gelijk

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gelijk    (hulp, bestand)
• IPA: /ɣə'lɛɪk/

Woordafbreking

• ge·lijk

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘overeenkomend’ voor het eerst aangetroffen in 901
• Van Germaans *galikaz, vanwaar ook Gotisch 𐌲𐌰𐌻𐌴𐌹𐌺𐍃 (galeiks), Angelsaksisch ġelīc, Oudhoogduits gilīh
• Naamwoord van handeling van lijken met het voorvoegsel ge-

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gelijk	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het gelijk o

1. juistheid, recht

Antoniemen

• ongelijk

Uitdrukkingen en gezegden

• gelijk hebben

een gedachte hebben die overeenkomt met de werkelijkheid

•  Die 18-jarige Goldie had helemaal gelijk, waarom kon ik niet gewoon van het moment genieten?  

• Hij heeft gelijk, het is mijn schuld. 

∗ Wie weet heeft Joy gelijk en anders slaan we een stukje verderop een kamp op.

• Gelijke monniken, gelijke kappen.

menschen van eene soort hebben dezelfde eigenschappen of rechten; ook bij het verdeelen van iets: menschen met gelijke rechten maken aanspraak op gelijke deelen.

Vertalingen

    1. juistheid, recht   

Duits: Recht (de) o Engels: right (en)

Pools: racja (pl) v

    gelijk hebben   

Duits: Recht haben (de) Engels: be right (en)

Frans: avoir raison (fr)

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	gelijk	gelijker	gelijkst
verbogen	gelijke	gelijkere	gelijkste
partitief	gelijks	gelijkers	-

Bijvoeglijk naamwoord

gelijk

1. met elkaar overeenstemmend

   • Gelijke monniken, gelijke kappen. 

   ▸ Belangenorganisatie COC zegt dat ook de regenbooggemeenschap waardering had voor hem, omdat hij homoseksualiteit en transgender personen een stuk minder veroordeelde dan zijn voorgangers. "Hij sprak geen oordeel uit over lhbti+, hij stond de zegen voor paren van gelijk geslacht toe, net als de doop voor transgender mensen. Dat is door veel mensen in de regenbooggemeenschap zeer gewaardeerd", zegt een woordvoerder van COC tegen het ANP.

Synoniemen

• hetzelfde

Antoniemen

• ongelijk

Hyponiemen

   

algelijk dergelijk desgelijks diergelijk godegelijk godgelijk goudgelijk insgelijks isgelijkteken soortgelijk spatgelijk tegelijk

Afgeleide begrippen

   

gelijk geven gelijk hebben gelijk houden gelijk krijgen gelijkaardig gelijkarmig gelijkbenig gelijkberechtigd gelijkberechtiging gelijkbetekenend gelijkblijvend gelijkbreien gelijkdraads gelijkdrachtig gelijkdradig gelijke spelen gelijkelijk gelijkertijd gelijkerwijs gelijkerwijze gelijkgaan gelijkgerechtigd gelijkgerechtigde gelijkgerichtheid gelijkgeschakelde gelijkgestemde gelijkgezette gelijkgezind gelijkhebber gelijkhebberig gelijkheid gelijkhoekig gelijkjarig gelijkkleurig gelijkkloppen gelijkknippen gelijkkomen gelijklastig gelijkliggen gelijklopen gelijkluidend gelijkmaken gelijkmatig gelijkmoedig gelijknamig gelijkop gelijkopgaand gelijkrichten gelijks gelijkschakelen gelijkschalig gelijkschaven gelijkscheren gelijkslachtig gelijksoortig gelijkspanning gelijkspel gelijkspelen gelijkstaan gelijkstand gelijkstellen gelijkstemmen gelijkstijlig gelijkstraats gelijkstroom gelijktands gelijkteken gelijktijdig gelijktonig gelijktrekken gelijkvijlen gelijkvlakkig gelijkvleugelig gelijkvloers gelijkvormig gelijkwaardig gelijkzetten isgelijkteken tegelijkertijd vergelijken

Vertalingen

    1. met elkaar overeenstemmend   

Engels: equal (en) Pools: równy (pl) m

Spaans: igual (es), idéntico (es)

Bijwoord

gelijk

1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   • gelijkstaan: de wedstrijd stond gelijk. 

Uitdrukkingen en gezegden

• gelijk zijn aan

Vertalingen

    gelijk zijn aan   

Duits: identisch sein mit

Werkwoord

vervoeging van
gelijken

gelijk

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gelijken
   

   • Ik gelijk. 

2. gebiedende wijs van gelijken
   

   • Gelijk! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gelijken
   

   • Gelijk je? 

Gangbaarheid

• Het woord gelijk staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gelijk" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.