kogel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kogel    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ko·gel

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘projectiel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1599

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kogel	kogels
verkleinwoord	kogeltje	kogeltjes

Zelfstandig naamwoord

de kogel m

1. loden projectiel gevuld met buskruit dat gebruikt wordt als munitie van een wapen
2. (militair) rond of cilindervormig projectiel met spitse punt dat uit een vuurwapen wordt geschoten
3. zware metalen bal die gebruikt wordt bij het kogelstoten
4. stalen bol, vooral gebruikt in kogellagers e.d
5. in meest algemene zin een bol
6. (biologie) het uitwendige gewricht tussen pijp- of schuurbeen en kootbeen van een paard of rund
7. dijspier van een slachtdier

Hyponiemen

   

agaatkogel arrêteerkogel boutkogel brandkogel dumdumkogel geweerkogel kanonskogel kettingkogel lichtkogel politiekogel schudkogel sloopkogel sloperskogel stafkogel stopkogel

Afgeleide begrippen

   

kogelafsluiter kogelas kogelbaan kogelbankschroef kogelbiefstuk kogelbies kogelblok kogelbrief kogeldistel kogelfles kogelgat kogelgewricht kogelgordeldier kogelhard kogelhuls kogelkraan kogelkussen kogelmolen kogelpen kogelregen kogelrond kogelscharnier kogelslingeren kogelspin kogeltafel kogelvanger kogelvis kogelvorm kogelvormig kogelvrij kogelwerend kogelwerpen kogelwond kogellager

Verwante begrippen

• bal, bol, kerstbal, kloot

Vertalingen

    1-2. munitie   

Duits: Kugel (de) v Engels: bullet (en) Frans: balle (fr) v (de fusil) , projectile (fr)

Papiaments: kartucha Spaans: bala (es) v

    3. metalen bal gebruikt bij kogelstaten   

Duits: Kugel (de) v Engels: shot (en)

Frans: projectile (fr) Spaans: bala (es) v

Werkwoord

vervoeging van
kogelen

kogel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kogelen
   

   • Ik kogel. 

2. gebiedende wijs van kogelen
   

   • Kogel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kogelen
   

   • Kogel je? 

Gangbaarheid

• Het woord kogel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kogel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.