Verwante begrippen

• [1] baas, heer, patroon, werkgever

Hyponiemen

   

Bouwmeester armmeester baakmeester baanmeester badmeester bakenmeester baksmeester balletmeester betaalmeester boedelmeester boommeester bosmeester bouwmeester bovenmeester brandmeester burgemeester buurmeester buurtmeester ceremoniemeester chartermeester compostmeester concertmeester dammeester dansmeester dijkmeester districtmeester districtsmeester dokmeester drilmeester equipagemeester fietsmeester geneesmeester geschutmeester gietmeester gildemeester gipsmeester grootmeester gymnastiekmeester hagenmeester havenmeester heelmeester heksenmeester hofmeester hoofdmeester huismeester ijkmeester ijsmeester jachtmeester jagermeester kaaimeester kapelmeester keldermeester kerkmeester kettermeester keukenmeester keurmeester koeliemeester koormeester krasmeester kruidenmeester kwartiermeester ladingmeester leermeester magazijnmeester marktmeester materiaalmeester medicijnmeester menagemeester molenmeester muntmeester muziekmeester novicemeester oefenmeester onderhavenmeester ondermeester oogmeester oppermeester orkestmeester parkeermeester penningmeester persmeester poldermeester postmeester proefmeester rangeermeester registermeester reikimeester rekenmeester rentmeester rijmeester ritmeester rooimeester rotmeester sacristiemeester sasmeester schaakmeester schachtenmeester schatmeester schermmeester schoolmeester schutmeester slavenmeester sluismeester smaakmeester smeltmeester springmeester staalmeester stagemeester stalmeester studiemeester tandmeester tekenmeester terreinmeester toneelmeester tuchtmeester tuigmeester vechtmeester veilingmeester vendumeester verbandmeester vroedmeester waagmeester wachtmeester wagenmeester waldmeester wapenmeester weesmeester werkmeester wijkmeester zangmeester zedenmeester zenmeester

Afgeleide begrippen

   

meester-architect meester-brouwer meester-chef meester-kok meester-opzichter meester-schaker meester-schilder meester-schoenmaker meesterachtig meesteractrice meesterarrangeur meesterblazer meesterbrein meesterchef meesterdief meesterdrummer meesteren meesteres meesteresse meestergast meestergeld meestergitarist meestergraad meesterhand meesterklas meesterklasse meesterknecht meesterkok meesterlijk meesterloon meesteroplichter meesterpianist meesterplan meesterproef meesterresultaat meesterschaker meesterschap meesterspion meesterstuk meesterteken meesterterrorist meestertitel meesterverteller meestervervalser meesterwerk meesterwoning meesterwortel meesterzet

Vertalingen

    1. baas, heer, patroon   

Duits: Meister (de) m Engels: master (en) Frans: maître (fr) m

Occitaans: mèstre (oc) m Pools: mistrz (pl) m Spaans: amo (es) m, dueño (es) m, jefe (es) m, , patrón (es) m

    2. virtuoos   

Spaans: maestro (es) m, virtuoso (es) m

    3. schoolmeester   

Spaans: maestro (es) m, maestro de escuela (es) m

    4. iemand die het doctoraal examen in de rechtsgeleerdheid heeft afgelegd   

Spaans: doctor en derecho (es) m

    5. iemand die door het maken van een proefstuk...   

Spaans: maestro (es) m

    7. meerdere in een sadomasochistische relatie   

Spaans: maestro (es) m

Werkwoord

vervoeging van
meesteren

meester

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van meesteren
   

   • Ik meester. 

2. gebiedende wijs van meesteren
   

   • Meester! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van meesteren
   

   • Meester je? 

Gangbaarheid

• Het woord meester staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "meester" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.