stout

Nederlands

Uitspraak

Geluid: stout (hulp, bestand)
IPA: / stɑut / (1 lettergreep); /stɑu̯t/

Woordafbreking

stout

Woordherkomst en -opbouw

[A]: de meer negatieve betekenis "ondeugend" is aangetroffen vanaf 1612 en ontstaan uit Middelnederlands stout bn "dapper, vermetel", in die betekenis van aangetroffen vanaf 1220; die gaat via Oudnederlands *stolt "dapper" en Middelnederduits stolt bn "voornaam, trots" en Oudhoogduits stolz bn "overmoedig, trots, gemeen" terug op het het Proto-Germaanse *stulta- "dapper"; cognaat met Engels stout en Duits stolz ^[1] ^[2] ^[3]
[B]: van Engels stout zn dat via het Oudfrans teruggaat op het Proto-Germaanse *stulta- "dapper" ^[4] ^[5]

Bijvoeglijk naamwoord

[A] stout

in overtreding van een gestelde regel, met onvoldoende respect (vooral gezegd over jongere kinderen, schertsend ook over volwassen personen)
▸ Ik vind de tekeningen grappig en Jip en Janneke zijn heel erg stout. Ze moeten appeltjes brengen naar hun opa en ze nemen uit elke appel een hap.^[6]

▸ Zo mag onze oudste geen eten op de grond gooien, terwijl de jongste bijna niets anders doet. Dit is dan ook niet stout, leg ik de oudste uit, omdat de baby daar nog niks aan kan doen.^[7]

▸ Uiteindelijk zouden een boel mensen, vooral vrouwen, voor hun gevoel stout moeten zijn. Die Zoom-vergadering niet accepteren, maar gewoon in de trein stappen of in de auto.^[8]

▸ Soms ook gehuld in een schapevacht, een ruige muts op het hoofd en een ketting in de hand. Of verkleed als duivels... 'Zijn hier ook stoute kinderen? ??^[9]
(verouderd) zonder angst
- Stout en boud.
▸ Gaston Eysselinck wordt door librettist Jules Terlingen in de opera De fatale ontgoocheling te Oostende geschilderd als een compromisloze linkse idealist: Laten wij stout dromen opbouwen en de durf hebben de uitvoering ervan aan te pakken, zo begint zijn eerste monoloog.^[10]
(verouderd) met een sterke uitwerking
- Een stout bier.
▸ ⧖ Amerika! - welk dichtrenlied
Verheft tot stouter galm zich niet,
Waar gij 't geklank uws naams laat hooren?^[11]
(eufemisme), (seksualiteit) seksueel prikkelend
▸ Een deelneemster uit het Voice-seizoen van 2019 oefende haar optreden in de studio, ze kreeg de opdracht in de lens te kijken. „Stout hoor”, zei de regisseur. „Wat kijk je sexy.”^[12]

1. Sinterklaas straft een stout kind (afbeelding uit 1852).

Synoniemen

Antoniemen

[1], [4] braaf
[1] lief
[2], [3] laf

Uitdrukkingen en gezegden

[2] "zonder angst"

De stoute schoenen aantrekken

Iets gewaagds ondernemen, jezelf ertoe brengen om gevaarlijks te doen

Filips de Stoute

"Moedige Filips"

Een stout stukje

Een prestatie die van lef zn getuigt

[4] "seksueel prikkelend"

Stoute spelletjes

Erotisch vermaak

Citaten

[1] "in overtreding van een gestelde regel, met onvoldoende respect"

∗ Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe^[13]

Vertalingen

1. in overtreding van een gestelde regel, met onvoldoende respect

Duits: spitzbübisch ^(de), böse ^(de), ungezogen ^(de), unartig ^(de)
Engels: naughty ^(en), mischievous ^(en)

Frans: méchant ^(fr), (van kinderen) vilain ^(fr)
Spaans: travieso ^(es)

Vertalingen

2. zonder angst

Duits: kühn ^(de), wagemütig ^(de)
Engels: audacious ^(en), bold ^(en), intrepid ^(en)

Frans: audacieux ^(fr) m, audacieuse ^(fr) v
Spaans: osado ^(es), atrevido ^(es)

4. seksueel prikkelend

Duits: spitzbübisch ^(de), unanständig ^(de)
Engels: naughty ^(en), mischievous ^(en)

Frans: grivois ^(fr)
Spaans: pícaro ^(es)

Zelfstandig naamwoord

[B] stout o / m

(drinken) donker bier
▸ De bedoeling is dat de consument, waar hij ook Bavaria bestelt, overal exact hetzelfde pilsje krijgt. Bij een uitgesprokener bier zoals IPA of een vatgerijpte stout zijn zulke fluctuaties minder problematisch.^[14]