mispel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  mispel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈmɪspəl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• mis·pel

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands mispele van Oudfrans mesple, in de betekenis van ‘vrucht’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	mispel	mispels mispelen
verkleinwoord	mispeltje	mispeltjes

Zelfstandig naamwoord

de mispel v / m

1. (bloemplanten) bepaald soort loofboom Mespilus germanica , die inheems is in de Benelux, tot 6 meter hoog kan worden en de gelijknamige vrucht voortbrengt

   ▸ Leven op het ritme van de klok, zes keer per dag een kerkdienst, de eeuwenoude abdijtuin met z’n fruitbomen, walnoten, hazelaars, mispels, kastanjes en vlieren, waar buizerds en eekhoorns huizen en waar kauwen en spechten een onderkomen vinden in een oude acacia.

   ▸ De eenbessen stonden te verflensen onder een verzengende voorjaarszon. Ze waren ten dode opgeschreven. We besloten er een paar mee te nemen om te proberen ze te behouden in onze volkstuin in Amsterdam. (…) Diezelfde avond al stonden ze op een beschaduwd plekje onder de mispel in onze Amsterdamse volkstuin op Amstelglorie.

   ▸ Ik wens me een kleine boom, met eetbare vruchten en flink blad, in de zon en op rijke grond. Ik moet een mispel.

2. (fruit) vrucht van de mispelboom, Mespilus germanica 

   ▸ Je ziet ze weinig, mispels, maar als u ze vindt, let u er dan op dat ze goed zacht zijn.

• 
  1. Een jonge mispel.
• 
  1. Bladeren van een mispel.
• 
  1. Bloem van een mispel.
• 
  2. Een mispel aan de boom.
• 
  2. Drie geplukte mispels.

Synoniemen

• [1] mispelboom

Opmerkingen

• Als wetenschappelijke benaming is ook Crataegus germanica  in gebruik.

Hyperoniemen

• rozenfamilie, zaadplanten, fabiden, rosiden, bedektzadigen, landplanten, planten

Verwante begrippen

• bosmispel, dwergmispel, rimpelige mispel, wilde dwergmispel, wilgbladige mispel

Hyponiemen

• baboenmispel, bergmispel, Middellandse-Zeemispel, rotsmispel

Afgeleide begrippen

• mispelaar, mispelblad, mispelboom, mispelbruin, mispeldonk, mispelgelei, mispelhout, mispelmassa, mispelrot, mispelsap, mispellijster

Verwante begrippen

namen van loofbomen in de Benelux:

•  amandelwilg  
•  berijpte wilg  
•  beuk  
•  bittere wilg  
•  boskers  
•  boswilg  
•  Duitse dot  
•  eetappel  
•  es  
•  esp  
•  Europese vogelkers  
•  fladderiep  
•  gele kornoelje  
•  geoorde wilg  
•  gewone es  
•  gewone esdoorn  
•  gewone vogelkers  
•  gladde iep  
•  grauwe abeel  
•  grauwe wilg  
•  grootbladige linde  
•  haagbeuk  
•  Hollandse linde  
•  hulst  
•  katwilg  
•  kleinbladige linde  
•  kraakwilg  
•  kronkelwilg  
•  laurierwilg  
•  ratelpopulier  
•  rode kornoelje  
•  ruwe berk  
•  ruwe iep  
•  schietwilg  
•  Spaanse aak  
•  sporkeboom  
•  sporkehout  
•  steeliep  
•  veldesdoorn  
•  vuilboom  
•  waterwilg  
•  wegedoorn  
•  wilde appel  
•  wilde lijsterbes  
•  wilde peer  
•  wintereik  
•  winterlinde  
•  witte els  
•  zachte berk  
•  zoete kers  
•  zomereik  
•  zomerlinde  
•  zwarte els  
•  zwarte populier  
•  zwarte wilg  +

Uitdrukkingen en gezegden

• [2] zo rot als een mispel
  zeer verdorven of corrupt

Spreekwoorden

• [2] met tijd en stro rijpen de mispels
  omstandigheden kunnen het gewenste resultaat opleveren als je geduldige afwacht

Vertalingen

    1. bepaald soort loofboom Mespilus germanica   

Duits: Mispel (de) v Engels: medlar (en) Frans: néflier (fr) m

Papiaments: mespu Spaans: níspero (es) m

    2. vrucht van de mispelboom   

Duits: Mispel (de) v Engels: medlar (en) Frans: nèfle (fr) v

Papiaments: mespu Spaans: níspola (es) v

Gangbaarheid

• Het woord mispel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "mispel" herkend door:

79 %	van de Nederlanders;
80 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• [1] mispel in het Nederlands Soortenregister N
• [1] mispel op Wikidata
• [1] mispel op "Wilde planten in Nederland en België" ♣