scherm

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  scherm    (hulp, bestand)
• IPA: / sxɛr^əm / (1 of 2 lettergrepen)

Woordafbreking

• scherm

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands scherm van Oudnederlands skirm, in de betekenis van ‘bescherming’ aangetroffen vanaf 1100

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	scherm	schermen
verkleinwoord	schermpje	schermpjes

Zelfstandig naamwoord

het scherm o

1. wat dient om te zorgen dat je iets niet kunt zien, of ter bescherming
   1. een schut tegen het directe zonlicht
   2. een paravent
   3. (toneel) een gordijnachtige doek in een schouwburg
   4. een overdekking aan een steiger (ongevallenpreventie)
   5. een schut tegen zicht of wind
   6. een parachute
2. vlak waarop beelden en teksten worden geprojecteerd
   1. (techniek), (informatica) een monitor van een technisch toestel
   2. een onderdeel van een bioscoop
   3. een projectiescherm

      ▸ Duizenden supporters waren voor de wedstrijd naar De Kuip in Rotterdam gereisd, maar ook in Deventer zelf werd het duel nauwlettend gevolgd. Op terrassen en in kroegen in de binnenstad zagen mensen op grote schermen hoe AZ na strafschoppen werd verslagen.

      ▸ De rest is geschiedenis, gedetailleerd te zien op de expositie in Assen. Achter het podium met de oude gitaren hangt het scherm waarop de films te zien zijn van de Amerikaanse bluesreizen die Muskee maakte met Albert Haar. Daar zijn ook de beelden te zien van het karige Tutwiler, Mississippi, waar ze op zoek gingen naar het graf van Sonny Boy Williamson II.

3. een bloeiwijze waarbij alle zijassen (bloemstelen) uit één punt ontspringen

Synoniemen

• [1.2]: schot, schutsel
• [1.3]: toneelgordijn, toneelwand
• [2.1]: beeldscherm, monitor, screen
• [2.2]: projectiedoek

Hyperoniemen

• [1]: afscherming, afschutting, beschutting, schut
• [1.2]: zichtwering
• [1.4]: overdekking
• [2]: projectievlak
• [5]: bloeiwijze

Hyponiemen

• [1] dam, stuw
• [1.1]: zonnescherm
• [1.2]: kamerscherm
• [1.4]: valscherm
• [1.5]: natuurscherm, windscherm
• [1.6]: valscherm

Verwante begrippen

• [1]: beschermen
• [2.1]: buis

Hyponiemen

   

3D-scherm aanmeldingscherm aanraakscherm achtergrondscherm akkerscherm amoledscherm beamerscherm bedscherm beeldscherm beginscherm bellenscherm bijscherm bioscoopscherm bloemscherm borstelscherm brandscherm breedbeeldscherm calamiteitenscherm calamiteitscherm computerscherm configuratiescherm dampscherm demonstratiescherm diascherm ecoscherm energiescherm filmscherm gelaatscherm gelaatsscherm geluidscherm geluidsscherm gezichtsscherm goudscherm groeischerm groenscherm haardscherm hagelscherm handscherm helpscherm informatiescherm inlogscherm kamerscherm kettingscherm kleurenscherm kroosscherm kuchscherm kwelscherm laptopscherm lcd-scherm ledscherm lichtscherm matrixscherm moerasscherm oledscherm oliescherm oogscherm openluchtscherm oprolscherm overzichtscherm overzichtsscherm parelscherm pc-scherm plasmascherm pop-upscherm privacyscherm projectiescherm radarscherm reflectiescherm regenscherm reuzenscherm rietscherm rolscherm rookscherm röntgenscherm spatscherm springscherm stabiliteitsscherm startscherm straalscherm televisiescherm terrasscherm tochtscherm tv-scherm tweede scherm valscherm videoscherm voorloopscherm voorscherm vuurscherm welkomstscherm windscherm zonnescherm

Afgeleide begrippen

   

schermafbeelding schermafdruk schermapneu schermbeeld schermbeveiliger schermbeveiliging schermbloem schermbloemig schermbond schermbos schermclub schermdegen schermdragend schermen schermenbeurs schermenhandel schermenindex schermgrootte schermhandel schermhandelaar schermhandschoen schermhavikskruid schermkap schermkunst schermkwal schermlap schermlay-out schermleraar schermles schermlezer schermmasker schermmeester schermpagina schermplaat schermresolutie schermrooster schermscheefbloem schermschool schermslag schermsport schermtachograaf schermtijd schermverbod schermvereniging schermvliegen schermvormig schermwezen schermwinkelen

Typische woordcombinaties

• [1.3]: het scherm ophalen

• [1.3]: het scherm laten zakken

• [2.3]: dia's op het scherm projecteren

Uitdrukkingen en gezegden

• [1.5] achter de schermen

Vertalingen

    1. wat dient om te zorgen dat je iets niet kunt zien, of ter bescherming   

Duits: Schutzwand (de) v

    1.1. een schut tegen het directe zonlicht   

Duits: Sonnenschirm (de) m

    1.2. een schut tegen het directe zonlicht   

Duits: Paravent (de) m/o, Spanische Wand (de) v, Stellwand (de) v

    1.3. een gordijnachtige doek in een schouwburg   

Duits: Theatervorhang (de) m, Vorhang (de) m

    1.4. een ongevallenpreventie   

Duits: Schutzwand (de) v, Plane (de) v,

    1.5. een schut tegen zicht of wind   

Duits: Sichtschutz (de) m, Windschutz (de) m

    2.1. een monitor van een technisch toestel   

Duits: Bildschirm (de) m, Monitor (de) m Frans: écran (fr) m Spaans: pantalla (es) v

    2.2. een onderdeel van een bioscoop   

Duits: Kinoleinwand (de) v, Leinwand (de) v

    2.3. een projectiescherm   

Duits: Projektionswand (de) v

    3. een bloeiwijze waarbij alle zijassen (bloemstelen) uit één punt ontspringen   

Duits: Dolde (de) v

    achter de schermen   

Duits: hinter den Kulissen

    het scherm ophalen   

Duits: den Vorhang heben

    het scherm laten zakken   

Duits: den Vorhang schließen

    dia's op het scherm projecteren   

Duits: Dias auf die Leinwand projizieren

Werkwoord

vervoeging van
schermen

scherm

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van schermen
   

   • Ik scherm. 

2. gebiedende wijs van schermen
   

   • Scherm! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van schermen
   

   • Scherm je? 

Gangbaarheid

• Het woord scherm staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "scherm" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

scherm

1. scherm

Veluws

Zelfstandig naamwoord

scherm

1. scherm