druk

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  druk    (hulp, bestand)
• IPA: / drʏk / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• druk

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘het drukken’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1351

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	druk	drukken
verkleinwoord	drukje	drukjes

Zelfstandig naamwoord

de druk m

1. (natuurkunde) pressie, kracht die over een oppervlakte uitgeoefend wordt

   • De druk wordt gelijkmatig over de hele band verdeeld. 

2. situatie dat iets of iemand je tot iets dwingt

   ▸ Zijn finale-uitvoering van Arcade moet hij onder zware druk hebben gezongen.

3. keer dat iets gedrukt is

Hyponiemen

   

arbeidsdruk asdruk bandanadruk belastingdruk belastingsdruk beredruk bestedingsdruk bevolkingsdruk bezuinigingsdruk bijdruk blauwdruk blinddruk bloeddruk blokdruk boekdruk bovendruk buitendruk collectievelastendruk concurrentiedruk dampdruk diepdruk dieptedruk doordruk driekleurendruk dundruk etsdruk filedruk filmdruk fullcolourdruk gasdruk geluidsdruk gouddruk groepsdruk gronddruk handdruk herdruk hersendruk hoge druk hoogdruk houtdruk hydrostatische druk immigratiedruk indruk infectiedruk inflatiedruk jachtdruk katoendruk keerdruk kerndruk keteldruk kleurendruk koersdruk kooldruk koperdruk kunstdruk kweldruk kwikdruk lastendruk leidingdruk letterdruk lichtdruk lijdensdruk linoleumdruk luchtdruk manuldruk margedruk matdruk mediadruk meerkleurendruk migratiedruk milieudruk misdruk negatiefdruk offsetdruk oliedruk onderdruk oogboldruk oogdruk opslagdruk opvoerdruk overdruk overdruks parkeerdruk perrotinedruk pigmentdruk plaatdruk polsdruk predatiedruk preegdruk premiedruk prestatiedruk prijsdruk proefdruk putjesdruk rasterdiepdruk rasterdruk reclamedruk recreatiedruk regeldruk reliëfdruk remdruk reservedruk roofdruk rotatiedruk rubberdruk schoondruk schroefdruk selectiedruk servicedruk steendruk stervensdruk stralingsdruk studiedruk stuwdruk superdruk tampondruk tegendruk tijddruk tijdsdruk tweekleurendruk uitzenddruk vaardruk veelkleurendruk verfransingsdruk verkeersdruk verkoopdruk verzadigingsdruk vierkleurendruk visserijdruk vlakdruk vuildruk vuldruk waterdruk weerdruk werkdruk wiegendruk wieldruk winddruk worteldruk zeefdruk zinkdruk zwartdruk

Afgeleide begrippen

   

druk gebarend drukautomaat drukblaar drukcabine drukcilinder drukcontact drukfeil drukfout drukgang drukgebied drukgevoelig drukgolf drukgradiënt drukhoogte drukhouder drukinkt drukjacht drukkamer drukken drukkerd drukketel drukklaar drukknoop drukknop drukkosten drukkracht drukkunst druklager druklamp druklassen drukletter drukloos drukmasker drukmediaan drukmeter drukmiddel drukmijn druknaad druknul drukorder drukpak drukpan drukpers drukpijn drukplaat drukplek drukprocedé drukproces drukproef drukpunt drukraam drukreclame drukregelaar drukring drukriolering drukriool drukrol drukschakelaar druksluis druksmering drukspanning drukspiegel druksterkte druktank druktechniek druktechnisch druktoestel druktoets drukvat drukveer drukverband drukverbod drukverdeling drukverhoging drukverschil drukvorm drukvulling drukwals drukweerstand drukwerk drukzin hogedrukcilinder hogedrukgebied hogedrukkamer hogedrukpan hogedrukreiniger hogedrukspuit hogedrukvloeistofchromatografie kouddruklassen lagedrukgebied

Uitdrukkingen en gezegden

• [2]: Iemand onder druk zetten

Iemand proberen te dwingen om iets te doen

• [2]: Onder druk staan

Gedwongen worden om snel maatregelen te nemen

• [2]: Op iemand druk uitoefenen

Iemand min of meer proberen te dwingen om iets te doen

Spreekwoorden

• [2]: Onder druk wordt alles vloeibaar.

