wacht

Nederlands

[2] Waarschuwing: WACHT tot het rode licht gedoofd is. Er kan nog een trein komen.

Lotje (overleg) 9 sep 2024 07:08 (CEST)

Uitspraak

• Geluid:  wacht    (hulp, bestand)
• IPA: /ʋɑxt/

Woordafbreking

• wacht

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘het waken’ voor het eerst aangetroffen in 1080
• Naamwoord van handeling van waken met het achtervoegsel -t

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wacht	wachten
verkleinwoord	wachtje	wachtjes

Zelfstandig naamwoord

de wacht

1. m iemand die tot taak heeft iets te bewaken

   • De wachten werden volledig overrompeld. 

2. v/m een tijd waarin men de taak heeft iets te bewaken

   • Hij hield vanaf middernacht de wacht en werd om drie uur afgelost. 

3. v/m een plaats waar men waakt
4. v/m een groep die tot taak heeft iets te bewaken

   • De wacht werd volledig overrompeld. 

Hyponiemen

   

Koewacht Landwacht accuwacht achterwacht anti-kraakwacht antikraakwacht bakboordwacht bierwacht binnenwacht bomenwacht boswachterij brandwacht buitenwacht burgerwacht buswacht buurtwacht dagwacht dijkwacht dodenwacht dorpswacht edelwacht erewacht fakkelwacht flatwacht gaswacht grenswacht hondenwacht hoofdwacht kadewacht kamerwacht kraakwacht kustwacht landwacht lijfwacht luchtwacht middagwacht monumentenwacht morgenwacht nachtwacht natuurwacht opvangwacht paleiswacht parkeerwacht parketwacht platvoetwacht pleinwacht politiewacht ratelwacht reewacht rijkswacht ruiterwacht sabelwacht schildwacht stadswacht stakingswacht sterrenwacht strandwacht suswacht taalwacht thuiswacht vaandelwacht veldwacht vluchtwacht vogelwacht voorwacht wegenwacht zaalwacht zeewacht

Afgeleide begrippen

   

wachtbank wachtbed wachtbekken wachtbij wachtcel wachtcirkel wachtcomfort wachtcommandant wachtdag wachtdienst wachtdoend wachten wachtendonk wachtengel wachtgeld wachthok wachthokje wachthond wachthuis wachthuisje wachtkamer wachtkwartier wachtleider wachtlijst wachtlokaal wachtlopen wachtmeester wachtmuziek wachtofficier wachtparade wachtperiode wachtplaats wachtpost wachtrij wachtruimte wachtschip wachtstand wachtstreep wachttijd wachttoren wachtuitkering wachtverbod wachtverzachter wachtvuur wachtwoord wachtzaal

Uitdrukkingen en gezegden

• [1]: De wacht houden

• [1]: Op wacht staan

• Iemand de wacht aanzeggen

een laatste waarschuwing geven

• [3]: Iets in de wacht slepen

Iets bemachtigen

∗ Zijn jonge neef Carl Lauritz had dit jaar zo goed als alles wat er te winnen viel in de juniorenwedstrijden van de Stjârnbàtklasse in de wacht gesleept.

Vertalingen

    1. iemand die tot taak heeft iets te bewaken   

Deens: vagt (da) g Duits: Wache (de) v, Wächter (de) m

    2. een tijd waarin men de taak heeft iets te bewaken   

Deens: vagt (da) g Duits: Wache (de) v

    3. een plaats waar men waakt   

Duits: Wache (de) v, Wachlokal (de) o

    4. een groep die tot taak heeft iets te bewaken   

Duits: Wache (de) v, Wachmannschaft (de) v

    iets in de wacht slepen   

Duits: etwas an Land ziehen, etwas bekommen (de), etwas ergattern (de)

Werkwoord

vervoeging van
wachten

wacht

1. enkelvoud tegenwoordige tijd van wachten
2. gebiedende wijs van wachten

   ▸ Ik wens iedereen wat tijd alleen. Wacht niet tot je een burn-out hebt of in een ernstige situatie bent beland. Zie het eerder als preventie.

Gangbaarheid

• Het woord wacht staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wacht" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.