racisme

[2] Racisme van drie blanke jongens.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  racisme    (hulp, bestand)
• IPA: / rɑˈsɪsmə / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• ra·cis·me

Woordherkomst en -opbouw

• van Frans  racisme zn 
  Vanaf het einde van de 20e eeuw is onder invloed van het Amerikaans Engelse racism de betekenis verruimd van de opvatting [1] naar het maatschappelijk gevolg daarvan [3].

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	racisme	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het racisme o

1. (filosofie) (politiek) opvatting dat mensen door afstamming kunnen worden ingedeeld in grote groepen met verschillende uiterlijke kenmerken ("ras") en dat zo'n indeling belangrijk is voor het inrichten van de samenleving

   ▸ Racisme is volgens mij nog altijd dat je negatieve eigenschappen toedicht op grond van iemands dna. Iemand is neger dus dom, iemand is Jood en kan dus geen juweel met rust laten.

   ▸ ⧖ Het liberalisme ziet in de eerste plaats het individu en de individueele rechten. Het socialisme en het communisme zien in de eerste plaats de werkende standen. Het nationalisme ziet in de eerste plaats de gemeenschap van taal, cultuur en traditie. Het racisme ziet in de eerste plaats de gemeenschap van het bloed, grondslag van de gemeenschap van cultuur en zelfs van godsdienst.

2. (figuurlijk) uiting waarin mensen beter of slechter naar voren komen door een indeling aan de hand van aangeboren uiterlijke kenmerken of afstamming van een etnische groep

   ▸ De Rossumse wagenbouwvereniging De Sjeesköttels wordt beschuldigd van racisme. In de carnavalsoptochten van Oldenzaal en in die van Rossum waren de deelnemers van de loopgroep zwart geschminkt.

   ▸ Met het oog op volledigheid stem ik in, en een paar dagen later volgt het interview in een Amsterdams café. Fanatiek libertariër Yernaz gelooft heilig in de markt en vindt (institutioneel) racisme onzin. Hij wijst op het belang van IQ, wat volgens hem dan weer hoger is bij het ene volk dan bij het andere. Gedurende een kleine twee uur zijn we het vrijwel geen seconde met elkaar eens, maar het gesprek verloopt in een gezellige sfeer.

3. (sociologie) achterstelling van mensen door hen in te delen aan de hand van aangeboren uiterlijke kenmerken of afstamming van een etnische groep

   ▸ Zo blijkt racisme en discriminatie niet alleen op de arbeidsmarkt, woningmarkt, bij de politie en Belastingdienst plaats te vinden, maar ook in de geboortezorg. Pardon? Ja, in de geboortezorg. Pia Sophia (23) deelde op sociale media haar praktijkervaringen als verloskundige, met een aantal voorbeelden van hoe soms wordt omgegaan met zwarte en lichtgetinte vrouwen. Bijvoorbeeld over een gebrekkig Nederlands sprekende vrouw die voor het eerst moest bevallen, en haar baby „met grof geweld (het driedubbele aan het maximaal geadviseerde vacuümextracties) ter wereld [werd] gebracht”. Toen ze van pijn en angst schreeuwde „werd haar toegebeten dat ze stil moest zijn, want ‘in Nederland gillen we niet zo wild tijdens de bevalling’.

   ▸ De Ierse Anne Murray (72) kan zich nog herinneren hoe het was toen zij in Reading kwam wonen. Haar vader en ooms hadden er werk gevonden in de bouw: „Er was een vreselijk vooroordeel tegenover buitenlanders. ‘No dogs, No blacks, No Irish’, stond in etalages. Dan wist je genoeg.” Misschien dat een dergelijk racisme nog bestaat tegenover Polen, maar niemand zal het zo publiekelijk laten merken, zegt ze.

   ▸ Schoorvoetend begonnen Amerikanen tijdens de oorlog in te zien dat wie het racisme in Europa wilde bestrijden, ook het racisme in eigen land moest aanpakken. Tegenstanders van rassendiscriminatie spraken hoopvol over Double V – victory at home and abroad. De buitenlandse overwinning werd evenwel nog altijd gesegregeerd bevochten, want zwarte soldaten streden in aparte pelotons, onder blanke officieren. De bloedtransfusiedienst van het Amerikaanse leger hield ‘zwart’ en ‘blank’ bloed strikt gescheiden.

Schrijfwijzen

• rascisme
• rasisme

Synoniemen

• [1] rassenleer, rassenwaan
• [3] rassendiscriminatie

Hyperoniemen

• [3] discriminatie

Afgeleide begrippen

• antiracisme, racismeknielen

Verwante begrippen

• racist, racistisch

Vertalingen

    1.   

Arabisch: عرقية (ar) v, عنصرية (ar) v Armeens: ռասիզմ (hy) Wit-Russisch: расізм (be) m Bulgaars: расизъм (bg) m Deens: racisme (da) o Duits: Rassismus (de) m Engels: racism (en) Fins: rasismi (fi) Frans: racisme (fr) m Grieks: φυλετισμός (el) m, ρατσισμός (el) m Hindi: जातिवाद (hi) IJslands: kynþáttafordómar (is) m, rasismi (is) m, kynþáttahyggja (is) v, kynþáttastefna (is) v, kynþáttarembingur (is) m, kynþáttahatur (is) o, kynþáttahroki (is) m Italiaans: razzismo (it) m Japans: 人種差別 (ja), レイシズム (ja) Koreaans: 인종차별 (ko), 인종 차별 (ko) (人種差別 (ko)), 인종 차별주의 (ko) Kroatisch: rasizam (hr) m Lets: rasisms (lv) m

Litouws: rasizmas (lt) m Macedonisch: расизм (mk) m Oekraïens: расизм (uk) m Perzisch: نژادپرستی (fa), نژاد پرستی (fa) Pools: rasizm (pl) m Roemeens: rasism (ro) o Russisch: расизм (ru) m Schots-Gaelisch: gràin-cinnidh (gd) v Servo-Kroatisch: расизам (sh) m, rasizam (sh) m Sloveens: rasizem (sl) m Slowaaks: rasizmus (sk) m Spaans: racismo (es) m Thai: คตินิยมเชื้อชาติ (th) Tsjechisch: rasismus (cs) m, rasizmus (cs) m Turks: ırkçılık (tr) Vietnamees: chủ nghĩa phân biệt chủng tộc (vi)

Gangbaarheid

• Het woord racisme staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "racisme" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Deens

Zelfstandig naamwoord

racisme o

1. racisme

Verwijzingen

• racisme in:
  Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
  Den Dankse Ordbog op website:ordnet.dk

Frans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /ʁa.sism/

Woordafbreking

• ra·cisme

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van race met het achtervoegsel -isme.
• Voor het eerst aangetroffen in het jaar 1892 in de roman Jean Révolte van de journalist Gaston Méry.

Zelfstandig naamwoord

racisme m

1. racisme