kous

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kous    (hulp, bestand)
• IPA: / kɑus / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /kʌʊ̯s/
  • (Vlaanderen, Brabant): /kɔʊ̯s/, /kɔ:s/
  • (Limburg): /kaʊ̯s/

Woordafbreking

• kous

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘sok’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• Ontleend aan het Picardische cauce, dat net als het Franse chausse ontwikkeld is uit het Latijnse calceus.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kous	kousen
verkleinwoord	kousje	kousjes

Zelfstandig naamwoord

de kous v / m

1. (kleding) een aansluitend, meer of minder elastisch kledingstuk dat de voet en (een deel van) het been bedekt

   • Er zit een gat in mijn kous. 

2. een hulpmiddel om een brandstof in licht om te zetten, dat deel uitmaakt van een olie- of petroleumlamp

Synoniemen

• [2] wiek, pit, kousje

Antoniemen

• [1] sok

Hyponiemen

• [1] beenwarmer

   

babbelkous blauwkous breikous enkelkous fleemkous gaskous gloeikous keuvelkous kletskous kniekous krimpkous labskous lapkous leuterkous netkous neulkous nylonkous onderkous pantykous piskous ratelkous rolkous slaapkous slobkous sportkous steunkous vrijkous zeurkous zwartkous

Afgeleide begrippen

• achterkousig, kousbroek, kousenband, kousenbroek, kousenvoet, kousophouder, kousvoeteling

Uitdrukkingen en gezegden

• Daarmee is de kous af.

Daarmee is het afgelopen, daarmee is over de kwestie alles gezegd wat zinvol is

∗ Docent Lagergren vermeldde het terloops bij de eerste les en daarmee was de kous af.

• De kous op de kop krijgen

Je zin niet krijgen

• Het naadje van de kous willen weten

Precies willen weten hoe iets zit

• Met de kous op de kop thuiskomen

Benadeeld van een mislukking terugkomen

Vertalingen

    1. een aansluitend, meer of minder elastisch kledingstuk dat de voet en (een deel van) het been bedekt   

Duits: Strumpf (de) m Engels: stocking (en) Frans: bas (fr) m Krim-Tataars: çorap

Spaans: calcetín (es) m, media (es) v Turks: çorap (tr) Vietnamees: bít tất (vi)

    2. een hulpmiddel om een brandstof in licht om te zetten, dat deel uitmaakt van een olie- of petroleumlamp   

Duits: Docht (de) m Engels: wick (en) Noors: veke (no) m, veike (no) m

Nynorsk: veik (nn) m, veike (nn) m Spaans: mechero (es) m, mecha (es) v

Gangbaarheid

• Het woord kous staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kous" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.