zadel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zadel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈzadəl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• za·del

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands sadel, in de betekenis van ‘zitting’ aangetroffen vanaf 1270; in Oudnederlands als sadal aangetroffen als deel van een plaatsnaam, mogelijk van Oudslavisch sedlo

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zadel	zadels
verkleinwoord	zadeltje	zadeltjes

Zelfstandig naamwoord

het zadel o (m)*

1. zitplaats op de rug van een (rij)dier
2. zitplaats op een (gemotoriseerde) fiets
3. (muziek) deel van een muziekinstrument waar de snaren strak over gespannen zijn, kam
4. bergpas

   ▸ We moesten nog slechts enkele meters lopen totdat we het zadel van de Forester Pass hadden bereikt.

5. bevestiging voor kabels en leidingen
6. lendenstuk (vgl. kalfszadel, lamszadel)

Opmerkingen

• In het Middelnederlands werd "zadel" als mannelijk en soms als vrouwelijk woord gebruikt. In het Nederlands is het gebruik als onzijdig woord het meest gangbaar geworden.

Hyponiemen

   

bovenzadel brugzadel dameszadel duozadel fietszadel gatzadel gelzadel gezondheidszadel lamszadel paardenzadel pakzadel rijzadel rokzadel scheenzadel schoftzadel springzadel topzadel zweefzadel

Afgeleide begrippen

   

grote zadelmot variabele zadelmot zadelboog zadeldak zadeldek zadeldwergzandbij zadelen zadelgarnaal zadelgebied zadelgewricht zadelgroefbij zadelhoes zadelhoogte zadeljakhals zadelknop zadelkussen zadelleen zadellibel zadelmak zadelmaker zadelmakerij zadelmoordenaar zadelmot zadelneus zadeloogbladroller zadelpaard zadelpad zadelpen zadelpijn zadelpunt zadelriem zadelrob zadelrug zadelruggen zadelrups zadelsprinkhaan zadelstuk zadeltank zadeltas zadeltuig zadelvast zadelzeebrasem zadelzwam

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] in het zadel helpen
  (figuurlijk) in een machtige positie brengen
• Iemand uit het zadel lichten

iemand zijn positie doen verliezen, iemand ontslaan

• Iemand uit het zadel werpen

Iemand wegwerken, iemand in verlegenheid brengen

• Vast in het zadel zitten

zeker van iemands positie zijn in een organisatie

Vertalingen

    zitplaats op dier of fiets   

Arabisch: سرج (ar) Aragonees: siella (an) Azeri: yəhər (az) Bretons: dibr (br) Catalaans: sella (ca) Chinees: 鞍 (zh) Deens: saddel (da), sadel (da) Duits: Sattel (de) m Engels: saddle (en) Esperanto: selo (eo) Fins: satula (fi) Frans: selle (fr) v Galicisch: sela (gl) Hebreeuws: אוכף (he) Hongaars: nyereg (hu) Ido: selo (io) Indonesisch: pelana (id) Italiaans: selle (it)

Jakoets: ыҥыыр Japans: 鞍 (ja) Koreaans: 안장 (ko) Litouws: balnas (lt) Noors: sal (no) Oekraïens: сідло (uk) Perzisch: زین (fa) Papiaments: sia Pools: siodło (pl) Portugees: sela (pt) Roemeens: șa (ro) Russisch: седло (ru) o Slowaaks: sedlo (sk) Spaans: silla (es) v Tamil: சேணம் (ta) Tsjechisch: sedlo (cs) Turks: eyer (tr) Zweeds: sadel (sv)

Werkwoord

vervoeging van
zadelen

zadel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zadelen
   

   • Ik zadel. 

2. gebiedende wijs van zadelen
   

   • Zadel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zadelen
   

   • Zadel je? 

Gangbaarheid

• Het woord zadel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zadel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.