alt

Niet te verwarren met: Alt, alt.

Nederlands

Uitspraak

Geluid: alt (hulp, bestand)

Woordafbreking

alt

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Duits, in de betekenis van ‘lage vrouwenstem’ voor het eerst aangetroffen in 1795 ^[1]
^[2]

Zelfstandig naamwoord

de alt v / m

m (muziek) lage vrouwenstem
- De zangeres was beroemd om haar warme alt.
m (muziekinstrument) (afkorting) altinstrument, vaak de altviool
- De bezetting bestaat uit 7 eerste violen, 7 tweede violen, 3 alten, 4 celli en 2 contrabassen.
m (muziek) (beroep) persoon in een orkest die een altinstrument bespeelt
v (muziek) vrouw die een altstem bezit
- De alt was een rijzige vrouw met een diepe stem.

Hyponiemen

contra-alt

Afgeleide begrippen

Verwante begrippen

bas, bariton, contra-alt, tenor, mezzosopraan, sopraan

Vertalingen

1. lage vrouwenstem

2. altinstrument, vaak de altviool

Noors: alt ^(no) m

Nynorsk: alt ⁽ⁿⁿ⁾ m

3. bespeler van een altinstrument

Frans: altiste ^(fr) v/m
Noors: alt ^(no) m

Nynorsk: alt ⁽ⁿⁿ⁾ m

4. altzangeres

Frans: contralto ^(fr) v
Noors: alt ^(no) m

Nynorsk: alt ⁽ⁿⁿ⁾ m

Gangbaarheid

Het woord alt staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "alt" herkend door:

92 %	van de Nederlanders;
91 %	van de Vlamingen.^[3]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Catalaans

Bijvoeglijk naamwoord

alt

hoog

Cimbrisch

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelhoogduitse alt

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud

Afgeleide begrippen

altekhot

Duits

Uitspraak

Geluid: alt (hulp, bestand)
IPA: /alt/

Woordafbreking

alt

Woordherkomst en -opbouw

Betuigd in het Middelhoogduitse en het Oudhoogduitse woord alt, dat weer van de Westgermaanse vorm *alda- komt; dit Westgermaans is vermoedelijk een to-participium van de Germaanse woordvorm *al-a- „groeien, voeden“, dat zijnerzijds van het Indo-Europees *al- „voeden“ stamt; etymologische verwantschap met het Gotisch alþeis, het Oudengels eald en het moderne Engels old, het Oudfrans ald, het Nederlands oud

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud (van hoge leeftijd).
«Es gibt alte Menschen, Tiere und Pflanzen.»
Er zijn oude mensen, dieren en planten.

«Mit Mitte 30 fühlte sie sich schon alt.»
Rond haar 30e voelde zij zich al oud.
oud (een bepaald leeftijd hebbend).
«Unser Baby ist sieben Wochen alt.»
Onze baby is al zeven weken oud.
oud (een bepaalde tijd voorhanden, van gebruik zijnd).
«Sein Auto ist erst drei Jehre alt.»
Zijn auto is pas drie jaar oud.

«Das Spiel war keine zwei Minuten alt, als das erste Tor fiel.»
Het spel was nog geen twee minuten begonnen toen de eerste toren geslagen werd.
oud (niet meer nieuw, al lange tijd bestaand, versleten).
«Man riss die alte Bauruine ab.»
Men brak het oude, niet afgemaakte gebouw af.

«Sie handelt mit alten Büchern.»
Zij handelt in oude boeken.
oud (sinds een lange tijd voorhanden, bestaand; al lange tijd geproduceerd).
«Der Fisch schmeckt alt.»
De vis smaakt oud.
oud (van het vorig jaar).
«Das alte Jahr geht zu Ende.»
Het oude jaar eindigt bijna.

