koken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  koken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈkokə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• ko·ken

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘verhitten, spijzen toebereiden’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1287

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
koken	kookte	gekookt
zwak -t	volledig

Werkwoord

koken

1. overgankelijk, (natuurkunde) een vloeistof (vooral water) net zolang verwarmen totdat er zich in de hele vloeistof bellen vormen die naar boven stijgen en openspringen

   • Het water werd gekookt. 

2. ergatief, (natuurkunde) het proces waarbij bellen uit de hele vloeistof vrijkomen

   • Water kookt bij honderd graden Celsius op zeeniveau. 

3. overgankelijk (kookkunst) met behulp van ingrediënten een maaltijd klaarmaken

   • De moeder kookt iedere dag voor haar kinderen en echtgenoot. 

   ▸ Er werd pap gekookt boven het houtvuur en een broodje voor de lunch bereid.

   ▸ Tijdens het koken zat iedereen elkaar continu te stangen alsof we elkaar al jaren kenden.

Hyponiemen

   

afkoken bekoken blauwkoken computerkoken doorkoken droogkoken gaarkoken inductiekoken inkoken meekoken openkoken opkoken overkoken uitkoken verkoken voorkoken

Afgeleide begrippen

   

koker kokerij koking kookaanwijzing kookbeitel kookboek kookclub kookcursus kookdeeg kookdemonstratie kookeiland kookfornuis kookgelegenheid kookgerei kookgerief kookhitte kookhok kookketel kookkoffie kookkolf kookkunst kookles kooklucht kooknat kookpan kookplaat kookplaatje kookpot kookprogramma kookpunt kookrecept kookschool kooksel kookstel kookster kooktechniek kooktijd kooktip kooktoestel kooktraject kookvertraging kookvocht kookvrouw kookwas kookwekker kookwinkel snelkookpan snelkookrijst

Afgeleide begrippen

• [3] kokkeren

Verwante begrippen

• kok, maaltijd

Uitdrukkingen en gezegden

• Iemand in zijn eigen vet gaar smoren/laten koken

iemand niet helpen, maar zelf diens situatie laten ondervinden

• Van de kook zijn (of raken)

Helemaal in de war zijn

Vertalingen

    1. vloeistof verwarmen totdat er zich in de hele vloeistof bellen vormen die naar boven stijgen en openspringen   

Duits: kochen (de) Engels: boil (en) Frans: bouillir (fr)

Oudnoords: sjóða, valla, vella Japans: 沸かす (ja) (わかす, wakasu), 沸く (ja) (わく, waku) Spaans: cocer (es)

    2. met behulp van ingrediënten een maaltijd klaarmaken   

Duits: kochen (de) Engels: cook (en)

Frans: cuisiner (fr) Japans: 料理する (ja) (りょうりする, ryōri suru)

    in te delen vertalingen   

Atayal: hapui, hpurun Fries: koaitsje (fy), kôkje (fy), siede (fy)

Maori: tao (mi) Taroko: hamangut

Gangbaarheid

• Het woord koken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "koken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / 'kuːkən /

Woordafbreking

• ko·ken

Naar frequentie	37788

Zelfstandig naamwoord

[A]: koken

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van kok

[B]: koken

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van kok

Schrijfwijzen

•  koket zn , o

[C]: koken

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van kok

Schrijfwijzen

•  koka zn , v (van koke)
•  koket zn , o (van kok)

Zelfstandig naamwoord

koken

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van koke

Schrijfwijzen

•  koka zn , v (van koke)
•  koket zn , o (van kok)

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / 'kuːkən /

Woordafbreking

• ko·ken

Zelfstandig naamwoord

koken

1. nominatief bepaald mannelijk enkelvoud van kok