roken

[2] Een sigaret roken.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  roken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈrokə(n) / (2 lettergrepen); /ˈroːkə(n)/

Woordafbreking

• ro·ken

Woordherkomst en -opbouw

• [A] van Middelnederlands roken, op te vatten als afgeleid van  rook [A] zn  met het achtervoegsel -en
  • [1] in de betekenis van ‘rook afgeven’ aangetroffen vanaf 1240
  • [2] in de betekenis van ‘de rook van tabak genieten’ aangetroffen vanaf 1668
  • [3] in de betekenis ‘beroken’ aangetroffen vanaf 1250
  • de sterke werkwoorden "rieken" en "ruiken" zijn door herkomst verwant aan "roken", wat bij hun vervoeging zichtbaar wordt.
• [B] afgeleid van rook [B] met het achtervoegsel -en

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
roken	rookte	gerookt
zwak -t	volledig

Werkwoord

[A] roken

1. inergatief rook afgeven

   • Die schoorsteen rookt geweldig. 

2. overgankelijk (van sommige genotsmiddelen, zoals tabak) nuttigen door het inhaleren van de rook ervan

   • Hij kan het roken niet voor een dagje laten. 
   • In verschillende landen is het bij wet verboden te roken in openbare gebouwen. 

   ▸ De gesprekken met deze dames waren diepgaander, maar voor de rest vloekten ze evenveel als de gemiddelde man, lieten ze evenveel scheten, rookten ze evenveel wiet en liepen ze even hard.

   ▸ Ik had geen zin om te beginnen met roken, niet één zwemmer rookte.

3. overgankelijk (van rauwe vis of rauw vlees) conserveren door langdurige blootstelling aan rook.

   • Hij at paling die lang had liggen roken. 

Hyponiemen

• aanroken, afroken, beroken, doorroken, kettingroken, meeroken, niet-roken, oproken, overroken, uitroken, verroken

Afgeleide begrippen

   

gerook roker rokerig rokerij rookagaat rookartikel rookbom rookcabine rookcoupé rookdetector rookdicht rookeest rookgas rookgat rookglas rookgordijn rookgranaat rookhok rookhol rookkaas rookkamer rookkanaal rookkast rookkolom rookkwarts rooklucht rookmachine rookmasker rookmelder rookoffer rookontwikkeling rookoven rookpaal rookpluim rookpot rookpunt rooksauna rookschade rookscherm rooksignaal rookspek rookstel rookstoel rooktabak rooktopaas rooktunnel rookvang rookvat rookverbod rookverslaving rookvlees rookvrij rookwit rookwolk rookworst rookzuil rookzwaluw

Vertalingen

    1. rook afgeven   

Duits: rauchen (de) Engels: smoke (en) Frans: fumer (fr)

Italiaans: fumare (it) Oudnoords: reykja, rjúka, svǽla Spaans: humear (es)

    2. nuttigen door het inhaleren van de rook ervan   

Duits: rauchen (de) Engels: smoke (en) Frans: fumer (fr) Italiaans: fumare (it)

Oudnoords: reykja Papiaments: huma Pools: palić (pl) Spaans: fumar (es)

    3. conserveren door langdurige blootstelling aan rook   

Duits: räuchern (de) Engels: smoke (en) Frans: fumer (fr)

Italiaans: affumicare (it) Oudnoords: reykja Spaans: ahumar (es), acecinar (es)

Werkwoord

vervoeging van
ruiken

[A] roken

1. meervoud verleden tijd van ruiken
   

   • Wij roken. 
     
   • Jullie roken. 
     
   • Zij roken. 

Werkwoord

vervoeging van
rieken

[A] roken

1. meervoud verleden tijd van rieken
   

   • Wij roken. 
     
   • Jullie roken. 
     
   • Zij roken. 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
roken	rookte	gerookt
zwak -t	volledig	[B]

Werkwoord

[B] roken

1. overgankelijk (landbouw) (historisch) (van hooi) stapelen in oppers

Zelfstandig naamwoord

[B] de roken mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord rook

Anagrammen

• koren, ronke

Gangbaarheid

• Het woord roken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "roken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.