«Die alten Kartoffeln sind nun aufgebraucht.»
De oude aardappels zijn nu opgebruikt.
oud (sinds een lange tijd voorhanden, bestaand; voor al lange tijd opgekomen, opgericht en dus beproefd).
«Bei der historischen Restaurierung des Gebäudes griff man auf alten Erfahrungen und Traditionen zurück.»
Bij de historische restauratie van het gebouw greep men op oude ervaringen en tradities terug.
oud (langjarig, veeljarig).
«Wir sind alte Freunde.»
Wij zijn oude vrienden.

«Er ist ein altes und geschätztes Mitglied unseres Vereins.»
Hij is een oud en gewaardeerd lid van onze vereniging.
oud (allang bekend en dus verouderd, saai).
«Über diese alten Witze kann ich schon lange nicht mehr lachen.»
Om deze oude grap kan ik al lang niet meer lachen.
oud (uit een vroegere tijd of voormalige tijdperk stammend; een afgelopen tijd betreffend).
«Als Kind wurden ihr alte deutsche Sagen vorgelesen.»
Als kind werden haar oude Duitse sagen voorgelezen.
oud (antiek, klassiek).
«Er ließt viel über die alten Griechen und Römer.»
Hij leest veel over de oude Grieken en Romeinen.

«Sie studiert alte Sprachen.»
Zij studeert oude talen.
oud (door verouderen kostbaar, waardevol geworden).
«Man sollte sehr behutsam mit altem Porzellan umgehen.»
Men moet zeer voorzichtig omgaang met het oude porselein.

«Zur Feier des Tages öffnete er eine Flasche alten Weins.»
Om de dag te vieren, opende hij een fles oude wijn.
oud (onveranderd, [van vroeger] bekend, vertrouwd, gewoon [en dus lief gekregen, geschat]).
«Alles geht seinen alten Gang.»
Alles gaat weer zijn oude gangetje.
oud (vorig, voormalig, vroeger).
«Er traf sich nach vielen Jahren wieder mit alten Bekannten.»
Er sprak na vele jaren weer af met oude bekenden.
(spreektaal) een vertrouwelijke aanspreekvorm
«Na, alter Junge, alles klar bei dir?»
Nou, oude gozer, hoe gaat 'ie?
(spreektaal), (pejoratief) bij negatief gekarakteriseerende personenbenamingen en vloekwoorden
«Du alter Geizkragen!»
Jij oude gierigaard!

«Altes Schwein!»
Oud varken!

Synoniemen

Spreekwoorden

Man ist so alt, wie man sich fühlt.

Men is zo oud als men zich voelt.

Aus Alt mach Neu.

Uit oud maakt men nieuw.

(spreektaal), (schertsend) Altes Haus

Oude vriend

Uitdrukkingen en gezegden

(spreektaal) nicht alt werden

het niet lang meer uithouden

(spreektaal) alt aussehen

het nakijken hebben

Alt und Jung

Oude en jonge mensen

alter Wein in neuen Schläuchen

oude wijn in nieuwe zakken

Riograndenser Hunsrückisch

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelhoogduitse alt

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud

Luxemburgs

Uitspraak

IPA: /alt/

Woordafbreking

alt

Bijwoord

alt

soms

Middelhoogduits

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudhoogduitse alt / ald

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / ɑlt /

Woordafbreking

alt

Woordherkomst en -opbouw

Bijwoord: Afleiding van het Noorse bijvoeglike naamwoord all (onbepaalde onzijdige vorm)
Zelfstandig naamwoord [A]: afkomstig van het Latijnse woord altus (= hoog)
Zelfstandig naamwoord [B]: afkomstig van het Duitse zelfstandige naamwoord All, afleiding van het Noorse bijvoeglike naamwoord all met het achtervoegsel -t (onbepaalde onzijdige vorm)

Bijvoeglijk naamwoord

alt, o

onbepaalde vorm onzijdig enkelvoud van de stellende trap van all

Bijwoord

alt

al, reeds
«Er du ferdig alt?»
Bent je al klaar?

