WikiWoordenboek:Geologische tijdschaal
De tijdperken (eons, eras, periodes, tijdvakken en tijdsnedes) van de aardgeschiedenis.
De meest recente staan boven aan, de getallen zijn in miljoenen jaren geleden en geven het eind van het desbetreffende tijdperk aan:
We volgen hier de spelling van de Taalunie die voor tijdperken sinds 2005 met een kleine letter is. In specialistische publicaties blijft volgens de Taalunie spelling met een hoofdletter mogelijk, zie hier..
eon fanerozoïcum
bewerkenera kaenozoïcum
bewerken- 0 - eind van de laatste ijstijd; begin van de beschaving
tijdvak pleistoceen
bewerken- 0.011 - verschijnen weer verdwijnen van de grote zoogdieren, evolutie van de mens
- 1.8 - ijstijs, moderne zoogdieren en schelpdieren verschijnen
- 5.3 - gematigd klimaat, bergvorming moderate climate, gras verschijnt en daarmee veel nieuwe zoogdieren en vogels
- 23 - warm klimaat, snelle evolutie
- 34 - archaïsche zoogdieren, eerste vorming van landijs
- 56 - tropisch klimaat, zoogdieren vullen snel de open plek van de dinosauriërs op.
- <65 grote uitstervingsgolf, alle dinosauriërs en vele andere soorten verdwijnen
era mesozoïcum
bewerkentijdvak bovenkrijt
bewerken- 65 - bloeiende planten, vissen, dinosauriërs
tijdvak benedenkrijt
bewerken- 100 - Gondwanaland valt uiteen
- 145 - varens
tijdvak middenjura: dogger
bewerken- 161 - hagedissen, eerste vogels
tijdvak benedenjura: lias
bewerken- 175 - ammonieten
tijdvak boventrias
bewerken- 200 -- archosauriërs worden dominant op het land
tijdvak middentrias
bewerken- 230 - moderne amfibiën
tijdvak benedentrias
bewerken- 245 - eerste kleine zoogdieren
era paleozoïcum
bewerken- 251 - supercontinent van Pangea
tijdvak guadalupium
bewerken- 260 - naaktzadige planten
tijdvak cisuralium
bewerkentijdvak bovenpennsylvanium
bewerken- 299 - gevleugelde insecten
tijdvak middenpennsylvanium
bewerken- 306 - reptielen, koolwouden
tijdvak benedenpennsylvanium
bewerken- 312 - hoog zuurstofgehalte
tijdvak bovenmississippium
bewerken- 318 - primitieve bomen
tijdvak middemississippium
bewerken- 326 - primitieve haaien
tijdvak benedenmississippium
bewerken- 345 - vorming van landijs
tijdvak bovendevoon
bewerken- 359 -
tijdvak middendevoon
bewerken- 385 - zeelelies
tijdvak benedendevoon
bewerken- 398 - vissen met kaken
- 416 - eerste vaatplanten op het land
- 419 - duizendpoten
tijdvak wenlockium
bewerken- 423 - koraal
tijdvak llandoverium
bewerken- 428 - trilobieten
periode ordovicium
bewerkentijdvak bovenordovicium
bewerken- 443 - ongewervelden dominant
tijdvak middenordovicium
bewerken- 461 - zeesterren
tijdvak benedenordovicium
bewerken- 471 - eerste landplanten
- 488 - de cambrische explosie
tijdvak middencambrium
bewerken- 501 - trilobieten
tijdvak benedencambrium
bewerken- 513 - sponzen
periode ediacarium
bewerken- 541 - eerste meercellige weekdieren
periode cryogenium
bewerken- 635 - einde Marinoïsche ijstijd
- 720 - begin Sturtian ijstijd
- 850 - acritarchen
- 1000 - vorming van Rodinia
- 1200
- 1400
periode statherium
bewerken- 1600 - eerste complexe eencelligen
- 1800 - overgang naar een zuurstofatmosfeer
- 2050
- 2300
era neoarchaïcum
bewerken- 2,500 - de moderne kratons stabiliseren zich
- 2,800 - eerste stromatolieten
- 3,200 - oudst bekende aerobische bacterie
era eoarchaïcum
bewerken- 3,600 - eerste eencellige organismen
- 4,060 - oudst bekende rotsen (mogelijk nog ouder te dateren rotsen worden nog onderzocht)
- 4,400 - oudst bekende mineraal
- 4,570 - vorming van de aarde