cement

Nederlands

cement in zak

Uitspraak

• Geluid:  cement    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ce·ment

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘mortel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	cement	(cementen) *
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

cement o en m

1. (bouwkunde) een bouwmateriaal bestaande uit kalk, zand en grind

   • Het cement was in de truck hard geworden. 
   • Het bindmiddel voor dit zogeheten brikkenbeton was geen cement, maar een mengsel van kalk en tras, gemalen tufsteen uit de Eifel. Het werd al in de Romeinse tijd gebruikt, onder andere voor de koepel van het Pantheon.  

   ▸ De smurrie voelde lauw en hard aan. Als cement.

2. (tandheelkunde) een vulstof voor onder andere kiezen

   ▸ Zogenaamde retentievleugels zorgen voor het houvast aan de pijlers. De tandarts zet deze met cement vast: je kunt dit zelf niet verwijderen.

3. (figuurlijk) iets wat een groter geheel bij elkaar houdt

   • Het cement van de samenleving. 
   • Er zit een gevarieerde groep tussen, die, hoe diffuus ook, één kenmerkt deelt: het zijn sociale stijgers: de ouders hebben ten opzichte van hún ouders een grote stap vooruit gemaakt in opleiding en inkomen, maar halen (nog) niet het opleidingsniveau en de werkomvang van de hogere middenklasse. Deze kinderen zijn het cement van de stad. 

Opmerkingen

• De meervoudsvorm op -en komt nauwelijks voor. Meestal wordt in dit geval gesproken van "soorten cement".

Hyponiemen

• asbestcement, hoogovencement, latexcement, portlandcement

Afgeleide begrippen

   

cementbeton cementeren cementfabriek cementgebonden cementgrijs cementijzer cementijzeren cementindustrie cementlaag cementklinkers cementlijm cementmolen cementmortel cementoven cementplaat cemetproducent cementspecie cementsteen cementvloer cementvoeg cementwagen cementzak

Overerving en ontlening

• Indonesisch: semen

Vertalingen

    1. een bouwmateriaal bestaande uit kalk, zand en grind   

Catalaans: ciment (ca) Deens: cement (da) Duits: Zement (de) m Engels: cement (en) Esperanto: cemento (eo), cimento (eo) Frans: ciment (fr) Fries: semint (fy) Hongaars: cement (hu) Indonesisch: semen (id) Italiaans: cemento (it) m Latijn: caementum (la)

Oudnoords: siment o Papiaments: semènt Pools: cement (pl) m Portugees: cimento (pt) Slowaaks: cement (sk) m Spaans: cemento (es) Tagalog: seménto (tl) Tsjechisch: cement (cs) monbezield Turks: çimento (tr) Zweeds: cement (sv), kitt (sv)

Werkwoord

vervoeging van
cementen

cement

1. enkelvoud tegenwoordige tijd van cementen
2. gebiedende wijs van cementen

Gangbaarheid

• Het woord cement staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "cement" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Slowaaks

Zelfstandig naamwoord

cement m

1. (bouwkunde) cement

Afgeleide begrippen

• cementový

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /tsɛmɛnt/

Woordafbreking

• ce·ment

Zelfstandig naamwoord

cement monbezield

1. (bouwkunde) cement

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	cement	cementy
genitief	cementu	cementů
datief	cementu	cementům
accusatief	cement	cementy
vocatief	cemente	cementy
locatief	cementu / cementě	cementech
instrumentalis	cementem	cementy

Schrijfwijzen

• ciment monbezield

Afgeleide begrippen

• cementárna v
• cementář mbezield
• cementovat
• cementový
• dřevocement monbezield

Verwante begrippen

asbestocementový azbestocementový cementářský cementářství o

dřevocementový osinkocementový přicementovaný

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)