zeiken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zeiken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈzɛikə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• zei·ken

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands seiken, verdere etymologie onduidelijk; wel zijn er verwante woorden in diverse Indo-Europese talen. In de betekenis van ‘plassen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zeiken	zeikte	gezeikt
zwak -t	volledig

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zeiken	zeek	gezeken
klasse 1	volledig

Werkwoord

zeiken

1. (informeel) veelvuldig en langdurig klagen over weinig belangrijke zaken

   • Zit toch niet zo te zeiken! 

2. inergatief, soms overgankelijk (dysfemisme) urineren

   • Die rotkater heeft weer op die plek gezeken. 
   • Vanochtend zeikte ik wat bloed. 

3. onpersoonlijk, (informeel), (meteorologie) hard regenen, stortregenen

   • Het zeikt buiten. 

Synoniemen

• [1] drammen, zagen [2], zaniken, zeuren, zeveren [2]
• [2] plassen, urineren, wateren, pissen
• [3] regenen, stortregenen

Hyponiemen

• afzeiken, bezeiken

Afgeleide begrippen

gezeik zeikbanen zeikbeer zeiker zeikerd zeikfilms

zeikgriet zeikhannes zeikkerel zeiklijster zeiknat zeiknest

zeikpeer zeikperen zeikregen zeikridder zeiksnor zeikstengel

zeikstraal zeiktrien zeikvent zeikweder zeikweer zeikwijf

Verwante begrippen

• zeik, zeikwijf, luchtzeik, paardenzeik, uilenzeik

Vertalingen

    1. veelvuldig en langdurig klagen over weinig belangrijke zaken   

Engels: whine (en), nag (en)

Portugees: pegar no pé (pt), Portugees: lamentar (pt)

    2. urineren   

Engels: urinate (en), pee (en)

Portugees: urinar (pt), Portugees: fazer xixi (pt), Portugees: mijar (pt)

    3. stortregenen   

Engels: pour (en), raining cats and dogs (en)

Portugees: cair um dilúvio (pt)

Gangbaarheid

• Het woord zeiken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zeiken" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
97 %	van de Vlamingen.