Wanneer er maar voldoende pressie wordt uitgeoefend of als de omstandigheden erg dwingend zijn, blijkt er veel meer aanpassing mogelijk dan normaal.

Vertalingen

    1. pressie, kracht die over een oppervlakte uitgeoefend wordt   

Duits: Druck (de) m Engels: pressure (en) Frans: pression (fr) v Italiaans: pressione (it) v

Japans: 圧力 (ja) （あつりょく, atsuryoku) Pools: ciśnienie (pl) o Russisch: давление (ru) o Spaans: presión (es) v

[4] Het is druk op het station.

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	druk	drukker	drukst
verbogen	drukke	drukkere	drukste
partitief	druks	drukkers	-

Bijvoeglijk naamwoord

druk

1. weinig tijd hebbend

   • Hij kan dit weekend niet komen want hij is druk. 

2. weinig tijd latend

   • Hij heeft een drukke baan. 

   ▸ Zijn moeder kreeg vlak na zijn geboorte multiple sclerose. Zijn vader, druk met de zorg voor zijn chronisch zieke echtgenote, keek nauwelijks om naar Harry. Als enig kind werd hij opgevoed door zijn oma.

3. zich onrustig gedragend

   • Hij is de hele dag al heel druk, volgens mij heeft hij nog geen twee minuten stilgezeten. 

4. met veel mensen, veel verkeer of grote bedrijvigheid

   • Het is erg lastig om deze drukke straat over te steken. 

   ▸ 'Op drukke dagen hadden we hier enorme files. Er stond zelfs een gendarme op een rond podiumpje het verkeer te regelen', zegt ze, wijzend op een totaal verlaten kruispunt. Velen hebben zowaar heimwee naar die legendarische files van volgepakte auto's die zich door smalle dorpsstraten wurmden.

   ▸ Het alleen zijn maakte me juist wakker. Wellicht was ik door mijn drukke agenda thuis wat mat en ingeslapen geraakt. Deze wakkerheid gaf me een autonoom gevoel.

Hyponiemen

• (intensivering) beredruk, megadruk, retedruk

Afgeleide begrippen

• drukbeklant, drukbevaren, drukbevolkt, drukbezet, drukbezocht, drukdoend, drukdoener, drukdoenerij, drukte

Vertalingen

    1. weinig tijd hebbend   

Duits: beschäftigd (de), vielbeschäftigd (de) Engels: busy (en)

Frans: occupé (fr) m

    2. weinig tijd latend, veel tijd eisend (van bezigheden)   

Duits: anspruchsvoll (de), fordernd (de) Engels: busy (en), demanding (en)

Frans: prenant (fr), exigeant (fr), accaparant (fr) m

    3. zeer actief zijnde   

Duits: lebhaft (de), (negatief) rastlos (de) Engels: lively (en), (negatief) hyperactive (en)

Frans: animé (fr), (negatief) turbulent (fr), agité (fr) m

    4. met veel mensen, bedrijvigheid of verkeer   

Duits: geschäftigd (de), (van dagen, tijdschema's) voll (de), (van plaatsen) belebt (de), überfüllt (de) Engels: packed (en), (vooral van mensen) crowded (en)

Frans: (van dagen, tijdschema's) chargé (fr), (van plaatsen) bondé (fr), (van verkeerswegen) frequenté (fr) m

Werkwoord

vervoeging van
drukken

druk

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van drukken
   

   • Ik druk. 

2. gebiedende wijs van drukken
   

   • Druk! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van drukken
   

   • Druk je? 

Gangbaarheid

• Het woord druk staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "druk" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.