ketel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ketel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈketəl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• ke·tel

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands ketel van Latijn catinus "schotel, kom" of het verkleinwoord daarvan catillus, in de betekenis van ‘vat’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ketel	ketels
verkleinwoord	keteltje	keteltjes

Zelfstandig naamwoord

de ketel m

1. (techniek) meestal rond metalen vat, vaak geschikt om onder druk gezet te worden

   • Zonder ketels zouden de stoommachine en de Industriële Revolutie niet mogelijk geweest zijn. 

2. (huishouden) (kookkunst) object om water aan de kook te brengen b.v. een fluitketel, waterketel
3. (aardrijkskunde) keteldal
4. kop van een aardewerken tabakspijp

• 
  [2] Een ketel gevuld met goulash.
• 
  [3] De Iceberg Cirque, een ketel in Amerika.
• 
  [4] Aardewerken tabakspijp met versiering langs de ketel.

Hyponiemen

   

brouwketel combiketel cv-ketel distilleerketel drukketel eetketel fluitketel frietketel gasketel gortketel heetwaterketel heksenketel hoogrendementsketel hr-ketel kierketel koffieketel kompasketel mafketel pijpketel schenkketel soepketel stookketel stoomketel theeketel toverketel veldketel verwarmingsketel vlampijpketel waterketel waterpijpketel windketel

Afgeleide begrippen

   

ketelachtig ketelbink ketelbinkie ketelboeter keteldal keteldruk ketelhaak ketelhuis ketelkoek ketelkost ketella ketellapper ketelmuziek ketelruim ketelruimte ketelsteen keteltrom keteltrommel ketelvoeding ketelvuur

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] "Meestal rond metalen vat, vaak geschikt om onder druk gezet te worden"
• De druk is van de ketel

Het is niet meer zo urgent als eerder

• De pot verwijt de ketel [dat die zwart ziet]

De een verwijt de ander iets wat voor beiden net zo goed opgaat

• Druk op de ketel zetten/houden/opvoeren

Blijven aandringen op iets, zorgen dat anderen hun best voor iets blijven doen of hen sterk daartoe manen

Vertalingen

    1. meestal rond metalen vat, vaak geschikt om onder druk gezet te worden   

Arabisch: غلاية (صناعة) (ar) Catalaans: caldera (ca) Chinees: 锅炉 (zh) Duits: Kessel (de) Engels: boiler (en) Esperanto: vaporkaldrono (eo) Fins: höyrykattila (fi) Frans: chaudière (fr) Fries: tsjettel (fy) g Hebreeuws: דוד חימום (he) Hindi: वाष्पक (hi) Hongaars: gőzkazán (hu) Ido: kaldiero (io) Indonesisch: pendidih (id) Italiaans: caldaia (it) Japans: ボイラー (ja) Koreaans: 보일러 (ko) Kroatisch: kotao (hr)

Litouws: garo katilas (lt) Maleis: dandang (ms) Marathi: बाष्पक (mr) Noors: dampkjele (no) Oekraïens: Бойлер (uk) Pools: kocioł parowy (pl) Portugees: caldeira (pt) Roemeens: cazan (ro) Siciliaans: quadara (scn) Slowaaks: parný kotol (sk) Spaans: caldera (es) Tamil: உலை (ta) Thai: บอยเลอร์ (th) Tsjechisch: parní kotel (cs) Turks: kazan (tr) Wit-Russisch: Паравы кацёл (be) Zweeds: Ångpanna (sv)

Vertalingen

    2. waterketel   

Duits: Wasserkessel (de) m Engels: kettle (en)

Frans: bouilloire (fr) Spaans: caldero (es) m

    3. keteldal   

Duits: Talkessel (de) m

Spaans: caldera (es) v

Gangbaarheid

• Het woord ketel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ketel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.