blijven

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  blijven    (hulp, bestand)
• IPA:/ ˈblɛivə(n) / (2 lettergrepen); /blɛ.və(n)/

Woordafbreking

• blij·ven

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voortgaan (te bestaan)’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901.
• erfwoord: Middelnederlands blīven, zelden belīven, uit Oudnederlands bilīvan, ontwikkeld uit Oergermaans *bilībanan, gevormd bij het sterke werkwoord *līban- ‘(over)blijven’, bij de Indo-Europese wortel *leip-, waartoe ook Tochaars A/B lipā- ‘blijven’, Oudgrieks lípos ‘vet’, Tsjechisch lepit ‘vastkleven’ en Litouws lìpti ‘blijven vastzitten’ behoren. Eveneens Nederduits blieven, Duits bleiben, Fries bliuwe en Gotisch bileiban.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
blijven blɛɪvə(n)	bleef blef	gebleven ɣəblevə(n)
klasse 1	volledig

Werkwoord

blijven

1. koppelwerkwoord ~ + predikaat niet veranderen, voortduren

   • Het blijft vervelend, zoiets. 

   ▸ Bezorgd en koud wikkelde ik mijn regenjas om mijn voeten in de hoop droog te blijven.

2. modaal werkwoord ~ + onbepaalde wijs niet veranderen, voortduren, doorgaan

   • De bal, die tegen de muur geworpen wordt, blijft terugkomen. 
   • De vervelende man blijft maar door praten. 

   ▸ Het was fascinerend om te zien hoeveel zout ik verloor: na dagen zonder douche stond mijn shirt stijf van de zoute strepen en bleef het bijna rechtop staan.

3. ergatief ergens vertoeven en er niet weggaan

   • Hij wilde graag op die camping blijven. 

Hyponiemen

   

aanblijven aaneenblijven achteraanblijven achterblijven afblijven bezig blijven bijblijven bijeenblijven binnenblijven bovenblijven dichtblijven doodblijven erin blijven in stand blijven inblijven nabijblijven nablijven onderblijven opblijven openblijven overblijven overeind blijven samenblijven schoolblijven thuisblijven uitblijven vastblijven verblijven voorblijven vrijblijven wegblijven zittenblijven

Afgeleide begrippen

• blijf-en-presteerovereenkomst, blijf-van-mijn-lijfhuis, blijfhuis, blijfpremie, blijfster, blijfvrouw, blijver

Uitdrukkingen en gezegden

• Aan de strijkstok blijven hangen

geld dat aan een constructief doel wordt besteed verdwijnt voor een groot deel bij mensen die oneerlijke onkosten maken

• Achter de schermen blijven

geen bekendheid ergens mee willen krijgen terwijl diegene het wel bedacht heeft

• Bij de weg blijven

• In gebreke blijven

• Bij moeders pappot blijven

Niet zelfstandig en afhankelijk van de ouders blijven

• Buiten schot blijven

zorgen voor het zelf geen gevaar lopen

• Buiten spel blijven

(willen) proberen niet betrokken te zijn

• Eens gezegd, blijft gezegd

als iemand iets belooft moet die dat ook uitvoeren

• Schoenmaker, blijf bij je leest

doe alleen het werk waar je iets van kent (een leest is schoenmakersgereedschap) ofwel: een mens moet zich alleen bezighouden met datgene waarvan die iets afweet of datgene wat die echt kan

• Met de gebakken peren (blijven) zitten

voor de moeilijkheden opdraaien

• Op iets dood blijven

erg belust op iets zijn (bv geld -> gierig)

• [3] blijven bij
  (figuurlijk) als standpunt vasthouden aan (niet verwarren met bijblijven)

• De eigenwijze man bleef bij zijn eigen mening ondanks de overtuigende aanwijzingen dat hij fout zat. 

Spreekwoorden

• [1] al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding

Vertalingen

    1. niet veranderen   

Duits: bleiben (de) Engels: stay (en), remain (en) Frans: rester (fr) Fries: bliuwe (fy) Grieks: μένω (el) (méno)

Latijn: manere (la), remanere (la), perstare (la) Nederduits: blieven (nds) Papiaments: keda Pools: zostawać (pl) Spaans: mantenerse (es) Zweeds: förbli (sv), densamme (sv)

    2. voortduren, doorgaan   

Engels: keep (en)

Spaans: quedar siendo (es), continuar siendo (es), durar (es), seguir siendo (es), subsistir (es), prolongarse (es)

    3. ergens vertoeven   

Duits: dauern (de) Engels: stay (en) Perzisch: ماندن (fa) Frans: séjourner (fr) Grieks: διαμένω (el)

Latijn: permanere (la), morari (la), commorari (la) Papiaments: keda Spaans: quedar (es), permanecer (es), estarse (es) Zweeds: släntra (sv)

Gangbaarheid

• Het woord blijven staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "blijven" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.