bijl

Een bijl.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bijl    (hulp, bestand)
• IPA: / bɛil / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /bɛːɫ/
  • (Vlaanderen, Brabant): /bɛːɫ/
  • (Limburg): /bɛɪ̯l/

Woordafbreking

• bijl

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands bile, in de betekenis van ‘werktuig’ aangetroffen vanaf 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bijl	bijlen
verkleinwoord	bijltje	bijltjes

Zelfstandig naamwoord

de bijl v / m

1. (gereedschap) hakwerktuig met een smalle snee en een lange steel die vooral voor het kappen van bomen gebruikt en gewoonlijk met twee handen gehanteerd wordt

   • We gebruiken altijd een bijl bij het doorhakken van de blokken hout. 

2. (gereedschap) haktuig in het algemeen

   • De slager gebruikt een bijltje om de botten door te hakken. 

   ▸ Ik was blij dat ik ook mijn ijsbijl bij me had waarmee ik me, indien nodig, kon zekeren en een nieuw spoor door de sneeuw kon maken. Hierdoor moest ik bij de steile stukken voorop, maar ik voelde mij redelijk veilig met mijn spikes en met mijn bijl in de hand.

Synoniemen

• hak

Hyponiemen

   

bosbijl brandbijl enterbijl hakbijl hamerbijl handbijl houthakkersbijl ijsbijl kerfbijl keukenbijl kloofbijl kokerbijl krijgsbijl rooibijl snoeibijl strijdbijl valbijl vleugelbijl vuistbijl

Afgeleide begrippen

• bijlbrief, bijlbundel, bijlhout, bijlhouwer, bijlslag, bijlzalm

Uitdrukkingen en gezegden

• Er met de grove (brede) bijl in hakken

Iets op een grove manier aanpakken

• Het bijltje erbij neergooien

Ergens mee stoppen, het opgeven

• Met de botte bijl

Op een grove manier

• Nadat de eindeloze onderhandelingen mislukt waren, loste de dominante bestuurder de problemen op met de botte bijl. 

Vertalingen

    1. hakwerktuig met een smalle snee en een lange steel die vooral voor het kappen van bomen gebruikt   

Afrikaans: byl (af) Alas-Kloeët Bataks: kakap Amhaars: መጥረቢያ (am) Angelsaksisch: æcs (ang) Arabisch: فأس (ar) Aragonees: estral (an) Asturisch: hachu (ast) Azeri: balta (az) Basjkiers: балта (ba) Baskisch: haizkora (eu) Beiers: hogg (bar) Bislama: akis (bi) Bosnisch: sjekira (bs) Bretons: bouc'hal (br) Bulgaars: брадва (bg) v, секира (bg) v, топор (bg) m Catalaans: destral (ca) Chinees: 斧 (zh) (fǔ) Deens: økse (da) Duits: Beil (de) o, Axt (de) v Engels: axe (en) Esperanto: hakilo (eo) Estisch: kirves (et) Fins: kirves (fi) Frans: hache (fr) Fries: bile (fy) Galicisch: machada (gl) Georgisch: ნაჯახი (ka) Gotisch: 𐌰𐌵𐌹𐌶𐌹 (got) Grieks: τσεκούρι (el) Gujarati: કુહાડી (gu) Haïtiaans Creools: rach Hebreeuws: גרזן (he) Hindi: कुल्हाड़ी (hi) Hongaars: balta (hu) Ido: hakilo (io) IJslands: öxi (is) Indonesisch: kampak (id), kapak (id) Interlingua: hacha (ia) Italiaans: ascia (it) v, accetta (it) Japans: 斧 (ja) Javaans: kampak (jv) Kalmuks: сүк Kazachs: айбалта (kk) Koerdisch: bivir (ku) Komi: чер Koongo: soka Koreaans: 도끼 (ko) Kroatisch: sjekira (hr) Latijn: securis (la) v, ascia (la) v Lets: cirvis (lv) Lingala: nsóka (ln) Litouws: kirvis (lt) Lombardisch: segù (lmo) Luxemburgs: Aaxt (lb) Macedonisch: секира (mk)

Malayalam: മഴു (ml) Maleis: kapak (ms) Marathi: कुऱ्हाड (mr) Mongools: сүх (mn) Nedersaksisch: akse (nds), akst (nds), biel (nds), biel (nds), biele (nds) Nepali: बन्चरो (ne) Newaars: पाः (new) Noord-Sotho: selepe Noors: øks (no) v Nynorsk: øks (nn) Occitaans: destral (oc) Oekraïens: сокира (uk) Oezbeeks: bolta (uz) Pampangan: palakul Papiaments: acha Pasjtoe: تبر (ps) Perzisch: تبر (fa) Pools: topór (pl) Portugees: machado (pt) m, acha (pt) v Quechua: ayri (qu) Roemeens: topor (ro) Russisch: топор (ru) Saterfries: Äkse (stq) Schots: aix (sco) Servisch: секира (sr) Servo-Kroatisch: sjekira (sh) Siciliaans: accetta (scn) Sichuan Yi: ꃤꃀ (ii) Sloveens: sekira (sl) Slowaaks: sekera (sk) Spaans: hacha (es) v Soendanees: kampak (su) Swahili: shoka (sw) Tadzjieks: табар (tg) Tagalog: palakol (tl) Tamil: கோடரி (ta) Telugu: గొడ్డలి (te) Thai: ขวาน (th) Tibetaans: སྡ་གིྲ་ (bo) Tsjechisch: sekera (cs) v, sekyra (cs) v Tsjoevasjisch: пуртă Tswana: selepe (tn) Tulu: ಕುಡಾರಿ Tupinambá: îy Turks: balta (tr) Oedmoerts: тӥр Vietnamees: rìu (vi) Waals: hepe (wa) Waray-Waray: parakol (war) Welsh: bwyell (cy) West-Vlaams: bylle (vls) Wit-Russisch: сякера (be) Xhosa: izembe Zoeloe: ngembazo (zu) Zweeds: yxa (sv)

Gangbaarheid

• Het woord bijl staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bijl" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.