hoorn

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  hoorn    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈhor^ən / (1 of 2 lettergrepen); /horn/

Woordafbreking

• hoorn

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands horn van Oudnederlands horn
  • [1] in de betekenis van ‘uitsteeksel aan dierenkop’ aangetroffen vanaf 901
  • [5] in de betekenis van ‘blaasinstrument’ aangetroffen vanaf 1300

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hoorn	hoorns
verkleinwoord	hoorntje	hoorntjes

Zelfstandig naamwoord

de hoorn m

1. hard en meestal gebogen uitsteeksel aan de kop van verschillende dieren

   • De koe had grote hoorns. 

2. uitwas die op een hoorn lijkt, bijvoorbeeld bij insecten
3. (zoötomie) gedraaide schaal van sommige weekdieren

   • Zij vonden allerlei hoorns toen ze langs het strand liepen. 

4. een (elektro-) akoestische versterker, bijvoorbeeld het hoor- en spreekgedeelte van een telefoon

   • Hij legde de hoorn direct neer nadat hij hoorde wie er aan de telefoon was. 

5. (muziekinstrument) blaasinstrument dat oorspronkelijk gemaakt werd van een hoorn, maar tegenwoordig vaak van een gewonden koperen buis met ventielen, en een brede klankbeker

   • Wij kunnen wel aardig op de hoorn spelen. 

• 
  1. hard, veelal gebogen uitsteeksel aan kop
  (hier: bij dunhoornschaap)
• 
  2. uitwas die op een hoorn lijkt
  (hier: bij zwarte vlieg)
• 
  3. gedraaide schaal van sommige weekdieren
• 
  4. akoestische versterker
  (hier: bij antieke grammofoon)
• 
  5. blaasinstrument
  (hier: waldhoorn)

Synoniemen

• [1] gewei
• [2] antenne
• [3] slakkenhuis
• [4] microtelefoon

Hyperoniemen

• [5] aerofoon, blaasinstrument, muziekinstrument

Verwante begrippen

• [3] koptelefoon
• [4] megafoon, spreektrompet
• [5] hoornist, hoorniste

Hyponiemen

   

Borneo-Sumatraanse neushoorn Eenhoorn Engelse hoorn Etruskische neushoorn Indische neushoorn Javaanse neushoorn Kaap Hoorn Kaap hoorn Nieuwenhoorn Oudenhoorn Oudshoorn Siberische eenhoorn Sumatraanse neushoorn Vietnamese Javaanse neushoorn agaathoorn agaatpeerhoorn alpenhoorn althoorn ammonshoorn bashoorn bassethoorn bokshoorn diphoorn drinkhoorn eenhoorn fuikhoorn gehoorhoorn gemshoorn giethoorn hartshoorn hertshoorn jachthoorn kinkankhoorn kinkhoorn klephoorn koehoorn kromhoorn kruithoorn kunsthoorn luchthoorn midwinterhoorn misthoorn natuurhoorn neushoorn neushoornhoorn noordelijke witte neushoorn oliehoorn oorhoorn oostelijke zwarte neushoorn orkesthoorn ossenhoorn posthoorn ramshoorn ringhoorn roomhoorn roze vleugelhoorn ruishoorn saxhoorn scheepshoorn schelphoorn schoothoorn slakhoorn spoelhoorn spreekhoorn stekelhoorn telefoonhoorn tenorhoorn tepelhoorn toethoorn tritonshoorn uithoorn vleugelhoorn voelhoorn waldhoorn westelijke zwarte neushoorn witte neushoorn wolharige neushoorn zeehoorn zuidelijke witte neushoorn zwarte neushoorn

Afgeleide begrippen

   

Amerikaanse hoornschaal Aziatische hoornkikker Hoorn van Afrika Matthews' hoornkolibrie Surinaamse hoornkikker blinde hoornmijt dikhoornschaap gewone hoornschaal hoornaar hoornachtig hoornadder hoornantenne hoornbeest hoornblad hoornblazer hoornblende hoornbloem hoornconcert hoorndol hoorndrager hoorngeld hoorngeschal hoorngoean hoornhokko hoornig hoornist hoornkiezel hoornklaver hoornkoet hoornkolibrie hoornkoraal hoornlaag hoornloos hoornmestkever hoornmestkevers hoornmijt hoornpalpje hoornpapaver hoornparkiet hoornraaf hoornratelslang hoornrots hoornsignaal hoornslak hoornsteek hoornsteen hoornstof hoornuil hoornvee hoornvis hoornvlies hoornweefsel hoornwerk hoornzakdrager noordelijke hoornraaf onthoornd ovale hoornschaal stevige hoornschaal verhoornen zuidelijke hoornraaf

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] de koe bij de hoorns vatten

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hoorn	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het hoorn o

1. stof waaruit de hoorns van bepaalde dieren bestaan

   • Bestaan hoorns werkelijk uit hoorn? 

Gangbaarheid

• Het woord hoorn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "hoorn" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.