toon

Niet te verwarren met: Toon

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  toon    (hulp, bestand)
• IPA: / ton / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ton/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ton/

Woordafbreking

• toon

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘klank’ voor het eerst aangetroffen in 1410

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	toon	tonen
verkleinwoord	toontje	toontjes

Zelfstandig naamwoord

toon m

1. (muziek), (natuurkunde) een geluid met een bepaalde herkenbare hoogte, een trilling met een frequentie

   • Hij sloeg op de bel en deze weergalmde op heldere toon. 

2. intonatie in de gesproken taal, manier van spreken

   • Een sarcastische toon. 
   • je toon bevalt me niet 

   ▸ Ook al zag hij eruit als een wilde heavymetalfan, hij had een vriendelijke toon in zijn stem waardoor ik hem meteen mocht.

3. sfeer, impliciete boodschap van teksten

   • de toon was luchtig en soms vrolijk 

4. het karakteristieke geluid van een stem of instrument

   • dit instrument heeft een warme toon. 

5. kleurschakering door toevoeging van wit of zwart b.v. halftoon
6. klemtoon, accent

Gelijkklinkende woorden

• Toon

Hyponiemen

   

Gestapo-toon accoordtoon achttoon alarmtoon bastaardtoon bastoon begeleidingstoon begintoon beltoon bezettoon bieptoon bijtoon borsttoon boventoon bromtoon cellotoon combinatietoon commandotoon conversatietoon daaltoon dagtoon daktoon dictietoon differentietoon doceertoon donderwolktoon doorgangstoon dreuntoon drietoon duotoon eindtoon episteltoon evangelietoon flageolettoon fluistertoon fluittoon fundamenttoon geleitoon gesprekstoon gidstoon glijtoon grenstoon grijstoon grondtoon halftoon harptoon harttoon heeltoon heldenhoofdtoon hoofdtoon huiltoon hulptoon informatietoon ingesprekstoon ingesprektoon instrumentaaltoon instrumenttoon intreetoon jammertoon jubeltoon juichtoon kamertoon kerntoon kiestoon klaagtoon klaviertoon klemtoon kleptoon klokketoon koortoon korotkoff-toon korotkofftoon korotkovtoon kruistoon kwarttoon laddertoon lectiotoon leertoon leestoon leidtoon lichttoon loftoon melodietoon mettentoon microtoon modetoon moltoon monotoon mosquitotoon natoon natureltoon natuurtoon negentoon neustoon neventoon normaaltoon ondertoon oorlogstoon operatoon orgelpunttoon orgeltoon overgangstoon partiaaltoon pianotoon pieptoon preektoon prefatietoon reciteertoon ringtoon rinkeltoon ruzietoon schaduwtoon schemertoon schreitoon semitoon siertoon simtoon slagtoon sleeptoon slottoon sluittoon somtoon speeltoon spreektoon spreid tentoon spreidde tentoon spreidden tentoon spreiden tentoon spreidt tentoon stamtoon stel tentoon stelde tentoon stelden tentoon stellen tentoon stelt tentoon stemtoon stemvorktoon stoottoon tegentoon tenortoon tentoon tertstoon tooneeltoon toptoon torentoon treurtoon triltoon tusschentoon tweetoon uitgangstoon variatietoon vedeltoon vergelijkingstoon verschiltoon verteltoon viertoon vijftoon viooltoon voettoon vogeltoon waarschuwingstoon wektoon welkomsttoon woordtoon worteltoon zangtoon zelftoon zestoon zeventoon zoemertoon zoemtoon

Afgeleide begrippen

   

chromatische toonladder diatonie diatoniek diatonisch diatonische toonladder eentonig gelijktonig heletoonstoonladder tentoonspreiden tentoonstellen tonaal tonen tonisch toon aan toonaangevend toonaard toonafstand toonarm toonbank toonbeeld toonbrood toondag toondemper toondicht toondichter toondoof toondove toonduur toonfrequent toonfrequentie toonfysiologie toongat toongenerator toongeslacht toongevend toongever toongeving toonhaai toonhoogte toonkamer toonkast toonklok toonkunde toonkunst toonkunstenaar toonladder toonloos toonmoment toonnaam toonomvang toonplicht toonregelaar toonschaal toonsleutel toonsoort toonstelsel toonsterkte toonsysteem toontaal toonteken toontrap toonval toonvast toonvoorbeeld toonvorming toonwiel toonzaal toonzetten toonzettend toonzetter twaalftoonsmuziek twaalftoonstechniek tweetonig wisseltonig

Verwante begrippen

• dieptonig, halftonig, hoogtonig, laagtonig, veeltonig, viertonig, zestonig
• [2] intonatie, geluid, klank

Uitdrukkingen en gezegden

• de toon was gezet

de emotioele stemming was bepaald

• een toontje lager laten zingen

overwonnen worden

1. ▸ Het lijkt zo simpel. Zet de sterftecijfers op een rij, en je krijgt een indruk wie er het beste in is geslaagd het virus een toontje lager te laten zingen. In België, Italië en Spanje ging het mis. In Nederland waren we slechter af dan in de VS. En in Duitsland en China ging het een stuk beter. Toch?

Vertalingen

    een geluid met een bepaalde herkenbare hoogte   

Engels: tone (en)

Spaans: tono (es) m

Werkwoord

vervoeging van
tonen

toon

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tonen
   

   • Ik toon. 

2. gebiedende wijs van tonen
   

   • Toon! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tonen
   

   • Toon je? 

Afgeleide begrippen

• toonbank, toonbeeld, toondag, toonder, toonkamer, toonplicht, toonzaal

Gangbaarheid

• Het woord toon staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "toon" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.