stof

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stof    (hulp, bestand)
• IPA: / stɔf / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• stof

Woordherkomst en -opbouw

• [A]: via het Middelnederlands stoffe afgeleid van het Oudfrans estophe, dat weer teruggaat op Oudfrankisch stopfon
• [B]: van Middelnederlands stof, dat is afgeleid van de stam van stuiven, in de betekenis van ‘fijne deeltjes’ voor het eerst aangetroffen in 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stof	stoffen
verkleinwoord	stofje	stofjes

Zelfstandig naamwoord

[A] stof m/v

1. materiaal, chemische verbinding
2. (textiel), (materiaalkunde) weefsel, textiel

   ▸ Terwijl ik goedkeurend met mijn vinger langs de vergulde lambrisering streek, de dikte voelde van de stof van de zware, oker overgordijnen en de stoel wegschoof om de openslaande deuren te openen naar het terras, dat uitzicht bood op de rozentuin, of wat daarvan over was, en de vijver met de defecte fontein, bedacht ik dat ik nog tijd genoeg zou hebben om deze kamer en detail te beschrijven.

3. (onderwijs) datgene wat geleerd moet worden

   • De leerlingen beheersen de stof goed. 

Hyponiemen

   

Saharastof afvalstof afweerstof antistof asbeststof badstof ballaststof basisstof beenstof bekledingsstof bitterstof blusstof boodschapperstof bouwstof brandstof celstof conflictstof contraststof delfstof denkstof discussiestof drogestofgehalte entstof examenstof fantasiestof fijn stof fijnstof geluksstof gespreksstof gesprekstof geurstof gifstof gordijnstof goudstof groeistof grondstof halfstof handweefstof hoofdstof hoornstof houtstof huisbrandstof huisstof hulpstof immuunstof inhoudstof japonstof kaasstof kleefstof kleurstof koepokstof kolenstof koolstof kreukelstof kripstof kunstmeststof kunststof kurkstof kwartsstof leerstof leesstof lesstof lijmstof lokstof looistof maanstof meststof meubelstof microvezelstof middenstof modestof natuurstof oefenstof oerstof onderstof overstof parachutestof permanentstof pisstof plantenvezelstof pokstof remstof reststof reukstof ribstof ruimtestof ruwstof schildstof schuimstof signaalstof slijmstof slijpstof smaakstof smetstof spijkerstof splijtstof springstof sproeistof staartstof sterrenstof stikstof stremstof studiestof stuwstof technostof tegenstof toetsstof uitgangsstof verbandstof verfstof verhaalstof verrijkingsstof vetstof vezelstof vitaalstof vloeistof voedingsstof voedingstof voeringstof vulkaanstof vulstof wafelstof waterstof ziektestof zilverstof zoetstof zuurstof

Afgeleide begrippen

   

bleke stofuil drogestofgehalte egale stofuil gewone stofuil grauwe stofuil grijze stofuil stofachtig stofafzuiging stofbad stofblik stofboel stofbril stofdeeltje stofdicht stofdoek stofdorpel stofduivel stofeigenschap stofexplosie stoffage stoffelijk stoffeloos stoffenwinkel stofferig stoffig stoffilter stofgehalte stofgoud stofgrijs stofhagel stofhoes stofhoeveelheid stofhoos stofjas stofkam stofkap stofknoop stoflaag stoflong stofloos stofluis stofluizen stofmasker stofmens stofmijt stofmolen stofnaam stofnest stofomslag stofontwerp stofoorzaak stofproof stofregen stofring stofschijf stofstorm stofuil stofuitdrukking stofvlok stofvod stofvormig stofvrij stofwisseling stofwolk stofzaad stofzak stofzuigen stofzuiger vale stofuil verstoffen zuidelijke stofuil

Synoniemen

• [3] leerstof

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "materiaal, chemische verbinding"

• Veel stof doen opwaaien

Veel indruk maken, voor veel reuring zorgen

• Kort/Lang van stof zijn

Wel/niet compact en bondig vertellen

• Door het stof gaan

Een nederige houding aannemen en/of zich verontschuldigen (na een eerder gemaakte fout e.d.)

Vertalingen

    1. materiaal, chemische verbinding   

Afrikaans: stof (af) Deens: stof (da) o Engels: material (en), component (en), compound (en), stuff (en)

Limburgs: staofdink (li) o Russisch: вещество (ru) o Spaans: materia (es) v, sustancia (es) v

    2. weefsel, textiel   

Deens: stof (da) o Duits: Stoff (de) m Engels: fabric (en) Frans: étoffe (fr) v, tissu (fr) m

Limburgs: stóf (li) m Russisch: ткань (ru) v Spaans: tela (es) v, tejido (es) m

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stof
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

[B] stof o

1. heel kleine deeltjes

   ▸ Nadat ik wat gedronken had sprong ik het meer in met al mijn kleren om het zweet en het stof van me af te wassen.

Afgeleide begrippen

• stofhoos, stofduivel

Vertalingen

    1. heel kleine deeltjes   

Deens: støv (da) o Duits: Staub (de) m Engels: dust (en) Erzja: пуль Frans: poussière (fr) v Italiaans: polvere (it) v

Limburgs: staof (li) o Oudnoords: ryk o Pools: kurz (pl) m Russisch: пыль (ru) v Spaans: polvo (es) m Turks: toz (tr)

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Werkwoord

vervoeging van
stoffen

stof

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stoffen
   

   • Ik stof. 

2. gebiedende wijs van stoffen
   

   • Stof! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stoffen
   

   • Stof je? 

Gangbaarheid

• Het woord stof staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "stof" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stof	stowwe

Zelfstandig naamwoord

stof

1. stof