van

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  van    (hulp, bestand)
• IPA: / vɑn / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• van

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 901

afkomstig van: Middelnederlands: van Oudnederlands: fan Germaans: *fana, *funa Indo-Europees: *pone, *pana

Verwant in Germaans: Duits: von, (Oudhoogduits: fona, fon), Oudsaksisch: fana, fan, Fries: fan (Oudfries: fan, fon)

Voorzetsel

van

1. geeft bezit aan

   • Die fiets is van mij. 

2. geeft herkomst aan

   • Hij komt van ver. 

3. tussenvoegsel in achternamen
4. quotatief: luidt een citaat of gedachte in (synoniem: "zo")

   • Ik heb zoiets van: "Nu of nooit!" 

Hyponiemen

• daarvan, ervan, hiervan, waarvan

Afgeleide begrippen

   

jan-van-gent jantje-van-leiden kop-van-jut lelietje-van-dalen manusje-van-alles vanachter vanaf vanavond vanbinnen vanboven vanbuiten vandaag vandaar vanderwaalskracht vandoor vaneen vanher vanmiddag vanmorgen vannacht vanochtend vanop vanouds vanuit vanwaar vanwege vanzelf

Typische woordcombinaties

• [2] naar en van (zowel aankomend in als vertrekkend uit)
• [2] van en naar (zowel vertrekkend uit als aankomend in)

Uitdrukkingen en gezegden

• met inbegrip van
• naar aanleiding van
• omwille van
• te midden van
• ten aanschouwen van
• ten aanzien van
• ten bate van
• ten bedrage van
• ten behoeve van
• ten gerieve van
• ten gevolge van
• ten huize van
• ten opzichte van
• ten overstaan van
• ter grootte van
• ter wille van
• van achteren kijk je de koe in de kont
• van de blauwe knoop zijn
• van de bok dromen
• van de bovenste plank
• van de gaffel in de greep vallen
• van de hak op de tak springen
• van de prins geen kwaad weten
• van de trap gevallen zijn
• van dik hout zaagt men planken
• van een koude kermis thuiskomen
• van een mug een olifant maken
• van ganser harte
• van gedachte / gedachten wisselen
• van goeden huize
• van haver tot gort
• van heinde en verre
• van hier tot gunter
• van hot naar haar
• van leer trekken
• van likmevestje
• van lotje getikt zijn
• van onderen!
• van overheidswege
• van rechtswege
• van toeten noch blazen weten
• van twee walletjes eten
• van wanten weten
• van zessen klaar
• vanjewelste

Vertalingen

    1. geeft bezit aan   

Duits: von (de) Engels: of (en) Frans: de (fr) Nedersaksisch: van (nds) Noors: fra (no)

Nynorsk: frå (nn) Turks: (met genitief) Vietnamees: của (vi)

    2. geeft herkomst aan   

Duits: von (de) Engels: from (en) Frans: de (fr) Nedersaksisch: van (nds)

Tsjechisch: od (cs), ode (cs) Turks: (met ablatief) Vietnamees: từ (vi)

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		van
persoonlijk		ervan
aanwijz.	nabij	hiervan
	veraf	daarvan
vragend/betrekk.		waarvan

Bijwoord

van

1. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord

   • Hij wist er niets van. 

Gangbaarheid

• Het woord van staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "van" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Achterhoeks

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	van	vanne

Zelfstandig naamwoord

van

1. achternaam

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	van	vans

Zelfstandig naamwoord

van

1. bestelwagen, camionette

Voorzetsel

van

1. van

Bijwoord

van

1. van

Drents

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Engels

Zelfstandig naamwoord

van

1. bestelwagen, camionette

Gronings

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Hongaars

Werkwoord

van

1. zijn

Nedersaksisch

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Schrijfwijzen

• fon
• von
• vun

Spaans

Werkwoord

vervoeging van
ir

van

1. derde persoon meervoud tegenwoordige tijd (presente) van ir

vervoeging van
irse

van

1. derde persoon meervoud tegenwoordige tijd (presente) van irse

Sallands

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Stellingwerfs

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /van/

Woordafbreking

• van

Zelfstandig naamwoord

van

1. genitief meervoud van vana

Twents

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Veluws

Voorzetsel

van

1. van; geeft bezit of herkomst aan

Vietnamees

Werkwoord

van

1. vragen, smeken

Zelfstandig naamwoord

van

1. wals