dolfijn

Niet te verwarren met: Dolfijn

Nederlands

Een dolfijn

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• [A] Geluid:  dolfíjn     (hulp, bestand) zn
  • IPA: / dɔlˈfɛin / (2 lettergrepen)
    • (Noord-Nederland): /dɔɫˈfɛɪ̯n/
    • (Vlaanderen, Brabant): /dɔlˈfɛːn/
    • (Limburg): /dɔlˈfɛɪ̯n/
• [B] Geluid:  dólfijn    (hulp, bestand) bn
  • IPA: / ˈdɔlfɛin / (2 lettergrepen)
    • (Noord-Nederland): /ˈdɔɫfɛɪ̯n/
    • (Vlaanderen, Brabant): /ˈdɔlfɛːn/
    • (Limburg): /ˈdɔlfɛɪ̯n/

Woordherkomst en -opbouw

• [A] eerste attestatie in 1287; Middelnederlands delfijn, leenwoord uit Latijn delphīnus, overgenomen uit Laatgrieks delphîn (δελφῖν), uitbreiding van delfís (δελφίς).
• [B] samenstelling van  dol bn "zeer"  en  fijn bn "aangenaam" 

Woordafbreking

• dol·fijn

[A]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dolfijn	dolfijnen
verkleinwoord	dolfijntje	dolfijntjes

Zelfstandig naamwoord

[A] dolfíjn m

1. (walvisachtigen) middelgrote, in school levende tandwalvis uit de familie Delphinidae , slank met zeer gladde huid, een spitse snuit, een hoge sikkelvormige rugvin en een horizontale staartvin

   • In de zee zwom een dolfijn. 

   ▸ De dolfijn lag trillend te kronkelen op de bodem, de kleine ogen schuimend dichtgeknepen.

Synoniemen

• echte dolfijn, zeedolfijn

Hyperoniemen

• tandwalvissen, walvisachtigen

Hyponiemen

• Atlantische vlekdolfijn, clymenedolfijn, Chinese witte dolfijn, dolfijn van Peale, donkergestreepte dolfijn, dwerggriend, gestreepte dolfijn, gewone dolfijn, gladde dolfijnen, gramper, griend, grienden, guianadolfijn, havisidedolfijn, hectordolfijn, Indische griend, irrawaddydolfijn, Kaapse dolfijn, kameroendolfijn, kortsnuitdolfijn, langbektuimelaar, langsnuitdolfijn, noordelijke gladde dolfijn, orka, sarawakdolfijn, slanke dolfijn, snaveldolfijn, sotalia's, tucuxi, tuimelaar, witbuikdolfijn, witflankdolfijn, witgestreepte dolfijn, witlipdolfijn, witsnuitdolfijn, zandloperdolfijn, zuidelijke gladde dolfijn, zwarte zwaardwalvis

Afgeleide begrippen

• dolfijn van Cuvier
• dolfijnachtig, dolfijnslag, dolfinarium

Verwante begrippen

• Chinese vlagdolfijn, gangesdolfijn, gewone spitssnuitdolfijn, Japanse spitssnuitdolfijn, orinocodolfijn, shepherddolfijn, Stejnegers spitssnuitdolfijn, witte dolfijn, zuidelijke zwarte dolfijn, zwarte dolfijn

Vertalingen

    1. familie Delphinidae van mittelgrote tandwalvissen met vooruitstekende snuit   

Afrikaans: dolfyn (af) Albanees: delfin (sq) Asturisch: golfin (ast) Baskisch: izurde (eu), gizurde (eu) Catalaans: dofí (ca) Centraal-Nahuatl: chichimichin (nhn), tlamichin (nhn) Corsicaans: pescialfinu (co) Deens: delfin (da) Duits: Delfin (de) m, oudere schrijfwijze: Delphin (de) Engels: dolphin (en) Esperanto: delfeno (eo) Estisch: delfiin (et) Faeröers: delfin (fo) Fins: delfiini (fi) Frans: dauphin (fr) m Fries: dolfyn (fy) Galicisch: delfín (gl) Guarani: guayraka (gn) Hongaars: delfin (hu) Iers: deilf (ga) IJslands: höfrungur (is) Indonesisch: dolfin (id), lumba-lumba (id) Italiaans: delfino (it) m klassiek Nahuatl: tlamichin (nci) Koerdisch: delfin (ku)

Latijn: delphin (la) Litouws: delfinas (lt) Maleis: ikan lomba-lomba (ms) Maltees: denfil (mt) Maori: aihe (mi) Navajo: tééh hóyáanii Nederduits: Meerswien (nds) o, Swienfisch (nds) m Noors: delfin (no) Occitaans: dalfin (oc) Oekraïens: дельфiн (uk) (delʹfín) m Papiaments: dolfijn /dòlfein Pools: delfin (pl) m Portugees: delfim (pt) m Quechua: phujpuri (qu) Roemeens: delfin (ro) m Russisch: дельфин (ru) Samoaans: mumua (sm) Servo-Kroatisch: дѐлфӣн (sh) (dèlfīn) m, ду̀пӣн (sh) (dùpīn) m Sloveens: delfin (sl) Spaans: delfín (es) m Tsjechisch: delfin (cs) Turks: yunus (tr), yunus balığı (tr) Welsh: dolffin (cy) Yucateeks: pixan kay Zweeds: delfin (sv)

	stellend
onverbogen	dolfijn
verbogen	dolfijne

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als bijvoeglijk naamwoord}

Bijvoeglijk naamwoord

[B] dólfijn

1. bijzonder leuk

Verwante begrippen

• dolletjes

Gangbaarheid

• Het woord dolfijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "dolfijn" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Papiaments

Woordherkomst en -opbouw

• Van het Nederlandse dolfijn

enkelvoud of impliciet meervoud	expliciet meervoud
dolfijn	dolfijnnan

Zelfstandig naamwoord

dolfijn

1. (walvisachtigen) dolfijn

Schrijfwijzen

• Schrijfwijze op Aruba: dòlfein.