scherm

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  scherm    (hulp, bestand)
• IPA: /sxɛrm/

Woordafbreking

• scherm

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bescherming’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1401

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	scherm	schermen
verkleinwoord	schermpje	schermpjes

Zelfstandig naamwoord

scherm o

1. wat dient om te zorgen dat je iets niet kunt zien, of ter bescherming
   1. een schut tegen het directe zonlicht
   2. een paravent
   3. (toneel) een gordijnachtige doek in een schouwburg
   4. een overdekking aan een steiger (ongevallenpreventie)
   5. een schut tegen zicht of wind
   6. een parachute
2. vlak waarop beelden en teksten worden geprojecteerd
   1. (techniek), (informatica) een monitor van een technisch toestel
   2. een onderdeel van een bioscoop
   3. een projectiescherm
3. een bloeiwijze waarbij alle zijassen (bloemstelen) uit één punt ontspringen

Synoniemen

• [1.2]: schot, schutsel
• [1.3]: toneelgordijn, toneelwand
• [2.1]: beeldscherm, monitor, screen
• [2.2]: projectiedoek

Hyperoniemen

• [1]: afscherming, afschutting, beschutting, schut
• [1.2.]: zichtwering
• [1.4]: overdekking
• [2]: projectievlak
• [5]: bloeiwijze

Hyponiemen

• [1] dam, stuw
• [1.1]: zonnescherm
• [1.2]: kamerscherm
• [1.4]: valscherm
• [1.5]: natuurscherm, windscherm
• [1.6]: valscherm

Verwante begrippen

• [1]: beschermen
• [2.1]: buis

Afgeleide begrippen

• schermbeveiliging, schermen, schermvliegen, schermvormig

Hyponiemen

• aanraakscherm, beeldscherm, computerscherm, geluidsscherm, kettingscherm, kuchscherm, laptopscherm, plasmascherm, radarscherm, regenscherm, televisiescherm

Typische woordcombinaties

• [1.3]: het scherm ophalen

• [1.3]: het scherm laten zakken

• [2.3]: dia's op het scherm projecteren

Uitdrukkingen en gezegden

• [1.5]: achter de schermen

zonder dat het bekend is, onopvallend

Vertalingen

    1. wat dient om te zorgen dat je iets niet kunt zien, of ter bescherming   

Duits: Schutzwand (de) v

    1.1. een schut tegen het directe zonlicht   

Duits: Sonnenschirm (de) m

    1.2. een schut tegen het directe zonlicht   

Duits: Paravent (de) m/o, Spanische Wand (de) v, Stellwand (de) v

    1.3. een gordijnachtige doek in een schouwburg   

Duits: Theatervorhang (de) m, Vorhang (de) m

    1.4. een ongevallenpreventie   

Duits: Schutzwand (de) v, Plane (de) v,

    1.5. een schut tegen zicht of wind   

Duits: Sichtschutz (de) m, Windschutz (de) m

    2.1. een monitor van een technisch toestel   

Duits: Bildschirm (de) m, Monitor (de) m Frans: écran (fr) m Spaans: pantalla (es) v

    2.2. een onderdeel van een bioscoop   

Duits: Kinoleinwand (de) v, Leinwand (de) v

    2.3. een projectiescherm   

Duits: Projektionswand (de) v

    3. een bloeiwijze waarbij alle zijassen (bloemstelen) uit één punt ontspringen   

Duits: Dolde (de) v

    achter de schermen   

Duits: hinter den Kulissen

    het scherm ophalen   

Duits: den Vorhang heben

    het scherm laten zakken   

Duits: den Vorhang schließen

    dia's op het scherm projecteren   

Duits: Dias auf die Leinwand projizieren

Werkwoord

vervoeging van
schermen

scherm

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van schermen
   

   • Ik scherm. 

2. gebiedende wijs van schermen
   

   • Scherm! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van schermen
   

   • Scherm je? 

Gangbaarheid

• Het woord scherm staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "scherm" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

scherm

1. scherm

Veluws

Zelfstandig naamwoord

scherm

1. scherm