kans

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kans    (hulp, bestand)
• IPA: / kɑns / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• kans

Woordherkomst en -opbouw

• van Picardisch cance (= Frans chance), in de betekenis van ‘waarschijnlijkheid’ aangetroffen vanaf 1350
  Het Picardisch cance is ontwikkeld uit het Volkslatijn omv cadentia (enk cadens “vallend, voorvallend”). Het Franse chance (ook geleend in het Duits en Engels) vertoont de verzachting van c /k/ → ch /ʃ/. Het Nederlands heeft het woord daarentegen uit het conservatievere Picardisch geleend, vandaar de k, vergelijk kar uit Picardisch car (= Frans char) en kasteel uit Oudpicardisch *castel, modern catieu (= Frans château).

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kans	kansen
verkleinwoord	kansje	kansjes

Zelfstandig naamwoord

de kans v / m

1. mogelijkheid dat er iets gaat gebeuren

   • De kans daarop is werkelijk 0,0 procent! 

   ▸ Een vertaling uit het Noors die uit één lange zin bestaat, een uit het Tsjechisch die het derde deel is van een trilogie, en drie vertalingen uit het Engels van nogal uiteenlopende aard. Dat zijn de boeken die kans maken op de Filter Vertaalprijs 2020, zo maakt Stichting Filter vandaag bekend.

   ▸ Ik dacht continu aan stoppen, maar had hier zoveel voor opgeofferd en ik wist dat ik maar een keer zo’n kans zou krijgen.

2. een mooie gelegenheid

   • Dit is je kans! 

   ▸ De trail had mij in ieder geval fit gemaakt en dit wou ik thuis graag volhouden. Om niet direct terug te vallen in mijn oude gewoontes had ik me tijdens het lopen al ingeschreven voor de Amsterdamse marathon, die precies twee weken na mijn terugkomst zou plaatsvinden. Ik liep ten slotte bijna elke dag dezelfde afstand als een marathon, dus dacht ik een kansje te kunnen wagen. Een week van tevoren had ik veel hardgelopen en ik slaagde erin redelijk pijnloos mijn eerste marathon in 4 uur en 18 minuten uit te lopen.

Vaste voorzetsels

• kans hebben op
• kans maken

Synoniemen

• [2] bof, buitenkansje, geluk, gelukje, koopje, mazzel, meevaller, tref, zwijn

Hyponiemen

• (intensivering) reuzekans

   

aanvalskans afzetkans arbeidsmarktkans baankans besmettingskans bijkans buienkans buitenkans carrièrekans doelkans droomkans exportkans foutkans genezingskans groeikans huwelijkskans infectiekans investeringskans kampioenskans koopkans kopkans krijgskans kwalificatiekans levenskans loopbaankans maakkans medaillekans onderwijskans ontplooiingskans ontwikkelingskans oorlogskans overlevingskans overschrijdingskans overstromingskans pakkans prachtkans promotiekans recidivekans regenkans remisekans reuzenkans schietkans scoringskans slaagkans slagingskans sterftekans strafkans succeskans tegenkans titelkans toekomstkans trefkans verkiezingskans vredeskans waterkans winkans winstkans

Afgeleide begrippen

   

kansarm kansarmoede kansberekening kansbiljet kansenbank kansengelijkheid kansengroep kansenparel kansenschool kansenzone kansexperiment kansgroep kanshebber kanshebster kansjongere kanskaart kansloos kansmodel kansovereenkomst kansrekening kansrijk kansrijke kansspel kanstraject kansverdeling kanswijk tweedekansonderwijs

Vertalingen

    1. mogelijkheid dat er iets gaat gebeuren   

Armeens: հավանականություն (hy) Bulgaars: вероятност (bg) v Duits: Chance (de) v, Wahrscheinlichkeit (de) v Engels: chance (en) Fins: mahdollisuus (fi), todennäköisyys (fi) Frans: chance (fr) v Grieks: πιθανότητα (el) v, ενδεχόμενο (el) o Hongaars: lehetöség (hu), sansz (hu), valószínűség (hu), eshetőség (hu), esély (hu)

Ido: chanco (io) Italiaans: probabilità (it) v Kroatisch: mogućnost (hr), šansa (hr) Papiaments: chèns Pools: szansa (pl) Russisch: вероятность (ru) v, шанс (ru) m Spaans: probabilidad (es) v, posibilidad (es) v Tsjechisch: šance (cs) v

    2. een mooie gelegenheid   

Arabisch: فرصة (ar) v Armeens: հնարավորություն (hy) Bulgaars: възможност (bg) v, вероятност (bg) v Duits: Chance (de) v, Gelegenheit (de) v, Möglichkeit (de) v Engels: chance (en), opportunity (en), prospect (en), odds (en) Esperanto: ŝanco (eo) Estisch: võimalus (et) Fins: mahdollisuus (fi), tilaisuus (fi) Frans: chance (fr) v Grieks: ευκαιρία (el) v, πιθανότητα (el) Hebreeuws: סיכוי (he) m (sikui) Hongaars: alkalom (hu), lehetőség (hu) Ido: chanco (io) Italiaans: possibilità (it) v, opportunità (it) v Japans: 機会 (ja) (きかい, kikai), チャンス (ja) (chansu)

Kroatisch: šansa (hr), mogućnost (hr) Navajo: chanse Noors: utsikt (no) m Nynorsk: utsikt (nn) v Papiaments: chèns Pools: szansa (pl) v, okazja (pl) v Portugees: chance (pt) v Russisch: возможность (ru) v, шанс (ru) m Schots-Gaelisch: cothrom (gd) m Sloveens: priložnost (sl) v Spaans: probabilidad (es) v, posibilidad (es) v, oportunidad (es) v, ganga (es) v (koopje), provecho inesperado (es) m Swahili: nafasi (sw) Telugu: అవకాశము (te) Tsjechisch: šance (cs) v Zweeds: chanse (sv)

Zelfstandig naamwoord

de kans mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord kan

Verwante begrippen

• kannen

Gangbaarheid

• Het woord kans staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kans" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.