mooi

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  mooi    (hulp, bestand)
• IPA: / moj / (1 lettergreep); /moːj/

Woordafbreking

• mooi

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord, precieze herkomst onbekend. Misschien ontwikkeld uit een Germaanse vorm *mawjaz “gewassen”. Oorspronkelijk uitsluitend voorkomend in (het noorden van) het Nederlandse taalgebied en in het Oostfries.
• Als deel van een persoonsnaam (Moye) aangetroffen vanaf 1153, en als woord in de betekenis van ‘fraai, bevallig’ vanaf 1350.

• afkomstig van: Middelnederlands: moy, mooy Oudnederlands: mōi Germaans: ? *mawjaz Indo-Europees: -

  Verwant in Germaans: Fries: moai (leenwoord/erfwoord)

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	mooi	mooier	mooist
verbogen	mooie	mooiere	mooiste
partitief	moois	mooiers	-

Bijvoeglijk naamwoord

mooi

1. prettig in voorkomen, aangenaam om naar te kijken.

   • Ze heeft een erg mooi gezichtje. 

   ▸ Het was jammer dat ik nu niet goed in mijn vel zat, aangezien de trail steeds mooier werd.

2. prettig, aangenaam

   • Het is mooi weer vandaag. 

3. aantrekkelijk, goed

   ▸ Na tien jaar met de kinderen was het een mooie gelegenheid voor haar om even iets alleen te doen.

   ▸ Ze had zich mooi gemaakt, een witte, dunne, laag uitgesneden trui waar de bh doorheen schemerde, een korte rode rok en ze had zich een beetje opgemaakt en krulspelden in haar haar gedaan.

   ▸ Ik vond het mooi om te zien dat ze mijn situatie begreep en een onderscheid kon maken tussen hoofd- en bijzaak.

4. (ironisch) onaangenaam, over de schreef

   • Nou wordt 'ie mooi! 

Synoniemen

• [1] fraai, schoon

Hyponiemen

• (intensivering) allermooist, supermooi, wondermooi
• [1] (intensivering) beeldmooi, bloedmooi, hemelsmooi, inmooi, overmooi
• kaarsmooi, overmooi, poesmooi

Afgeleide begrippen

• mooiheid, mooipraten, mooizitten

Typische woordcombinaties

• Er zit een mooie tijd aan te komen

Vertalingen

    1. prettig in voorkomen, aangenaam om naar te kijken, schoon   

Afrikaans: mooi (af) Deens: smuk (da) Duits: schön (de) Engels: pretty (en), beautiful (en), nice (en) Frans: beau (fr) Grieks: ωραίος (el), όμορφος (el) Ido: bela (io) Hongaars: szép (hu)

Indonesisch: bagus (id) Latijn: pulcher (la) Pools: ładny (pl) Spaans: hermoso (es), bonito (es), guapo (es), bello (es) Tsjechisch: pěkný (cs), hezký (cs) Zweeds: vacker (sv)

    er zit een mooie tijd aan te komen   

Afrikaans: mooi/goeie tye lê voor Duits: es steht eine schöne Zeit bevor

Bijwoord

mooi

1. in (tamelijk) grote/verregaande mate

   • Het begint al mooi druk te worden hier. 
   • Je zit er mooi naast! 

2. voegt een extra dimensie van ontsteltenis/teleurstelling/verontwaardiging e.d. toe aan de mededeling

   • Mooi was er dus helemaal niemand! 

Synoniemen

• [1] aardig [2], behoorlijk, deftig [1] (als bijwoord), nogal
• [2] ± waarachtig

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	mooi	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het mooi o

1. het esthetisch/mooi [1] zijn

   • Iets voor het mooi. 

Gangbaarheid

• Het woord mooi staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "mooi" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Bijvoeglijk naamwoord

mooi

1. mooi

Veluws

Bijvoeglijk naamwoord

mooi

1. mooi