Synoniemen

m [A]	enkelvoud		meervoud
m [A]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	alt	alten	alter	altene
genitief	alts	altens	alters	altenes

Zelfstandig naamwoord

[A]: alt, m

(muziek) alt (lage vrouwenstem)
(muziek) alt (vrouw die een altstem bezit)
(muziek) altpartij
(muziekinstrument) alt (altinstrument)

Synoniemen

[3]: altparti

Hyperoniemen

Afgeleide begrippen

[4]: altsaksofon

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: synge alt

alt zingen

[2]: alter og sopraner

alten en sopranen

o [B]	enkelvoud		meervoud
o [B]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	alt	altet	alt	alta
genitief	alts	altets	alts	altas

Zelfstandig naamwoord

[B]: alt, o

heelal, universum

Zelfstandig naamwoord

alt, mv

onbepaalde vorm nominatief meervoud van alt

Nynorsk

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / ɑlt /

Woordafbreking

alt

Woordherkomst en -opbouw

Bijwoord: Afleiding van het Nynorske bijvoeglike naamwoord all (onbepaalde onzijdige vorm)
Zelfstandig naamwoord [A]: Afkomstig van het Latijnse woord altus (= hoog)
Zelfstandig naamwoord [B]: Afkomstig van het Duitse zelfstandige naamwoord All, afleiding van het Nynorske bijvoeglike naamwoord all met het achtervoegsel -t (onbepaalde onzijdige vorm)

Bijvoeglijk naamwoord

alt, o

onbepaalde vorm onzijdig enkelvoud van de stellende trap van all

Bijwoord

alt

al, reeds
«Då brannvesenet kom fram var huset alt overtent.»
Toen de brandweer aankwam, stond het huis al in lichterlaaie.

Synoniemen

m [A]	enkelvoud		meervoud
m [A]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	alt	alten	altar	altane

Zelfstandig naamwoord

[A]: alt, m

een lage stem van een kind of een vrouw
(muziek) alt (lage vrouwenstem)
(muziek) alt (vrouw die een altstem bezit)
(muziekinstrument) alt (altinstrument)

Hyperoniemen

[1-2]: barnerøyst
[1-2]: barnestemme
[1-2]: kvinnerøyst
[1-2]: kvinnestemme
[3]: songer
[3]: songerinne
[4]: musikkinstrument

Afgeleide begrippen

[4]: altsaksofon

o [B]	enkelvoud		meervoud
o [B]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	alt	altet	alt	alta

Zelfstandig naamwoord

[B]: alt, o

heelal, universum

Zelfstandig naamwoord

alt, mv

onbepaalde vorm nominatief meervoud van alt

Oudhoogduits

Uitspraak

IPA: /alt/

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *aldaz

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud

Schrijfwijzen

ald

Oudnederlands

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *aldaz

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud

Verwijzingen

Oudnederlandse woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Pennsylvania-Duits

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / alt /

Woordafbreking

alt

Sterke verbuiging ^[1]	mannelijk enkelvoud	vrouwelijk enkelvoud	onzijdig enkelvoud	meervoud
nominatief	alder	aldi	alt	alde
datief	aldem	alder	aldem	alde
accusatief	alder	aldi	alt	alde

Zwakke verbuiging ^[2]	mannelijk enkelvoud	vrouwelijk enkelvoud	onzijdig enkelvoud	meervoud
nominatief	alt	alt	alt	alde
datief	alde	alde	alde	alde
accusatief	alt	alt	alt	alde

Gemengde verbuiging ^[3]	mannelijk enkelvoud	vrouwelijk enkelvoud	onzijdig enkelvoud	meervoud
nominatief	alder	aldi	alt	alde
datief	alde	alde	alde	alde
accusatief	alder	aldi	alt	alde

Bijvoeglijk naamwoord

alt

oud
«Die Karrichhof seht gut aus, awwer die Karrich net so viel. Sell hawwich drauerich gefunne, en alde Karrich, un kee Gottesdinscht meh.»
De begraafplaats ziet er goed uit, maar de kerk niet zo veel. Ik vond ze triest, een oude kerk, en geen diensten meer.